Nie masz wystarczającej zdolności kredytowej, aby otrzymać kredyt w pożądanej wysokości? Z pomocą może Ci przyjść poręczyciel, nazywany też żyrantem. Poręczenie to rodzaj zabezpieczenia kredytu, który pozwala na uzyskanie od banku wyższej kwoty lub lepszych warunków spłaty. Kim dokładnie jest żyrant kredytu? Jakie ma obowiązki? Kiedy jest potrzebny? Sprawdź!
- 1. Poręczyciel kredytu – kto to jest i co daje poręczenie kredytu?
- 2. Kiedy potrzebne jest poręczenie kredytu?
- 3. Kto może zostać poręczycielem kredytu?
- 4. Jakie są prawa i obowiązki poręczyciela kredytu hipotecznego?
- 5. Jaki kredyt można poręczyć?
- 6. Ile kosztuje poręczenie kredytu?
- 7. Jak poręczenie kredytu hipotecznego wpływa na zdolność kredytową żyranta kredytu?
- 8. Poręczenie kredytu a upadłość dłużnika
- 9. Poręczenie kredytu hipotecznego a śmierć kredytobiorcy lub poręczyciela
- 10. Czy można wycofać się z umowy poręczenia kredytu?
- 11. Zmiana żyranta kredytu – czy to możliwe?
- 12. W jaki sposób żyrant może się zabezpieczyć przy poręczeniu kredytu?
- 13. Jakie są wady i zalety poręczenia kredytu?
- 14. Warto wiedzieć
Poręczyciel kredytu zapewnia gwarancję spłaty zadłużenia w razie trudności finansowych kredytobiorcy lub w związku z brakiem wystarczającej zdolności kredytowej. Kredyt z żyrantem może być zatem dobrym wyborem, gdy Twoje dochody nie pozwalają na uzyskanie kredytu w pożądanej wysokości.
Poręczenie może być jednak również pomocne w negocjacjach z bankiem przy ustalaniu kosztów zobowiązania, czyli np. wysokości oprocentowania czy prowizji. Niezależnie od tego, czy zostałeś poproszony o poręczenie kredytu, czy też sam potrzebujesz żyranta, warto wiedzieć, z czym wiąże się takie rozwiązanie i na czym dokładnie polega.
Poręczyciel kredytu – kto to jest i co daje poręczenie kredytu?
Żyrant kredytu (inaczej poręczyciel, gwarant) to osoba, która zobowiązuje się przed wierzycielem do spłaty zobowiązania w przypadku, w którym kredytobiorca tego nie robi. Poręczenie jest formą zabezpieczenia kredytu, które ma na celu zwiększenie szans na uzyskanie kredytu przez kredytobiorcę. Tę kwestię reguluje Kodeks cywilny.
Co mówi prawo?
§1.Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
§ 2. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.
Oznacza to tyle, że poprzez poręczenie kredytu żyrant bierze na siebie obowiązek jego spłaty, w razie gdyby kredytobiorca nie był w stanie tego zrobić. Jak nietrudno się domyślić, jest to dość ryzykowne dla żyranta.
Jeżeli kredytobiorca spłaca swoje zobowiązanie, to żyrant pełni jedynie funkcję asekuracyjną. Gdy jednak z jakiegokolwiek powodu występują opóźnienia w spłacie kredytu, albo kredytobiorca przestaje płacić raty, bank może zwrócić się do żyranta w celu uregulowania należności.
Uwaga!
Kredyt z poręczycielem jest jednak bardzo korzystny dla kredytobiorcy. Poręczenie pozwala bowiem uzyskać wyższą kwotę zobowiązania lub korzystniejsze warunki spłaty. Dla wielu osób poręczenie to jedyna szansa na uzyskanie kredytu.
Kiedy potrzebne jest poręczenie kredytu?
Czasami znalezienie żyranta spełniającego odpowiedniego kryteria może być warunkiem udzielenia kredytu. Bank może wymagać poręczenia, gdy ryzyko związane z udzieleniem finansowania określonej osobie jest zbyt duże.
