Banki i firmy pożyczkowe nie mogą dowolnie określać oprocentowania kredytów i pożyczek. Przepisy określają górny limit, który można obliczyć za pomocą prostego wzoru. Sprawdzamy, jakie jest maksymalne oprocentowanie kredytu, jak obliczyć wartość graniczną i czy oprocentowanie może zmieniać się w trakcie spłaty zobowiązania.
- Czym jest oprocentowanie kredytu?
- Czym jest oprocentowanie stałe, okresowo stałe i zmienne?
- O ile wzrosła stopa referencyjna NBP od października 2021 roku?
- Ile wynosi maksymalne oprocentowanie kredytów w 2023 roku?
- Jak obliczyć maksymalne oprocentowanie kredytu?
- Maksymalne oprocentowanie kredytu gotówkowego – co warto wiedzieć?
- Co trzeba wiedzieć o maksymalnym oprocentowaniu kredytu hipotecznego?
- Ile wynosi maksymalne oprocentowanie pożyczek pozabankowych?
- Czym różni się maksymalne oprocentowanie kredytu od RRSO?
- Warto wiedzieć:
Duża różnorodność produktów kredytowych oraz szereg parametrów opisujących każdą z ofert sprawiają, że wybór odpowiedniego źródła finansowania może być trudny. Aby ograniczyć wysokość odsetek naliczanych od pożyczonego kapitału przepisy określają maksymalne oprocentowanie kredytu.
Czym jest oprocentowanie kredytu?
Jeśli spojrzymy na oferty kredytów, oprocentowanie jest jedną z pierwszych wartości, które banki eksponują w swoich propozycjach. Nic w tym dziwnego. Oprocentowanie jest jednym z elementów wpływających na całkowity koszt kredytu i wysokość odsetek naliczonych od pożyczonego kapitału. Oprocentowanie wyrażone jest w skali roku.
Większość potencjalnych klientów interesuje przede wszystkim cena, jaką ostatecznie cenę będą musieli zapłacić za finansowe wsparcie ze strony banku. Stąd też oprocentowanie kredytu jest jednym z podstawowych elementów, na który zwracamy uwagę w trakcie wyboru najkorzystniejszej oferty. Warto wiedzieć, że może być ono zarówno stałe, okresowo stałe, jak i zmienne.
Czym jest oprocentowanie stałe, okresowo stałe i zmienne?
Oprocentowanie kredytu może być stałe, okresowo stałe lub zmienne. Oprocentowanie stałe przez cały okres spłaty zobowiązania stosowana jest najczęściej przy kredytach gotówkowych na niewielkie kwoty udzielanych na okres do 2-3 lat. Rozwiązanie to daje komfort niezmienności wysokości raty w całym okresie spłaty. Pozwala to dokładniej zaplanować swoje przyszłe przepływy pieniężne i zorganizować osobisty budżet.
Każdy bank udzielający kredytów mieszkaniowych musi mieć w swojej ofercie kredyt hipoteczny z oprocentowaniem okresowo stałym. Oznacza to możliwość „zablokowania” oprocentowania – w zależności od banku na czas 5-10 lat. Następnie oprocentowanie przekształcane jest w zmienne zgodnie z zasadami opisanymi w umowie kredytowej lub bank dokonuje rekalkulacji (może być konieczne ponowne badanie zdolności kredytowej) i oprocentowanie blokowane jest na kolejny okres.
Oprocentowanie zmienne, jak nazwa wskazuje, może wahać się w całym okresie spłaty zobowiązania. Najczęściej oprocentowanie tego typu składa się ze stałego komponentu, jakim jest marża banku i elementu zmiennego, jakim jest stawka WIBOR 3M (trzymiesięczna) lub WIBOR 6M (sześciomiesięczna). Z kolei na wysokość stawki WIBOR wpływa poziom stóp procentowych NBP – w szczególności stopy referencyjnej.
O ile wzrosła stopa referencyjna NBP od października 2021 roku?
Mechanizm zmienności stóp procentowych i jego wpływ na wysokość miesięcznej raty doskonale znają osoby, które zaciągały kredyty hipoteczne z oprocentowaniem zmiennym przed październikiem 2021 r. Od tego miesiąca Rada Polityki Pieniężnej (RPP) dokonała jedenastu podwyżek stóp procentowych.
