Jednorazowa większa wpłata na konto bankowe może wzbudzić zainteresowanie ze strony urzędu skarbowego. Ze względu na obowiązujące przepisy w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu banki mają obowiązek monitorowania i zgłaszania transakcji przekraczających ustawowy limit. Sprawdź czy Twoja wpłata na rachunek bankowy może wiązać się z ryzykiem kontroli ze strony organów skarbowych.
- 1. Czy urząd skarbowy ma dostęp do kont bankowych podatników?
- 2. Kiedy wpłata na rachunek bankowy może oznaczać kontrolę?
- 2.1. Ile można wpłacić do banku bez kontroli organów podatkowych?
- 2.2. Kiedy wpłata na konto będzie traktowana jako podejrzana?
- 3. Co się dzieje w razie zgłoszenia transakcji do GIIF?
- 4. Ile można wpłacić na konto bez podatku?
- 4.1. Pożyczki
- 4.2. Darowizny
- 5. Jak ograniczyć ryzyko kontroli ze strony organów skarbowych?
Rachunek bankowy to narzędzie, które pozwala Ci wygodnie zarządzać swoimi finansami – zwłaszcza jeśli korzystasz z opcji dostępu do konta za pomocą bankowości elektronicznej czy aplikacji mobilnej. Wysokość wpłat z tytułu osiąganego wynagrodzenia i stałe wydatki pokrywane ze środków zgromadzonych na koncie, mogą być podstawą do określenia przez bank Twojej zdolności kredytowej. Dzięki czemu oszczędzisz czas i ograniczysz liczbę formalności przy składaniu wniosku o kredyt w instytucji prowadzącej Twój rachunek.
Pamiętaj jednak, że transakcje realizowane za pomocą konta są przez banki monitorowane. Zarówno wysokie wpłaty, jak i nietypowe transakcje mogą wiązać się z ich zgłoszeniem do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, urzędu skarbowego i postępowaniem wyjaśniającym.
Czy urząd skarbowy ma dostęp do kont bankowych podatników?
Urzędy skarbowe uzyskały możliwość dostępu do danych o rachunkach bankowych podatników 1 lipca 2022 r. Od tej daty nie tylko Szef Krajowej Administracji Skarbowej, ale również
Co mówi prawo?
Zatem urzędy skarbowe mają formalną możliwość kontroli rachunków bankowych podatników. Co ciekawe według danych Ministerstwa Finansów w okresie od 1 lipca 2022 r. do 31 marca 2024 r. urzędy skarbowe skorzystały ze swojego uprawnienia 407 razy, a urzędy celno-skarbowe, które takimi uprawnieniami dysponowały już wcześniej, aż 3112 razy wystąpiły z prośbą o udostępnienie informacji o kontach bankowych.
Kiedy wpłata na rachunek bankowy może oznaczać kontrolę?
Banki monitorują transakcje realizowane na rachunkach bankowych pod kątem oceny ryzyka popełnienia przestępstw finansowych związanych z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Obowiązek takich działań wynika wprost z przepisów ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Transakcje, które wzbudzą podejrzenie popełnienia przestępstwa są przez banki obowiązkowo zgłaszane do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF).
Kiedy wpłata na rachunek bankowy podlega zgłoszeniu? Kontroli możesz spodziewać się w dwóch przypadkach:
- Powzięcia przez bank uzasadnionego podejrzenia, że transakcja może mieć związek z przestępstwem
- Przekroczenia ustawowego limitu transakcji
Ile można wpłacić do banku bez kontroli organów podatkowych?
Wpłata na rachunek bankowy na kwotę przekraczającą 15 000 euro wiąże się z koniecznością zgłoszenia przez bank takiej transakcji do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF). Zatem graniczna kwota, która wymaga obowiązkowego zgłoszenia uzależniona jest od aktualnego kursu walut.
Według kursu euro aktualnego na dzień 18 listopada 2024 r. (który zgodnie z danymi na stronie NBP wynosi 4,332 zł) będzie to 64 980 zł. Zachowując ostrożność lepiej nie zbliżać się do ustawowego limitu, żeby nie narazić się na niepotrzebną kontrolę.
Obowiązkowemu zgłoszeniu do GIIF podlega nie tylko wpłata gotówkowa na rachunek w wysokości przekraczającej 15 000 euro, ale również:
- Wypłata gotówkowa na taką kwotę
- Transfer środków pieniężnych, również tych przychodzących spoza terytorium RP (poza wyjątkami określonymi w ustawie)
- Transakcje kupna/sprzedaży wartości dewizowych
- Określone w przepisach czynności notarialne
Kiedy wpłata na konto będzie traktowana jako podejrzana?
Drugi z przypadków, który może uzasadniać konieczność zgłoszenia do GIIF, dotyczy transakcji podejrzanych. Co to oznacza w praktyce? Jeśli bank ma uzasadnione podejrzenie, że dana transakcja ma związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu musi niezwłocznie przekazać taką informację Generalnemu Inspektorowi.
Uwaga!