Poręczyciel kredytu może być wymagany w szczególności przy:
- zbyt niskiej zdolności kredytowej kredytobiorcy – która nie pozwala na uzyskanie finansowania w potrzebnej wysokości;
- niestabilnym zatrudnieniu kredytobiorcy – poręczyciel ze stabilnym, stałym dochodem zwiększa wiarygodność i pomaga uzyskać pozytywną decyzję kredytową;
- braku historii kredytowej kredytobiorcy – bank może niechętnie udzielać zobowiązań osobom bez żadnej historii kredytowej, ale pomóc może żyrant z dobrą historią;
- zarobkach w innej walucie niż waluta kredytu – obecnie banki nie udzielają kredytów, w których waluta zarobków kredytobiorcy nie zgadza się z walutą kredytu; żyrant, który może jednak pomóc w obejściu tej zasady;
- zaciąganiu kredytu studenckiego – głównym warunkiem uzyskania tego rodzaju finansowania jest posiadanie żyranta (najczęściej w tym przypadku jest to rodzic).
Ponadto poręczenie kredytu może być dodatkowym atutem i kartą przetargową w negocjacjach z bankiem. Jeśli masz wiarygodnego żyranta, możesz ubiegać się o lepsze warunki umowy kredytowej, a bank będzie bardziej skłonny, by przystać na ustępstwa.
Kto może zostać poręczycielem kredytu?
Nie każdy może jednak zostać poręczycielem kredytu. Po pierwsze, poręczenie może zapewnić tylko osoba pełnoletnia, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Jako żyrant musisz mieć także odpowiednią zdolność kredytową. Bank nie potrzebuje poręczenia od kogoś, kto sam nie ma wystarczających zarobków, aby w razie problemów kredytobiorcy pokryć spłatę zobowiązania. W praktyce od poręczycieli wymaga się stałych dochodów i stabilnego zatrudnienia, najlepiej umowy o pracę na czas nieokreślony.
Dodatkowym atutem może być wykonywanie przez poręczyciela tzw. zawodu zaufania publicznego. Często poręczyciel kredytu może być jednak również np. emerytem bądź przedsiębiorcą. Bardzo ważna jest również pozytywna historia kredytowa – jako żyrant nie możesz mieć zaległości w spłacie własnych zobowiązań.
Pozostałe wymagania wobec żyrantów bywają różne w zależności od indywidualnych reguł ustalonych przez dany bank. Mogą one dotyczyć np. maksymalnego wieku czy wymaganego poziomu dochodów.
Podsumowując, idealny poręczyciel kredytu to osoba, która:
- ma stałe i stabilne źródło utrzymania oraz odpowiednio wysoką zdolność kredytową,
- ma długi staż pracy,
- ma pozytywną historię kredytową,
- może przedstawić zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości dochodów za ostatnie 3 lub 6 miesięcy, w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą – wpis do CEIDG, a w przypadku emerytów i rencistów – odcinki lub wyciągi z emerytury lub renty,
- może przedstawić oświadczenie współmałżonka o wyrażeniu zgody na poręczenie, oświadczenie o nieistnieniu wspólnoty majątkowej lub zaświadczenie stwierdzające, że żyrant nie jest w związku małżeńskim.
Uwaga!
Jakie są prawa i obowiązki poręczyciela kredytu hipotecznego?
Podstawowym obowiązkiem poręczyciela jest spłata zobowiązania, jeżeli kredytobiorca przestanie się wywiązywać z umowy kredytowej. W tejże umowie powinny być zawarte wszystkie warunki spłaty długu przez żyranta, takie jak:
- kwota zobowiązania, za które odpowiada poręczyciel (zazwyczaj jest to całość);
- okres obowiązywania poręczenia;
- szczególne zasady spłaty długu – np. rozłożenie go na raty, brak konieczności spłaty odsetek, możliwość dochodzenia długu przez bank od poręczyciela tylko w przypadku wyczerpania możliwości odzyskania środków od kredytobiorcy itp.
Pozostałe obowiązki poręczyciela kredytu reguluje Kodeks cywilny. Istotne są szczególnie zapisy takie jak:
Co mówi prawo?