W efekcie stopa referencyjna NBP wzrosła z poziomu 0,1 proc. do poziomu 6,75 proc. we wrześniu 2022 r. Tak dynamiczna zmiana przełożyła się na olbrzymi wzrost miesięcznych rat kredytów z oprocentowaniem zmiennym (w niektórych przypadkach wysokość raty podwoiła się).
Warto jednak podkreślić, że banki nie mają pełnej dowolności w ustalaniu wysokości oprocentowania udzielanych kredytów. Zgodnie z prawem określone jest maksymalne oprocentowanie kredytu, czyli wartość graniczna, której nie można przekraczać. Maksymalne oprocentowanie kredytu obliczane jest jako dwukrotność odsetek ustawowych (równych stopie referencyjnej NBP) powiększonych o 3,5 punktu procentowego.
Maksymalne oprocentowanie kredytu = 2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5 punktu procentowego)
Ile wynosi maksymalne oprocentowanie kredytów w 2023 roku?
Podczas posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej w dniach 9-10 maja 2023 r., podjęto decyzję o utrzymaniu stóp procentowych NBP na niezmienionym poziomie:
- stopa referencyjna 6,75%
- stopa lombardowa 7,25%
- stopa depozytowa 6,25%
- stopa redyskontowa weksli 6,80%
- stopa dyskontowa weksli 6,85%.
W związku z powyższym na dzień powstania tego artykułu (05.06.2023 r.), maksymalne oprocentowanie kredytów nie może przekraczać wartości 20,50%.
Jak obliczyć maksymalne oprocentowanie kredytu?
Jak wspomnieliśmy maksymalne oprocentowanie kredytu obliczamy według wzoru: 2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5%). Z uwag na obserwowany cykl zacieśniania polityki pieniężnej, w ramach którego dokonano już jedenastu podwyżek głównej stopy referencyjnej NBP, maksymalne oprocentowanie kredytu do września 2022 r. zmieniało się niemal każdego miesiąca.
Sprawdźmy zatem, ile wynosi maksymalne oprocentowanie kredytu obliczone na podstawie aktualnej wartości stopy referencyjnej. Na dzień 05.06.2023 r. stopa referencyjna znajduje się na poziomie 6,75%, więc:
Maksymalne oprocentowanie kredytu = 2 x (6,75% + 3,5%) = 2 x 10,25% = 20,50%
Zgodnie z powyższym banki i firmy pożyczkowe nie mogą stosować w swoich umowach oprocentowania wyższego niż 20,50% w skali roku. Dotyczy to również innych produktów, w których naliczane są odsetki od pożyczonego kapitału tj. karta kredytowa lub debet na koncie. Maksymalne oprocentowanie kredytu nie może przekroczyć również 20,50% w obowiązujących już umowach.
Warto pamiętać, że limit dotyczy oprocentowania nominalnego, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania może być wyższa. Różnice pomiędzy tymi elementami opisaliśmy w poradniku: RRSO – co to jest i jaki ma wpływ na kredyt?
Maksymalne oprocentowanie kredytu gotówkowego – co warto wiedzieć?
Z analizy oferty banków wynika, że maksymalne oprocentowanie kredytu gotówkowego oscyluje w granicach 12% w skali roku. Nie jest to zatem maksymalna wartość, jaką mogłyby zastosowywać banki zgodnie z obowiązującymi przepisami. Sytuacja ta może wynikać m.in. z dużej konkurencji w tym segmencie rynku.
Trzeba również pamiętać, że oprocentowanie kredytu nie jest jedynym elementem wpływającym na jego całkowity koszt. Wymienić tu można m.in.:
- prowizję za udzielenie kredytu,
- opłatę przygotowawczą,
- dodatkowe ubezpieczenie kredytu,
- opłaty za wymagane konto osobiste.
Na oprocentowanie kredytu gotówkowego może wpływać również gotowość do skorzystania z dodatkowych produktów banku. Przykładowo założenie konta osobistego i/lub wykupienie ubezpieczenia może przełożyć się na niższe oprocentowanie kredytu. W takiej sytuacji warto sprawdzić, jakie koszty generują dodatkowe produkty i czy oferta łączona przyniesie nam faktyczne korzyści.
