Pieniądze od rodziny to najprostszy sposób wsparcia najbliższych. Co więcej, darowizna od brata, siostry czy rodziców nie musi wiązać się z podatkiem. Czasem jednak skorzystanie z ulgi wymaga dopełnienia określonych formalności wobec fiskusa. Sprawdź, kiedy nie zapłacisz podatku po otrzymaniu darowizny od brata.
- 1. Darowizna od brata – grupa podatkowa
- 2. Darowizna od brata w wysokości przekraczającej kwotę wolną od podatku
- 3. Jak obliczyć wysokość darowizny otrzymanej od brata?
- 4. Jak złożyć deklarację SD-Z2 do urzędu skarbowego?
- 4.1. Jak złożyć deklarację podatkową SD-Z2 za pomocą serwisu e-Urząd?
- 5. Darowizna od brata – wysokość podatku
- 6. Co warto wiedzieć?
Zgodnie z kodeksem cywilnym w ramach umowy darowizny, darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Przedmiotem darowizny mogą być nie tylko pieniądze, ale również rzeczy ruchome, nieruchomości lub prawa majątkowe. Darowiznę możesz otrzymać zarówno od bliższej, jak i dalszej rodziny lub osoby całkowicie obcej. Jednak majątek przekazany w ramach darowizny od osób najbliższych, korzysta (pod pewnymi warunkami) ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.
Darowizna od brata – grupa podatkowa
Wysokość podatku od darowizny i konieczność jego zapłaty ustala się w oparciu o przynależność do określonej grupy podatkowej. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn wymienia trzy grupy podatkowe, do których zaliczamy:
- Do I grupy podatkowej – małżonka, wstępnych (rodzice, dziadkowie), zstępnych (dzieci, wnuki), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
- Do II grupy podatkowej – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- Do III grupy podatkowej – innych nabywców.
Darowizna realizowana w każdej grupie podatkowej korzysta z tzw. kwoty wolnej od podatku, która dla osób w I grupie podatkowej jest najwyższa i wynosi 36 120 zł.
Kwoty wolne od podatku w pozostałych dwóch grupach podatkowych kształtują się odpowiednio:
- II grupa podatkowa – 27 090 zł
- III grupa podatkowa – 5733 zł
Wyższe kwoty wolne od podatku w ramach darowizny dla wszystkich trzech grup podatkowych obowiązują od 1 lipca 2023 r.
Spróbuj tego
W ramach I grupy podatkowej wyróżnia się dodatkową grupę 0, która korzysta ze zwolnienia z podatku bez względu wartość darowizny, pod warunkiem dopełnienia kilku formalności. Do grupy 0 zaliczamy:
- małżonka
- zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki)
- wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków)
- pasierba
- rodzeństwo
- ojczyma i macochę
Spróbuj tego
Przyjrzyjmy się bliżej warunkom, które należy spełnić, żeby nie płacić podatku od darowizny od brata przekraczającej wartość kwoty wolnej od podatku.
Darowizna od brata w wysokości przekraczającej kwotę wolną od podatku
Bliska rodzina (w ramach tzw. 0 grupy podatkowej) może skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Warunkiem ulgi jest złożenie deklaracji SD-Z2 do właściwego urzędu skarbowego w terminie do 6 miesięcy. Zgłoszenie jest obowiązkowe tylko w przypadku, jeśli wartość otrzymanej darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, która w przypadku darowizny od brata wynosi 36 120 zł.
Obowiązek podatkowy dla darowizn powstaje z chwilą, kiedy Twój brat złoży oświadczenie o darowiźnie w formie aktu notarialnego, a w przypadku umowy zawartej w innej formie niż przed notariuszem, kiedy spełni obietnicę przekazania darowizny np. przeleje ustaloną kwoty darowizny na Twój rachunek bankowy.
Przykład
Jeśli umowa darowizny (lub oświadczenie darczyńcy) przyjmuje postać aktu notarialnego deklaracji SD-Z2 nie trzeba składać – zrobi to za Ciebie notariusz.
Wypowiedź eksperta
Bartłomiej BoruckiBrak złożenia deklaracji na druku SD-Z2 do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny w wysokości przewyższającej kwotę wolną od podatku, albo brak dowodu, że pieniądze w ramach darowizny otrzymałeś na rachunek bankowy lub za pośrednictwem poczty, oznacza że darowizna będzie opodatkowana na zasadach ogólnych określonych dla I grupy podatkowej. W takiej sytuacji właściwe będzie złożenie do urzędu skarbowego deklaracji SD-3.
