Pożyczamy pieniądze rodzinie i od rodziny. Pożyczka od krewnych to jeden z najpopularniejszych sposobów radzenia sobie w trudnej sytuacji finansowej. Trzeba jednak pamiętać, że pożyczka może wymagać zgłoszenia do urzędu i dokonania pewnych formalności.
- 1. Czy pożyczka od rodziny jest opodatkowana?
- 2. W jakich sytuacjach pożyczka od rodziny będzie wolna od podatku?
- 3. Czy pożyczka od rodziny jest darowizną?
- 4. Czy pożyczka od rodziny jest dochodem?
- 5. Czy pożyczka od rodziny musi być oprocentowana?
- 6. Pożyczka od rodziny – w formie gotówki czy w formie przelewu?
- 7. Czy jest podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) przy pożyczce od rodziny?
- 8. Co w przypadku pożyczki od dalszej rodziny i znajomych?
- 9. Czy przy pożyczce od rodziny możliwy jest zwrot podatku PIT?
- 10. Co zrobić, gdy rodzina nie zwraca pożyczek?
- 11. Czy przy pożyczce od rodziny konieczna jest umowa?
- 12. Dlaczego warto zawrzeć umowę pożyczki z rodziną?
- 13. Kiedy nie pożyczać od rodziny?
- 14. Jakie są alternatywy dla pożyczki od rodziny?
- 15. Warto wiedzieć
W dalszej części artykułu skupiamy się na pożyczkach od krewnych, gdy kwota przekracza 1000 zł. Pożyczenie od rodziny przysłowiowej „stówy do pierwszego” nie wymaga żadnych formalności.
Czy pożyczka od rodziny jest opodatkowana?
Pożyczka od bliskiej rodziny (do 36 120 zł) podlega zwolnieniu od podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku dochodowego. Wystarczy zgłosić ją do Urzędu Skarbowego i nie trzeba od niej płacić podatku. Przy mniejszych kwotach nie trzeba nawet zgłaszać.
W jakich sytuacjach pożyczka od rodziny będzie wolna od podatku?
Pożyczka od rodziny będzie wolna od podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) pod warunkiem, że:
- Nie przekracza limitu 10 434 zł,
- Nie przekracza limitu 36 120 zł i zostanie zgłoszona do Urzędu Skarbowego w ciągu 14 dni, Pożyczka musi być udzielona przez bliskich krewnych, do których ustawa zalicza:
- Wstępnych – rodziców, dziadków, pradziadków,
- Zstępnych – dzieci, wnuki, prawnuki,
- Rodzeństwo – także przyrodnie,
- Teściów, zięciów, synowe,
- Macochę, ojczyma, pasierba i pasierbicę.
Warto pamiętać, że osoby spokrewnione wskutek adopcji są krewnymi dokładnie tak samo, jak gdyby były nimi z urodzenia.
Czy pożyczka od rodziny jest darowizną?
Pożyczka i darowizna to dwie różne sytuacje. Darowizna jest jednostronnym świadczeniem bezzwrotnym – darczyńca przekazuje darowiznę i nie wymaga jej zwrotu, ani niczego w zamian. W przypadku pożyczki mamy do czynienia ze świadczeniem zwrotnym – pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu pożyczonej kwoty wraz z ewentualnymi odsetkami. Różnica jest wyraźna.
Jeśli jednak pożyczka udzielona członkowi rodziny zostanie darowana – wtedy będzie to już darowizna. O darowiźnie będziemy jednak mówić dopiero od momentu, gdy pożyczkodawca postanowił o darowiźnie, czyli zrzeczeniu się przysługującej kwoty z tytułu zwrotu pożyczki.
Oczywiście Urzędy Skarbowe doskonale zdają sobie sprawę, że czasami ukrywa się darowizny jako pożyczki i pożyczki jako darowizny, więc urzędnicy będą nieufni wobec takiej operacji. W przypadku pożyczek najlepiej spłacić je, by nie budzić wątpliwości co do właściwego rozliczenia kwoty.
Czy pożyczka od rodziny jest dochodem?
Pożyczki i kredyty nie są dochodem żadnej ze stron i nie trzeba ich uwzględniać w rocznym zeznaniu podatkowym. Natomiast odsetki od pożyczki są już dochodem osoby, która udziela pożyczki.
Pożyczka od rodziny nie może być traktowana jako dochód, ponieważ podlega zwrotowi, a więc nie powoduje wzbogacenia żadnej ze stron. Jest tymczasowa i jako taka nie może zostać wliczona do dochodów, ani stać się podstawą wyliczenia podatku PIT.