Porównując oferty kredytów gotówkowych, korzystając przykładowo z porównywarki online, warto również sprawdzić, czy odsetki od pożyczonego kapitału naliczane są według oprocentowania zmiennego, stałego czy okresowo stałego np. oprocentowanie stałe przez pierwsze dwa lata spłaty, a następnie oprocentowanie zmienne do końca obowiązywania umowy.
To ważne szczególnie ważne przy kredytach gotówkowych na wysokie kwoty z wieloletnim okresem spłaty. W zależności od oferty kredyt gotówkowy można zaciągnąć nawet na kwotę przekraczającą 200.000 zł z 10-letnim okresem spłaty. W takiej sytuacji analiza każdego parametru oferty może przełożyć się na odczuwalne oszczędności lub koszty.
Co trzeba wiedzieć o maksymalnym oprocentowaniu kredytu hipotecznego?
Aktualne maksymalne oprocentowanie kredytu hipotecznego również nie może przekroczyć 20,50% w skali roku. Oprocentowanie nominalne kredytów hipotecznych jest najczęściej niższe niż kredytów gotówkowych. Po pierwsze wynika to z faktu, że kredyty hipoteczne udzielane są na zdecydowanie dłuższy okres niż kredyty gotówkowe.
Po drugie spłata kredytów hipotecznych zabezpieczona jest za pomocą hipoteki na nieruchomości, co pozwala lepiej zabezpieczyć interesy banku.
Kredyty hipoteczne dają klientowi nieco większe pole do negocjacji. O ile nie mamy wpływu na poziom stawki WIBOR zawsze warto negocjować z bankiem wysokość drugiego komponentu oprocentowania, czyli marży kredytowej. Oprócz tego możemy negocjować m.in. wysokość prowizji za udzielenie finansowania czy konieczność skorzystania z dodatkowych produktów banku. Mając na uwadze wieloletni okres spłaty nawet z pozoru niewielkie różnice mogą przełożyć się na oszczędności liczone w tysiącach złotych.
Ile wynosi maksymalne oprocentowanie pożyczek pozabankowych?
Pożyczki pozabankowe udzielane są w oparciu o Ustawę o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku oraz Kodeks Cywilny wraz z późniejszymi zmianami. Tym samym maksymalne oprocentowanie tego typu produktów będziemy liczyć z tego samego wzoru co maksymalne oprocentowanie kredytów: 2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5%).
Na dzień 05.06.2023 r. oprocentowanie pożyczek pozabankowych nie może być wyższe niż 20,50% w skali roku. Warto jednak pamiętać, że na koszt takiego zobowiązania wpływają także postanowienia tzw. ustawy antylichiwarskiej, która ogranicza pozaodsetkowe koszty pożyczek.
Limit nie może przekroczyć 5% całkowitej kwoty pożyczki, kiedy została udzielona na okres poniżej 30 dni albo 20% jeśli okres spłaty nie przekracza roku. W całym okresie kredytowania pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być wyższe od 45% całkowitej kwoty kredytu.
Czym różni się maksymalne oprocentowanie kredytu od RRSO?
Mówiąc o maksymalnym oprocentowaniu kredytu, warto wspomnieć także o RRSO, czyli Rzeczywistej Rocznej Stopie oprocentowania. Co różni te dwa pojęcia?
Maksymalne oprocentowanie kredytu, to graniczna wartość, której banki nie mogą przekraczać oferując nowe kredyty lub aktualizując oprocentowanie kredytów udzielonych wcześniej. Naturalnie banki mogą proponować niższe oprocentowanie do czego często są zmuszone, aby wyróżnić swoją ofertę na tle konkurencji.
RRSO to natomiast bardziej pojemne pojęcie, które mieści w sobie zarówno oprocentowanie nominalne, jak większość kosztów związanych z kredytem tj. prowizję za udzielenie finansowania, opłaty przygotowawcze czy koszt dodatkowej polisy wliczonej w miesięczną ratę. RSSO komunikowane jest procentowo w skali roku. Aby sprawdzić, jaką dokładnie kwotę zapłacimy za kredyt w momencie jego zaciągania trzeba sprawdzić inną miarę, jaką jest całkowity koszt kredytu.
Warto pamiętać, że RRSO nie jest wskaźnikiem doskonałym. W ustalaniu rzeczywistej rocznej stopy procentowej nie bierze się pod uwagę tzw. kosztów okołokredytowych, a więc np. opłat związanych z otwarciem i prowadzeniem konta osobistego, które może być oferowane w „zgrzewce” z kredytem.
