Inflacja a kredyt: Jak wzrost inflacji może wpłynąć na Twój kredyt?

Z tabeli wynika, że wysokość stawek WIBOR podąża za wzrostem stopy referencyjnej NBP. Od stycznia do września 2022 r. (w sierpniu posiedzenie RPP jest niedecyzyjne) stopa referencyjna wzrosła o 200 proc. W tym samym okresie stawka WIBOR 3M wzrosła o 173%, a WIBOR 6M o 150%. Spodziewane oraz realne obniżki stóp procentowych spowodują spadek stopy WIBOR oraz obniżenie odsetek kredytów z oprocentowaniem zmiennym, natomiast ich wzrost przełoży się na podwyższenie kosztów finansowania.

Jak inflacja wpływa na kredyt hipoteczny?

Decydując się na kredyt hipoteczny ze zmiennym oprocentowaniem w złotych polskich musimy liczyć się z pośrednim wpływem inflacji na miesięczne obciążenia generowane przez zaciągnięte zobowiązanie. Cykl podwyżek lub obniżek stóp procentowych NBP będzie oddziaływać na wysokość stopy WIBOR, co z kolei przełoży się na wysokość miesięcznej raty. W zależności od zastosowanej stawki WIBOR oprocentowanie będzie aktualizowane co trzy lub sześć miesięcy.

Z uwagi na wysoką kwotę finansowania (zgodnie z danymi Biura Informacji Kredytowej średnia wartość wnioskowanego kredytu mieszkaniowego we wrześniu 2022 r. wyniosła 337,82 tys. zł) oraz okres spłaty wynoszący do 35 lat, nawet niewielka zmiana oprocentowania odczuwalnie wpływa na wysokość miesięcznej raty i zmniejsza płynność domowego budżetu.

Przykładowo kredyt hipoteczny na kwotę 300.000 zł z oprocentowaniem na poziome 8% i 30 letnim okresem spłaty generuje ratę równą w wysokości 2.201 zł. Zakładając niezmienność warunków finansowania zwrócimy do banku 792.466 zł. Przy oprocentowaniu wyższym o 0,4%, kwota miesięcznej raty równej wzrośnie o 85 zł. Oznacza to, że na przestrzeni 30 lat oddamy do banku o 30.319 zł więcej.

Zaciągając kredyt hipoteczny z wieloletnim okresem spłaty, w którym odsetki naliczane są w oparciu o oprocentowanie zmienne należy przygotować się na wahania stopy WIBOR. Mogą się oczywiście zdarzać długie lata spokoju. Przykładowo w okresie od marca 2015 r. do lutego 2020 r. stawka WIBOR 6M poruszała się w kanale od 1,65% do 1,73%, aby następnie na skutek pandemii spaść i utrzymywać się do września 2021 r. na poziomie zbliżonym do 0,2%.

Dalsza część historii jest znana i jej kolejne akty obserwujemy do teraz. Na skutek szybko rosnącej inflacji Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się na serię podwyżek stóp procentowych. W rezultacie we wrześniu 2022 r. mamy stopę referencyjną na poziomie 6,75%, inflację konsumencką na poziomie 17,2% i ustawowe wakacje kredytowe mające złagodzić konsekwencje dynamicznie drożejących kredytów.

Sposobem na częściowe zabezpieczenie się przed zmianą oprocentowania są kredyty hipoteczne ze stałą stopą procentową. Problem polega na tym, że w Polsce można “zablokować” wysokość miesięcznej raty na okres od 5 do 10 lat. Następnie oprocentowanie przekształcane jest na oprocentowanie zmienne rozumiane jako suma marży banku i stawki WIBOR lub bank rekalkuluje stałą stopę na kolejny okres.

Aktualnie nie możemy od razu zapewnić sobie stałej raty na okres powyżej 10 lat. Takie rozwiązanie oferowane jest m.in. w Danii, Belgii, Holandii czy Hiszpanii. Wyższe oprocentowanie zobowiązań z okresowo stałą stopą powoduje również, że większość kredytów hipotecznych spłacanych w Polsce udzielonych zostało z oprocentowaniem zmiennym. W ostatnim czasie sytuacja uległa jednak zmianie.

Zgodnie z raportem European Mortgage Federation w I kwartale 2022 r. wśród nowo udzielonych kredytów hipotecznych w Polsce aż 60,77% opartych było o stałą stopę procentową obowiązującą do 5 lat, a 39,23% opartych było oprocentowanie zmienne. Jeszcze w III kwartale 2021 r. rysował się zupełnie inny obraz rynku – kredyty hipoteczne ze stałą stopą do 5 lat stanowiły tylko 12,75% całości nowo udzielonych zobowiązań mieszkaniowych.

Jak inflacja wpływa na kredyt gotówkowy?

Dużo rzadziej zastanawiamy się nad wpływem inflacji na kredyty gotówkowe, chociaż i w tym przypadku mamy często do czynienia z oprocentowaniem zmiennym opartym o marżę banku i stawkę WIBOR. Przy kredytach gotówkowych na dłuższy okres można spotkać się z ofertą ze stałym oprocentowaniem np. przez pierwsze 3 lata spłaty, a następnie stosowane jest oprocentowanie zmienne.

Kredyt gotówkowy udzielany jest najczęściej na niższe kwoty niż kredyt hipoteczny, a jego maksymalny okres spłaty to 10 lat. Powoduje to, że zmiana wysokości stawki WIBOR nie musi być dla nas aż tak odczuwalna. Z drugiej strony kredyt gotówkowy, z uwagi na brak zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości ustanowionej na rzecz banku, oprocentowany jest wyżej niż kredyt mieszkaniowy.

W przypadku kredytu gotówkowego maksymalne oprocentowanie nie może przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek ustawowych, które równe są stopie referencyjnej NBP powiększonej o 3,5%. Aktualnie nie może przekroczyć ono 20,50% w skali roku.

Maksymalne oprocentowanie kredytu = 2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5 punktu procentowego)

Jak widać zmiany stopy referencyjnej przez Radę Polityki Pieniężnej w celu stłumienia lub pobudzenia inflacji przekładają się na wysokość maksymalnego oprocentowania kredytu gotówkowego.

Czy warto zaciągać kredyt w obliczu rosnącej inflacji?

Próbę odpowiedzi na to pytanie utrudnia niestabilna i trudna do przewidzenia sytuacja rynkowa. Z jednej strony słyszymy o zbliżającym się końcu cyklu podwyżek stóp procentowych, aby za chwilę usłyszeć, że to działanie przedwczesne i RPP będzie zmuszona do dalszego zacieśniania polityki pieniężnej. Podejmowane do tej pory próby prognozowania szczytu inflacji również nie mają swojego odzwierciedlenia w rzeczywistości.

W takich warunkach o zaciąganiu kredytów powinny myśleć przede wszystkim osoby znajdujące się w bardzo dobrej sytuacji finansowej, które dalszy wzrost inflacji będą mogły choć częściowo skompensować wzrostem wynagrodzenia lub podwyższeniem ceny oferowanych przez siebie towarów lub usług. Obecna sytuacja wymaga również wnikliwej weryfikacji parametrów ofert tj. oprocentowanie nominalne, prowizja, rzeczywista roczna stopa oprocentowania czy rodzaj rat.

Osoby o niskiej zdolności kredytowej powinny aktualnie podchodzić do zaciągania nowych zobowiązań z dużą rezerwą, ponieważ może być to ostatni krok w kierunku spirali zadłużenia.