Czym będzie zatem transakcja podejrzana? Zgłoszeniu będzie podlegała każda transakcja, która może wskazywać na podejrzenie związku z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu. Podejrzenia analityków mogą wzbudzić m.in.:
- Nietypowe zachowanie klienta
Kiedy transakcje są niespójne z dotychczasowym sposobem działania klienta, np. nagłe duże wpłaty gotówkowe lub częste przelewy na nietypowe konta
- Niezwykłe okoliczności transakcji
Transakcje są realizowane w nietypowych miejscach, czasie lub w sposób, który budzi wątpliwości co do ich legalności
- Złożoność transakcji
Transakcje są nienaturalnie skomplikowane, mają wielu pośredników lub uczestników, co może sugerować próbę ukrycia prawdziwego celu transakcji
- Nagłe zmiany w aktywności konta
Znaczący wzrost liczby transakcji lub ich wartości, który nie jest uzasadniony dotychczasową działalnością klienta
- Podejrzenie prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu
Każda transakcja, która może mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, niezależnie od jej wartości
Co się dzieje w razie zgłoszenia transakcji do GIIF?
Po zgłoszeniu transakcji związanej z podejrzeniem prania pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF), kolejne kroki wyglądają następująco:
- Potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia
GIIF potwierdza przyjęcie zgłoszenia w formie urzędowego poświadczenia odbioru
- Weryfikacja zgłoszenia
GIIF analizuje zgłoszenie, aby ocenić, czy istnieją podstawy do podejrzeń o pranie pieniędzy lub finansowanie terroryzmu
- Wstrzymanie transakcji
Instytucja obowiązana (np. bank) musi wstrzymać realizację transakcji oraz zamrozić środki na powiązanym rachunku do czasu podjęcia decyzji przez GIIF lub prokuraturę, ale nie dłużej niż 24 godziny od momentu potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia
- Dalsze działania GIIF
Jeśli GIIF uzna, że zgłoszona transakcja może mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu może zażądać jej wstrzymania lub blokady rachunku do 96 godzin od daty i godziny wskazanych w urzędowym poświadczeniu odbioru, a także podjąć decyzję o przekazaniu sprawy do odpowiednich organów ścigania, takich jak prokuratura, jeśli uzna, że istnieją wystarczające dowody na popełnienie przestępstwa
- Postępowanie karne
Jeśli organy ścigania stwierdzą, że doszło do przestępstwa, mogą wszcząć postępowanie karne przeciwko podejrzanym osobom lub podmiotom. Co więcej prokurator może postanowieniem wstrzymać podejrzaną transakcję lub dokonać blokady rachunku na okres nawet do 6 miesięcy.
Powyższe kroki mają na celu zapewnienie, że podejrzane transakcje są dokładnie badane i, jeśli to konieczne, odpowiednio ścigane, aby zapobiec praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Uwaga!
Ile można wpłacić na konto bez podatku?
Konieczność odprowadzenia podatku nie wynika z samego faktu przelewu na konto, ale wiąże się z faktyczną podstawą wpłaty. Przykładowo wynagrodzenie, które wpływa na Twoje konto bankowe nie wymaga ani odprowadzenia przez Ciebie podatku ani zgłoszenia do urzędu skarbowego. Te obowiązki ciążą na Twoim pracodawcy. Niektóre wpłaty na rachunek bankowy będą jednak wymagały określonej aktywności wobec fiskusa.
Pożyczki
Co do zasady pożyczka wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku w wysokości 0,5% wartości pożyczonej kwoty. Ta zasada nie dotyczy pożyczki otrzymanej od członków najbliższej rodziny.
Mianowicie:
- Pożyczki do 36 120 zł czyli w ramach tzw. kwoty wolnej od podatku są zwolnione z daniny bez konieczności składania deklaracji do urzędu skarbowego – zwolnienie dotyczy osób zaliczanych do tzw. I grupy podatkowej czyli małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), pasierba, rodzeństwa (brat, siostra), ojczyma i macochy a także zięcia, synowej, teściów.
- Pożyczki udzielane w ramach tzw. 0 grupy podatkowej obejmującej małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę powyżej kwoty wolnej są również zwolnione z podatku, ale pod warunkiem złożenia przez pożyczkobiorcę do urzędu skarbowego deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 14 dni od daty pożyczki oraz udokumentowania otrzymania środków na rachunek bankowy.
Darowizny
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku darowizny. Przekazywanie środków finansowych w najbliższym gronie rodzinnym w ramach kwoty wolnej nie będzie opodatkowane. Grupa podatkowa 0 skorzysta ze zwolnienia również w przypadku darowizn przewyższających kwotę wolną, jeśli obdarowany dopełni obowiązku jej zgłoszenia do urzędu skarbowego a darowizna zostanie udokumentowana przelewem na rachunek bankowy.