Jak obliczyć wysokość darowizny otrzymanej od brata?
Musisz zsumować wartość otrzymanej darowizny (środków pieniężnych, wartości rzeczy i praw majątkowych), które otrzymałeś od brata w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym otrzymałeś ostatnią darowiznę.
Przykład
Jak złożyć deklarację SD-Z2 do urzędu skarbowego?
Darowizna od brata przekroczyła kwotę 36 120 zł? Pamiętaj o złożeniu deklaracji SD-Z2.
Dokumenty możesz złożyć:
- w wersji papierowej – bezpośrednio w urzędzie skarbowym lub za pośrednictwem poczty. W tym drugim przypadku pamiętaj o wysłaniu listu poleconego z dokumentami, dzięki temu będziesz mieć dowód złożenia deklaracji we właściwym terminie.
- elektronicznie w serwisie e-Urząd Skarbowy lub dzięki usłudze e-Deklaracje.
Jak złożyć deklarację podatkową SD-Z2 za pomocą serwisu e-Urząd?
Wejdź na stronę https://www.podatki.gov.pl/e-urzad-skarbowy/ i zaloguj się do portalu. Możesz to zrobić za pomocą:
- Twoich danych podatkowych: PESEL lub NIP i kwota przychodów
- profilu zaufanego, mObywatela, e-dowodu lub bankowości elektronicznej
Po zalogowaniu do serwisu kliknij kafelek e-Deklaracje, a następnie SD (Podatek od spadków i darowizn).
W kolejnym kroku wybierz kafelek SD-Z2 czyli “Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych”, jeśli darowiznę otrzymałeś od rodzeństwa, ten formularz będzie właściwy.
Po zaznaczeniu, że formularz składasz za siebie, Twoje dane identyfikacyjne zostaną uzupełnione automatycznie.
Spróbuj tego
- Krok 1 to wybór urzędu skarbowego, do którego kierujesz zgłoszenie, czyli ten właściwy ze względu na miejsce Twojego zamieszkania. Jeśli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, wówczas deklarację należy złożyć do urzędu skarbowego właściwego ze względu na położenie nieruchomości.
- Wpisz datę powstania obowiązku podatkowego – czyli datę otrzymania darowizny np. otrzymania środków na rachunek bankowy.
- Wybierz cel złożenia formularza: “Złożenie zgłoszenia” i kliknij kafelek “Następny krok”.
Twoje dane identyfikacyjne i miejsce zamieszkania będą uzupełnione. Sprawdź je i uzupełnij ewentualne puste pola obowiązkowe, a następnie kliknij kafelek “Następny krok”.
Czas na uzupełnienie danych dotyczących darczyńcy. Musisz podać:
- identyfikator brata, czyli PESEL lub NIP
- pierwsze imię
- nazwisko
- datę urodzenia
- adres zamieszkania
W kolejnym kroku wskaż tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych – w omawianym przykładzie będzie to darowizna.
Następnie wskaż rodzaj dokumentu potwierdzającego nabycie środków – w przypadku otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy zaznacz “Inny dokument”.
Następny krok zawiera dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych:
- wpisz datę nabycia, a następnie zaznacz odpowiedni kwadrat – np. środki pieniężne, a następnie uzupełnij udział w prawie (1/1), miejsce, z którego nabywane są środki i wskaż łączną wartość nabytych praw w dniu powstania obowiązku podatkowego.
Do skorzystania ze zwolnienia z podatku musisz wskazać stosunek pokrewieństwa łączący Cię z darczyńcą. Jeśli darowiznę na Twoją rzecz zrobił brat, w pkt. 88 formularza zaznacz “Rodzeństwo”.
W kolejnym kroku musisz podać jak środki pieniężne zostały przekazane – np. rachunek bankowy. Jeśli masz uwagi do składanej deklaracji, uzupełnij je w kolejnym kroku.
Krok 10 to potwierdzenie i akceptacja pouczenia dot. odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy.
Krok 11 to sprawdzenie danych podanych w formularzu – jeśli na etapie wypełniania formularza pojawiły się błędy, tu możesz je szybko poprawić lub uzupełnić dane.
