Kredyt konsumpcyjny – czym jest i kto może skorzystać z tego rozwiązania?

Kredytami konsumpcyjnymi zainteresowana jest coraz większa grupa klientów banków. Cykliczny wzrost zainteresowania tego typu instrumentami finansowymi spowodował, że na rynku dostępnych jest ogromna ilość kredytów konsumpcyjnych, które różnią się między sobą warunkami, na które warto jest zwrócić szczególną uwagę. Sprawdź, czym są kredyty konsumpcyjne, na jakie cele można je zaciągać i jak wybrać najlepszą ofertę.

To właśnie wzrost zainteresowania kredytami konsumpcyjnymi spowodował, że postanowiliśmy wyjaśnić to zagadnienie z punktu widzenia praktycznego. Wskażemy na najistotniejsze elementy, na które warto jest zwrócić uwagę przy zaciąganiu kredytu konsumpcyjnego oraz zagrożenia z nimi związane.

Czym jest kredyt konsumpcyjny?

W aktualnie obowiązującym porządku prawnym brak jest legalnej definicji kredytu konsumpcyjnego – oznacza to, że żaden akt prawny nie definiuje tego pojęcia. Jest to pojęcie na pograniczu języka potocznego oraz języka fachowego (branżowego), gdyż często spotykamy się z tą nazwą w relacjach, które nawiązujemy z szeroko rozumianym sektorem bankowym – np. podczas wizyty w oddziale banku.

Niezależnie od powyższego z praktycznego punktu widzenia możemy podjąć próbę trafnego zdefiniowania kredytu konsumpcyjnego. Na potrzeby wyjaśnienia tego zagadnienia w pełni zasadnym jest posłużenie się definicją, która została zaprezentowana przez Narodowy Bank Polski w Raporcie o stabilności systemu finansowego z czerwca 2024 r.

Jest to najbardziej aktualna publikacja traktująca o aktualnym systemie finansowym w naszym kraju, której autorem jest Departament Stabilności Finansowej w Narodowym Banku Polskim i obejmuje ona dane dostępne do dnia 30 kwietnia 2024 r. Natomiast sam raport został przyjęty przez Zarząd Narodowego Banku Polskiego z dniem 3 czerwca 2024 r.

Przechodząc do konkretów należy wyjaśnić, czym jest kredyt konsumpcyjny. Definicja kredytu konsumpcyjnego może różnić się od źródeł, jednakże jej uniwersalny charakter dobrze oddaje poniższe wyjaśnienie.

Powyższa definicja w możliwie najpełniejszy sposób wyjaśnia szeroki zakres definicyjny tego zagadnienia. Przekładając powyższe na bardziej zrozumiały język wskazuję, że jest to ogół kredytów związanych z bieżącymi potrzebami konsumentów.

Posługując się przykładami z życia codziennego wyjaśniam, że kredytami konsumpcyjnymi są np.:

• kredyt w rachunku bieżącym
• kredyt na karcie kredytowej
• kredyt ratalny
• kredyt studencki
• kredyt lombardowy.

Posiadając już wiedzę na temat definicji kredytu konsumpcyjnego możemy przejść do jeszcze praktyczniejszego zagadnienia, o którym nie powinniśmy zapominać. W pierwszej kolejności zapoznając się z kredytami konsumpcyjnymi powinieneś uważać i ostrożnie pochodzić do ich zaciągania. Z uwagi na rynkowe uwarunkowania są to kredyty, które cechuje duża dostępność a co za tym idzie, również spore ryzyko.

Każda decyzja kredytowa powinna być świadoma, w pełni przemyślania i skalkulowana – szczególnie, że obejmuje ona dość spory okres spłaty kredytu. Istotne jest zatem również przewidywanie naszej sytuacji finansowej w dłuższej perspektywie czasowej, naszych możliwości zarobkowych, kondycji rodzinnego portfela itd.

Sugeruję w tym zakresie jeszcze większą ostrożność i powściągliwość, gdyż jak pokazuje doświadczenie na rynku konsumenckim – często nagromadzenie kredytów konsumpcyjnych powoduje, że ostatecznie może dojść nawet do upadłości konsumenckiej. Warto jest, abyś miał to na uwadze decydując się na zaciągnięcie kredytu konsumpcyjnego i rzetelnie przeanalizował swoją kondycję finansową w tym zakresie.

Czym różni się kredyt konsumpcyjny od konsumenckiego?

Pojęcia te brzmią bardzo podobnie, jednakże nic bardziej mylnego – oba ta terminy mają inne znaczenie.

Kredyt konsumencki

W pierwszej kolejności wskazuję, że kredyt konsumencki jest instrumentem finansowym, który jest prawnie uregulowany w Polsce. Aktem prawnym, które reguluje funkcjonowanie w Polsce kredytu konsumenckiego jest ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2023 r. poz. 1028) – zw. dalej: „ustawa”.