Czy pożyczka od rodziny musi być oprocentowana?
Nie. Standardem przy udzielaniu pożyczek pomiędzy rodziną i przyjaciółmi jest rezygnowanie z prowizji i odsetek. Oczywiście strony mogą zdecydować się na oprocentowaną pożyczkę, ale będzie ona powodowała dochód po jednej ze stron i powinna zostać zgłoszona do urzędu.
Zasadniczo żadne przepisy nie wymagają, by pożyczka była oprocentowania.
Pożyczka od rodziny – w formie gotówki czy w formie przelewu?
Najlepiej pożyczać pieniądze w formie przelewu lub płatności BLIKiem na numer telefonu. Zostawia to jasny ślad – obie strony bez problemu znajdą informacje kto komu przelał jaką kwotę i kiedy. Przelew lub BLIK pozwalają też przekazać środki bez konieczności przebywania w tym samym miejscu.
Oczywiście jeśli obie strony operują głównie gotówką i przelew byłby dla nich problematyczny, to nic nie stoi na przeszkodzie, by w transakcji była użyta rzeczywista waluta. Przekazanie gotówki warto jednak potwierdzić podpisując umowę pożyczki, ponieważ nie występuje dodatkowy dowód w postaci wyciągu z konta.
Czy jest podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) przy pożyczce od rodziny?
Zasadniczo pożyczki między członkami bliskiej rodziny są zwolnione od podatku od czynności cywilnoprawnych. Warunkiem zwolnienia jest jedynie zgłoszenie do Urzędu Skarbowego każdej pożyczki powyżej limitu ustawowego. Niezgłoszona pożyczka powoduje naliczenie 20% podatku zamiast 0%. Spora różnica.
Co w przypadku pożyczki od dalszej rodziny i znajomych?
Pożyczki od dalszej rodziny i znajomych są traktowane jako normalne umowy. Trzeba zgłosić je do właściwego urzędu i zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnej w wysokości 0,5% kwoty pożyczki. Jeśli pożyczono 10 000 zł, to podatek wyniesie 50 zł. Zwyczajowo płaci go pożyczkobiorca.
Pożyczkę oczywiście należy zgłosić na formularzu PCC-3 do właściwego urzędu skarbowego.
Czy przy pożyczce od rodziny możliwy jest zwrot podatku PIT?
Zasadniczo pożyczki podlegają pod podatek od czynności cywilnoprawnych, a dopiero odsetki od nich mogłyby traktowane jako dochód. Jeśli otrzymasz nieoprocentowaną pożyczkę od rodziny, to nie wpłynie ona na rozliczenia PIT żadnej ze stron.
Co zrobić, gdy rodzina nie zwraca pożyczek?
Najpierw spróbować dojść do porozumienia, np. rozkładając spłatę na raty. Jeśli jednak rodzina odmawia współpracy i zwrotu pożyczki, trzeba skierować sprawę do sądu. Krewni, którzy nie oddając pieniędzy, de facto okradają pożyczkodawcę nie zasługują na ulgowe traktowanie. Należy złożyć pozew do Wydziału Spraw Cywilnych w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania nierzetelnego krewnego.
Jest wyraźna różnica pomiędzy członkiem rodziny, który nie spłaca pożyczki, bo faktycznie nie ma takiej możliwości, a takim, który żyje na koszt krewnych. Pierwszemu rodzajowi krewnych czasami warto pomóc nawet darowując mu spłatę pożyczki, z drugim trzeba sprawę postawić jasno.
Czy przy pożyczce od rodziny konieczna jest umowa?
Umowa nie jest konieczna przy kwotach do 1000 zł. Pożyczając niewielkie kwoty rodzinie nie ma więc potrzeby zawierania umowy na piśmie, ale nic nie stoi na przeszkodzie by to zrobić. Jeśli kwota pożyczki wynosi 1000 zł i więcej, powinna zostać zawarta w sposób umożliwiający odtworzenie kto od kogo pożyczył, jaką kwotę i kiedy powinien ją oddać.
Przykład: Pan Alek pisze na komunikatorze internetowym ze swoim bratem Bronkiem.
-Pożyczyłbyś mi 2300 zł do stycznia? Potrzebuję naprawić samochód.
– Dobra. Zrobię Ci przelew. Kiedy oddasz?
– 5 stycznia dostanę kasę za projekt, to Ci od razu przeleję. Jak będzie poślizg to maks do 10.