Ile wyniesie podatek od darowizny w pozostałych przypadkach? Będzie to zależeć od wysokości darowizny i grupy podatkowej do której zaliczany jest nabywca. Wysokość podatku mieści się w przedziale pomiędzy 3 a 20% i jest liczona od wartości przewyższającej kwotę wolną.
Kwoty wolne od podatku dla poszczególnych grup podatkowych prezentują się następująco:
1) 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej
2) 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych)
3) 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (osoby dla siebie obce)
Przykład
Marcin otrzymał jednorazową darowiznę od swojego ojca w wysokości 30 000 zł w styczniu 2024 r. Ponieważ mężczyźni ze względu na stopień pokrewieństwa zaliczani są do I grupy podatkowej a przekazana darowizna nie przekracza kwoty wolnej od podatku, Marcin nie musi składać deklaracji do urzędu skarbowego ani odprowadzać podatku.
Przykład
Marcin oprócz darowizny od ojca otrzymał jeszcze pieniądze od swojego przyjaciela w wysokości 10 000 zł. Mężczyźni z punktu widzenia pokrewieństwa są dla siebie obcy, zatem według przepisów zaliczani są do III grupy podatkowej, w której kwota wolna od podatku wynosi 5 733 zł. Ponieważ darowizna przekracza wartość kwoty wolnej, Marcin będzie zobowiązany do zapłaty podatku w wysokości 12% od nadwyżki ponad kwotę wolną oraz złożenia deklaracji do urzędu skarbowego.
Konsekwencje braku zgłoszenia i odprowadzenia podatku od darowizny czy pożyczki od innej osoby fizycznej i jej ujawnienie w momencie kontroli skarbowej będą dotkliwe. Mianowice w takiej sytuacji stawka podatku wzrośnie do 20%.
Jak ograniczyć ryzyko kontroli ze strony organów skarbowych?
Biorąc pod uwagę wskazania w zakresie wysokości transakcji, warto wpłacić na konto środki o wartości nie przekraczającej granicznej wysokości 15 000 euro. Niższe wpłaty nie powinny wzbudzić zainteresowania ze strony organów skarbowych, o ile nie będą realizowane w nietypowych okolicznościach. Istotny jest również tytuł przelewu. Precyzyjne określenie źródła czy powodu przelewu nie tylko będzie czytelne dla banku, ale ułatwi ustalenie z jakiego powodu transakcja doszła do skutku już w momencie kontroli skarbowej.
Warto też przygotować się na wyjaśnienia wobec urzędu skarbowego bez względu na wartość transakcji realizowanych w ramach konta bankowego. Istotne są informacje i dokumenty, które potwierdzą źródło dochodu. Oprócz czytelnego tytułu przelewu warto zadbać o umowę również w przypadku pożyczki rodzinnej czy darowizny od osób najbliższych.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Jaki jest limit wpłat na konto bankowe, który nie uruchomi kontroli urzędu skarbowego?
Banki mają obowiązek zgłoszenia transakcji na kwoty przekraczające równowartość 15 000 euro. Jednak niższe przelewy i wpłaty również są monitorowane i podlegają zgłoszeniu do organów skarbowych, jeśli transakcja zostanie uznana za podejrzaną. Zainteresowanie mogą wzbudzić nietypowe wpłaty czy przelewy od różnych nadawców realizowane w krótkim czasie, przelewy bez określonego tytułu transakcji czy transakcje nietypowo dla danego odbiorcy wysokie.
Czy urząd skarbowy może przeprowadzić kontrolę, jeśli wysokość wpłaty nie przekracza ustawowego limitu?
Oczywiście może. Limit 15 000 euro oznacza obowiązek zgłoszenia transakcji przez bank do odpowiednich organów m.in. do Generalnego Inspektora Informacji Finansowych. Jednak nie tylko transakcje przekraczające ustawowy limit mogą uzasadniać kontrolę, ale również inne, które z punktu widzenia organów są podejrzane. Nie oznacza to od razu konsekwencji finansowych. Ważne, żeby każda wpłata czy przelew miały legalne uzasadnienie.
Jakie wpłaty na konto wzbudzą zainteresowanie urzędu skarbowego?
Wysokie transakcje zwłaszcza przekraczające równowartość 15000 euro na pewno wzbudzą zainteresowanie organów skarbowych. Ale nie tylko. Podejrzane mogą być również np. nietypowe lub niejasne tytuły przelewów czy transakcje przychodzące na niewielkie kwoty od różnych nadawców, które po zsumowaniu dadzą dużą kwotę. Bez względu na kwotę wpłaty czy przelewu warto zadbać o legalne źródła dochodu, które uzasadniają przelew, a także potrzebną dokumentację i odprowadzenie podatku w wymaganym terminie, jeśli taki obowiązek wynika z przepisów i charakteru wpłaty.
Źródła
https://www.gov.pl/web/finanse/przeciwdzialanie-praniu-pieniedzy-i-finansowaniu-terroryzmu
https://nbp.pl/statystyka-i-sprawozdawczosc/kursy/tabela-a/
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19830450207
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-konta-bankowe-kontrola-prywatnosc-mf-odpowiedz