Jeśli wszystkie dane są prawidłowe kliknij kafelek “Akceptuj i wyślij”.
Darowizna od brata – wysokość podatku
Konieczność zapłaty podatku pojawia się w momencie, kiedy wysokość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, a Ty nie złożysz deklaracji SD- Z2 w terminie lub złożysz deklarację, ale brat przekazał Ci pieniądze w gotówce.
Ile zapłacisz? To zależy od wysokości darowizny.
Kwota podatku w przypadku I grupy podatkowej liczona jest od nadwyżki nad kwotę wolną i wynosi odpowiednio:
| Ponad | Do | Wysokość podatku |
|---|---|---|
| 0 | 11 833 | 3% |
| 11 833 | 23 665 | 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 665 | 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł |
Przykład:
Michał otrzymał darowiznę od brata w wysokości 50 000 zł. Z uwagi na przekroczenie kwoty wolnej od podatku, Michał powinien złożyć deklarację SD-Z2 do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od otrzymania środków na rachunek bankowy, ale o tym zapomniał. W związku z tym musi zapłacić podatek w kwocie (po zaokrągleniu) 457 zł obliczony w następujący sposób:
Podstawa opodatkowania: 50000 – 36120 = 13880 zł
Kwota podatku: 355 +[(13880 – 11833) x 5%]= 355+102,35 = 457,35 zł
Jeśli otrzymanie darowizny w wysokości przekraczającej wartość kwoty wolnej od podatku zgłosisz dopiero w momencie kontroli ze strony urzędu skarbowego, podatek będzie znacznie wyższy i wyniesie aż 20%.
Co warto wiedzieć?
- Rodzeństwo zaliczane jest do 0 grupy podatkowej (wyodrębnionej w ramach 1 grupy podatkowej), co oznacza, że darowizna realizowana na rzecz brata czy siostry może być całkowicie zwolniona z podatku bez względu na jej kwotę.
- Kwota darowizny wolna od podatku dla I grupy podatkowej w wysokości 36 120 zł obowiązuje od 1 lipca 2023 r.
- Deklarację na druku SD-Z2 należy złożyć do urzędu skarbowego w przypadku otrzymania darowizny od brata w wysokości przekraczającej kwotę wolną od podatku. Termin na złożenie deklaracji to 6 miesięcy.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Kto płaci podatek od darowizny?
Do zapłaty podatku i dopełnienia obowiązków formalnych wobec fiskusa zobowiązany jest nabywca darowizny. Zatem, jeśli otrzymałeś darowiznę od brata, wówczas musisz samodzielnie – bez wezwania złożyć deklarację do właściwego urzędu skarbowego, jeśli wartość darowizny przekroczy kwotę wolną od podatku. Od 1 lipca 2023 r. dla I grupy podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 36 120 zł.
Czy brat może cofnąć darowiznę?
Brat może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną (art. 896 kodeksu cywilnego), jeśli po wykonaniu umowy jego sytuacja majątkowa uległaby pogorszeniu w zakresie zaspokajania jego usprawiedliwionych potrzeb, albo ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Darczyńca może odwołać także darowiznę już wykonaną (art. 898 kodeksu cywilnego), jeśli Ty jako osoba obdarowana dopuścisz się wobec niego rażącej niewdzięczności.
Czy umowa darowizny musi być w formie aktu notarialnego?
Zgodnie z przepisami (art. 890 kodeksu cywilnego) oświadczenie o darowiźnie powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednak umowa darowizny bez zachowania tej formy również będzie ważna, jeśli przekazanie majątku faktycznie nastąpiło – np. jeśli określona kwoty została tytułem darowizny przekazana na Twoje konto bankowe. Warto jednak pamiętać, że jeśli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, wówczas przeniesienie jej własności na drugą osobę, zawsze wymaga formy aktu notarialnego.
Źródła
https://www.podatki.gov.pl/pcc-sd/abc-sd/ulgi-i-zwolnienia-sd/zwolnienie-dla-najblizszej-rodziny-sd/
https://www.podatki.gov.pl/pcc-sd/rozliczenie-podatku-sd-od-darowizny/
Proszę poprawić sumę podatku wynikającą z obliczeń
Dzień dobry. Dziękujemy za czujność. Wynik dodawania poprawiony.