-Dobra.
Mimo nieformalnego języka i pisania na komunikatorze jest jasne, że panowie Bronek i Alek zawarli umowę pożyczki. Zapis rozmowy wystarczy jako potwierdzenie, że umowa została zawarta – pan Alek zobowiązał się przelać 2300 zł bratu, a ten zobowiązał się zwrócić je do 10 stycznia.
Dlaczego warto zawrzeć umowę pożyczki z rodziną?
Umowy pożyczki chronią obie strony. Wszyscy wiedzą, ile i kto komu pożyczył, a także kiedy powinien to oddać. Obowiązek podatkowy nie powstaje, bo wystarczy zgłosić pożyczkę do urzędu skarbowego by uniknąć opodatkowania.
Kiedy nie pożyczać od rodziny?
Nie pożyczaj od rodziny, kiedy wiesz, że nie będziesz w stanie jej spłacić i grozi Ci bankructwo konsumenckie. Rodzina raczej nie będzie w stanie odzyskać pożyczonej kwoty z masy upadłościowej.
Jakie są alternatywy dla pożyczki od rodziny?
Zamiast pożyczać od rodziny, możesz zdecydować się na jedno z szeregu rozwiązań finansowych dostępnych na polskim rynku. Masz do wyboru:
- Pożyczkę krótkoterminową – pozabankowe pożyczki na 30-60 dni, czyli tak zwane chwilówki są odpowiednie dla sytuacji, gdy nagle potrzebujesz gotówki, ale ogólnie Twoja sytuacja finansowa jest dobra i bez problemu spłacisz pożyczkę w terminie. W takiej sytuacji poszukaj pożyczki 0% dla nowych klientów.
- Kredyt gotówkowy – kredyty bankowe pozwalają pożyczyć większą kwotę i potem spłacić ją w ratach wraz z odsetkami. Bardzo dobrze sprawdzają się przy większych kwotach, których raczej nie pożyczysz od rodziny. Możesz je uzyskać także w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo Kredytowej (SKOKu). Znajdziesz je na stronie Finanse Rankomat
Warto wiedzieć
- Pożyczka do 1000 zł nie wymaga zawarcia umowy w formie pisemnej.
- Do Urzędu Skarbowego trzeba zgłosić pożyczkę od rodziny powyżej 10 434 zł.
- Prawidłowo zgłoszona pożyczka od rodziny nie powoduje obowiązku podatkowego, jeśli nie przekracza 36 120 zł.
- Jako rodzina w świetle prawa traktowani są: rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, teściowie, rodzeństwo, macocha, ojczym, pasierbowie, zięć, synowa. Dotyczy to także krewnych adopcyjnych w tym samym stopniu pokrewieństwa.
- Zgłosić pożyczkę w Urzędzie Skarbowym można w ciągu 14 dni od zawarcia umowy.
FAQ - Najczęściej zadawane pytania
Co powinna zawierać umowa pożyczki w rodzinie?
Umowa pożyczki w rodzinie powinna zawierać: dane osobowe stron (imię, nazwisko, nr dowodu, adres), kwotę pożyczki, oraz termin spłaty. Powinna tez być podpisana lub w inny sposób potwierdzona. Warto wskazać w jaki sposób i kiedy została przekazana pożyczona kwota.
Jak udokumentować pożyczkę od rodziny?
Dowolnie. Prawo nie wymaga zachowania formy dokumentowej, a jedynie jasnego potwierdzenia zobowiązania. Można wydrukować umowę i podpisać ją w 2 egzemplarzach, ale można też wymienić się mailami lub SMSami, w których strony potwierdzą wolę zawarcia umowy pożyczki.
Czy trzeba zgłaszać pożyczkę od rodziny?
Pożyczkę od najbliższej rodziny trzeba zgłosić tylko, jeśli przekracza ona limit kwotowy określony dla danego poziomu pokrewieństwa.
Jak zgłosić pożyczkę od rodziców do urzędu skarbowego?
Należy złożyć deklarację PCC-3, która jest dostępna na stronach urzędów skarbowych i portalach typu podatki.gov.pl, a formie drukowanej także w każdym urzędzie skarbowym. Pożyczkę można zgłosić online.
Czy umowa pożyczki bez notariusza jest ważna?
Tak, pożyczki są ważne nawet, jeśli nie zostały zawarte w formie notarialnej. Forma pisemna jest wymagana przede wszystkim w celach dowodowych.