Zgodnie z art. 3 ustawy – przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550,00 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Dodatkowo przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się także umowę o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż wysokość określona powyżej. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności:

1. Umowę pożyczki;
2. Umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego;
3. Umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia;
4. Umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia;
5. Umowę o kredyt odnawialny.

Za umowę o kredyt konsumencki nie uważa się umów dotyczących odroczenia terminu spełnienia świadczenia niepieniężnego, którego przedmiotem jest stałe lub sukcesywne świadczenie usług lub dostaw towarów tego samego rodzaju, jeżeli konsument jest zobowiązany do zapłaty za spełnione świadczenie lub dostawę towaru w ustalonych odstępach czasu w trakcie obowiązywania umowy.

Kredyt konsumpcyjny

Oprócz definicji kredytu konsumpcyjnego, o której traktowałem powyżej wskazuję, że kredyt konsumpcyjny nie posiada w zasadzie górnej granicy jego udzielenia. Obejmuje to bardzo szerokie możliwości przeznaczenia pieniędzy pochodzących z kredytu konsumpcyjnego. Nie jest też prawnie uregulowany w formie aktu prawnego, który powszechnie obowiązuje na terenie naszego kraju. Zatem są to podstawowe różnice pomiędzy kredytem konsumenckim a kredytem konsumpcyjnym.

Dodatkowo zaznaczam, że zabezpieczeniem kredytu konsumpcyjnego są najczęściej dochody kredytobiorcy lub poręczenia innych osób, a wysokość kredytu zależy od możliwości spłaty przez osobę zaciągającą kredyt.

Jakie są rodzaje kredytów konsumpcyjnych?

Warto jest, abyś dysponował wiedzą na temat tego, jakie są rodzaje kredytów konsumpcyjnych – a jest ich bardzo wiele rodzajów. Z praktycznego punktu widzenia możemy wyróżnić następujące rodzaje kredytów konsumpcyjnych, z którego środki przeznaczane są na dowolne cele konsumpcyjne (tzw. cele bieżące):

• kredyt w rachunku bieżącym (opcja dostępna np. w ofercie bankowości internetowej);
• kredyt na karcie kredytowej (karta kredytowa);
• kredyt ratalny na zakup dowolnego legalnego dobra (np. może to być zakup sprzętu RTV, zakup wakacji);
• kredyt studencki;
• kredyt lombardowy;
• kredyt gotówkowy;
• kredyt samochodowy (również kredyt przeznaczony na finansowanie zakupu motocykla, łodzi lub innego tego typu środka transportu).

Na jaki cel można zaciągnąć kredyt konsumpcyjny?

Potencjalny kredytobiorca może zaciągnąć kredyt konsumpcyjny w zasadzie na dowolny cel konsumpcyjny. Celem konsumpcyjnym nazywamy natomiast wszelkiego rodzaju cele związane z zaspokajaniem prywatnych, bieżących potrzeb poprzez zakup określonego rodzaju dobra materialnego lub usługi. Do przykładowych celów kredytu konsumpcyjnego zaliczyć możemy m.in.:

• zakup telewizora;
• zaciągnięcie kredytu gotówkowego na remont mieszkania;
• zakup rodzinnych wakacji;
• zakup samochodu;
• zakup motocykla;
• zakup kampera.

Oczywiście powyższe wyliczenia nie stanowią katalogu zamkniętego – możliwe są również inne cele zaciągnięcia kredytu konsumpcyjnego, jednakże powyżej przedstawiłem te najbardziej popularne w naszym społeczeństwie.

Dlaczego warto jest uważać podczas zaciągania kredytu konsumpcyjnego i na co zwrócić uwagę (praktyczne wskazówki natury pragmatycznej):

1. Kredyt konsumpcyjny co do zasady jest stosunkowo łatwy w zaciągnięciu (istnieje mniej wymogów, które należy spełnić niż chociażby w przypadku kredytu hipotecznego);
2. Warto jest samemu przeanalizować własną zdolność kredytową (sprawdzić faktyczne możliwości naszego budżetu i naszych dochodów);
3. Warto jest sprawdzić taki parametr kredytu jak rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) oraz całkowity koszt kredytu konsumpcyjnego;
4. Należy dokładnie zastanowić się czy cel zaciągnięcia takiego kredytu konsumpcyjnego jest faktycznie dla nas w danym czasie niezbędny;
5. Należy dokładnie sprawdzić warunki ewentualnego kredytu konsolidacyjnego (kredyt konsolidacyjny może mieć warunki, których nie jesteśmy w stanie spełnić w dłuższej perspektywie czasowej).

Jakie jest maksymalne oprocentowanie kredytu konsumpcyjnego?

Kwestię tę reguluje art. 359 § 2(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610) – maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Dodatkowo wskazuję, że jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.