Źródła:
- https://nbp.pl/komunikat-prasowy-z-posiedzenia-rady-polityki-pienieznej-w-dniach-9-10-maja-2023-r/
- Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (sejm.gov.pl)
Warto wiedzieć:
- Maksymalne oprocentowanie kredytu bankowego to graniczna wartość, jaką mogą posługiwać się banki w swoich ofertach kredytowych.
- Maksymalne oprocentowanie kredytu to dwukrotność odsetek ustawowych (równych stopie referencyjnej NBP) oraz stawki 3,5%. Można ją więc obliczyć ze wzoru: 2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5%).
- Oprocentowanie kredytu może być zmienne, okresowo stałe lub stałe.
- RRSO to wskaźnik procentowy wyrażony w kali roku, który uwzględnia m.in. oprocentowanie kredytu, prowizje za udzielenie finansowania i koszt dodatkowych ubezpieczeń.
- RRSO nie uwzględnia kosztów, które nie są ścisłymi kosztami kredytu, a więc np. opłat wynikających z wymogu uruchomienia konta osobistego.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Ile wynosi średnie oprocentowanie kredytu?
Średnie oprocentowanie kredytu to wartość, która może zmienić się w każdej chwili. Jest ona bowiem zależna od aktualnych ofert dostępnych w bankach, w tym także od ofert promocyjnych.
Ile mogą maksymalnie wzrosnąć stopy procentowe?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, tak samo, jak trudno jest określić o ile mogą maksymalnie obniżyć się stopy procentowe. Od września 2022 r. stopa referencyjna NBP utrzymywana jest na poziomie 6,75%. Pojawiają się głosy, że końcem 2023 r. mogą pojawić się jej pierwsze obniżki.
Gdzie mogę sprawdzić, ile wyniosą wszystkie opłaty za kredyt?
Takie dane powinny zostać przedstawione w Formularzu Informacyjnym, który otrzymuje klient jeszcze przed zawarciem umowy o kredyt. Informacje te znajdują się także w samej umowie kredytowej, z którą należy wnikliwie się zapoznać przed złożeniem podpisu.
Czy RRSO uwzględnia koszty związane z ubezpieczeniem kredytu?
Tak, jeśli do kredytu wymagane jest ubezpieczenie, to rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) uwzględnia także koszty związane z wykupieniem dodatkowej polisy np. od utraty pracy czy ciężkiej choroby.
Co oznacza WIBOR?
Stawka WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offer Rate) odzwierciedla wysokość oprocentowania pożyczek na krajowym rynku międzybankowym. Na podstawie stopy WIBOR bank określa koszt związany z zaciągnięciem pożyczki od innego banku. Z wyjątkiem WIBOR ON i WIBOR TN, wysokość pozostałych stawek WIBOR ustalana jest w każdy dzień roboczy o godzinie 11:00.
Ile wynosi maksymalna rata kredytu?
Maksymalna rata kredytu zależy od wielu elementów, jak oprocentowanie kredytu, kwota kapitału do spłaty oraz dodatkowe elementy, które mogą powodować jej wzrost np. kredytowana prowizja lub składka ubezpieczeniowa. Nie da się zatem określić maksymalnej raty kredytu. Można za to sprawdzić, ile wynosi maksymalne oprocentowanie kredytu.
Kiedy spadnie oprocentowanie kredytu?
Prognozowanie spadku oprocentowania kredytu obarczone jest dużym ryzykiem błędu. Pojawiają się głosy o możliwości obniżenia stóp procentowych NBP w ostatnim kwartale 2023 r., co miałoby przełożenie na oprocentowanie kredytów ze stopą zmienną. Okoliczności te nie przełożą się jednak na oprocentowanie kredytów ze stopą stałą.
Czy oprocentowanie kredytu może się zmieniać?
Tak. Zaciągając kredyt z oprocentowaniem zmiennym bierzemy na siebie ryzyko stopy procentowej. Oznacza to, że w całym okresie spłaty wysokość miesięcznej raty może podlegać wahaniom spowodowanym przez wzrost lub spadek oprocentowania. Przed podpisaniem umowy kredytowej warto zwrócić uwagę na ten element oraz sprawdzić, w jaki sposób ustalane jest oprocentowanie kredytu.