Maksymalne oprocentowanie kredytu = (stopa referencyjna NBP + 3,5%) x 2

Mając na uwadze powyższe – aby obliczyć maksymalną wartość oprocentowania kredytu konsumpcyjnego, należy znać stopę referencyjną NBP. Wskaźnik określa Rada Polityki Pieniężnej (RPP) działająca przy NBP. Od dnia 5 października 2023 r. wynosi ona 5,75%. Więc jeśli do wysokości stopy referencyjnej dodamy 3,5 proc. i sumę pomnożymy przez 2, okazuje się, że maksymalne oprocentowanie kredytu konsumpcyjnego wynosi 18,5%.

Jak wybrać najlepszy kredyt konsumpcyjny?

Jak zawsze – należy dokładnie sprawdzić warunki konkretnego kredytu konsumpcyjnego i porównać ze sobą dużą liczbę ofert. Nie powinniśmy decydować się na pierwszy z kredytów, który został nam zaproponowany. Dobrym rozwiązaniem jest wnikliwe przeanalizowanie warunków umowy kredytowej, dokładne przeliczenie ostatecznego kosztu kredytu (realna i ostateczna wysokość kredytu konsumpcyjnego wraz ze spłatą wszystkich innych zobowiązań o charakterze pochodnym – prowizje, marże, czyli tzw. całkowita kwota kredytu).

Dobry kredyt konsumpcyjny to taki, który jesteśmy w stanie spłacić, który jest dla nas najatrakcyjniejszy z punktu widzenia oferty finansowej oraz taki, który nie zaburza zdolności kredytowej wnioskodawcy. Spłata kredytu jest tak samo ważna jak kwestia jego zaciągnięcia. Musisz o tym pamiętać na każdym etapie rozważania decyzji odnośnie zaciągnięcia kredytu konsumpcyjnego.

Jakie dokumenty potrzebne są przy składaniu wniosku o kredyt konsumpcyjny?

Dokumenty, które są niezbędne przy składaniu wniosku o kredyt konsumpcyjny to m.in.:

• dowód osobisty lub inny dokument tożsamości np. paszport;
• dokument potwierdzającego wysokość i częstotliwość osiąganych dochodów.

Oczywiście konkretny bank może w danej sytuacji wymagać również innych dokumentów – wszystko zależy od konkretnej sytuacji, wysokości kredytu, celu kredytu, naszej wiarygodności oraz innych parametrów, na które w praktyce zwraca uwagę bank, który udziela nam kredytu konsumpcyjnego.

Jakie elementy musi zawierać umowa kredytu konsumpcyjnego?

Umowa kredytu konsumpcyjnego musi zawierać następujące elementy:

• imię i nazwisko kredytobiorcy;
• numer PESEL kredytobiorcy;
• numer i serię dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości;
• adres zameldowania kredytobiorcy;
• kwotę kredytu;
• okres finansowania;
• oprocentowanie kredytu i zasady jego ustalania;
• wysokość RRSO;
• informacje o kosztach okołokredytowych;
• szczegółowy harmonogram spłaty kredytu;
• sposób zabezpieczenia spłaty kredytu (jeżeli jest to wymagane w danej sytuacji);
• konsekwencje związane opóźnieniami lub zaprzestaniem spłaty kredytu;
• informacje związane z wcześniejszą spłatą kredytu;
• klauzulę informacyjną o możliwości odstąpienia od kredytu;

Umowa kredytu konsumpcyjnego zostaje sporządzona na piśmie w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

Czy można odstąpić od umowy kredytu konsumpcyjnego?

Tak. Od umowy kredytu konsumpcyjnego można odstąpić. Wskazuję, że co do zasady masz prawo do odstąpienia od umowy o kredyt konsumpcyjny (np. kredyt gotówkowy) bez podawania przyczyny w terminie 14 dni od dnia zawarcia takiej umowy. Dodatkowo kwestie związane z odstąpieniem od takiej umowy powinny być i w zasadzie zawsze znajdują się w treści umowy kredytowej. Dlatego tak ważne jest dokładne zapoznanie się z treścią i warunkami umowy kredytowej – każdej umowy kredytowej.

Adrian Chruszcz

RedaktorRedaktor

[email protected]

Prawnik z blisko 10-letnim doświadczeniem zawodowym. Wieloletni współpracownik największego wydawnictwa prawniczego w Polsce. Wyznaje zasadę, że większość nawet najbardziej skomplikowanych zagadnień można wyjaśnić w przystępny i zrozumiały dla każdego czytelnika sposób. Po godzinach zainteresowany historiami kryminalnymi i retrogamingiem.

Zobacz inne wpisy tego autora »

Komentarze:

Subscribe

Powiadom o

nowych dalszych komentarzachnowych odpowiedziach na moje komentarze

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

0 komentarzy

Inline Feedbacks

View all comments