Żyrowanie kredytu wiąże się zatem z obowiązkiem komunikacji z kredytobiorcą. Jeżeli jesteś poręczycielem i otrzymasz wezwanie do zapłaty od banku, powinieneś wezwać kredytobiorcę do zapłaty. Musisz także powiadomić dłużnika o każdej spłacie dokonanej w jego imieniu – dzięki temu możesz następnie domagać się od niego zwrotu zapłaconych środków.
Kodeks cywilny gwarantuje jednak żyrantowi także pewne prawa. Przede wszystkim bank ma niezwłoczny obowiązek powiadomienia poręczyciela kredytu o wszelkich opóźnieniach w spłacie, co gwarantuje Art. 880 KC.
Co mówi prawo?
Poręczyciel jest także uprawniony do odzyskania pieniędzy od dłużnika, za którego spłacił dług, ale musi to zrobić we własnym zakresie. Ponadto żyrant może w każdej chwili poznać stan spłaty poręczonego kredytu – wystarczy, że złoży taki wniosek w banku, gdzie zaciągnięte zostało zobowiązanie.
Jaki kredyt można poręczyć?
Teoretycznie poręczenie może być stosowane przy wszystkich rodzajach kredytów. W praktyce najczęściej stosuje się je przy takich zobowiązaniach jak kredyt hipoteczny i kredyt gotówkowy, opiewających na wysokie kwoty, szczególnie gdy kredytobiorca ma zbyt niską zdolność kredytową, by otrzymać potrzebne finansowanie.
Ile kosztuje poręczenie kredytu?
Samo ustanowienie poręczenia nie wiąże się właściwie z żadnymi kosztami. O ile kredytobiorca spłaci swoje zobowiązanie, żyrant nie będzie musiał nic płacić. Decydując się na podżyrowanie kredytu, trzeba jednak liczyć się z tym, że trzeba będzie spłacić dług zaciągnięty przez kredytobiorcę, jeśli ten nie będzie miał takiej możliwości.
Sam kredytobiorca może jednak ponieść koszty związane z poręczeniem kredytu. Zdarza się bowiem, że żyrant wymaga wynagrodzenia. Ma to miejsce szczególnie wtedy, gdy żyrantem nie jest osoba prywatna, a instytucja (np. Fundusz Poręczeń Kredytowych lub inne podobne). Fundusze pobierają za poręczenie kredytu wynagrodzenie, którego wysokość jest obliczana procentowo od kwoty poręczenia, na podstawie okresu, na jaki ma być udzielone.
Jak poręczenie kredytu hipotecznego wpływa na zdolność kredytową żyranta kredytu?
Należy również mieć na uwadze wpływ poręczenia na zdolność kredytową żyranta. Już sam fakt udzielenia poręczenia ma negatywny wpływ na jego zdolność kredytową, ponieważ bank traktuje poręczony kredyt jak normalne zobowiązanie. Zawsze istnieje bowiem ryzyko przeniesienia spłaty zobowiązania na poręczyciela, jeżeli kredytobiorca nie będzie w stanie uregulować długu.
Przykład
Poręczenie kredytu a upadłość dłużnika
Zasadniczo, jeśli jako poręczyciel kredytu spłacisz zobowiązanie za kredytobiorcę, możesz się następnie ubiegać o zwrot zapłaconej kwoty. Co jednak w sytuacji, gdy dłużnik ogłosi upadłość? W takiej sytuacji pozostaje Ci zgłoszenie wierzytelności do syndyka. Syndyk umieści wierzytelność na liście i uwzględni ją w planie spłaty. W praktyce jednak odzyskanie należności może być utrudnione.
Ponadto w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika głównego dług przechodzi na wierzyciela. Bank zapewne będzie więc domagał się od Ciebie spłaty zobowiązania w pełnej wysokości.
Poręczenie kredytu hipotecznego a śmierć kredytobiorcy lub poręczyciela
Co natomiast dzieje się w sytuacji, gdy dojdzie do śmierci kredytobiorcy? W takim przypadku zgodnie z prawem spadkowym zobowiązanie przechodzi na jego spadkobierców. Jednocześnie rola poręczyciela kredytu się nie zmienia. Nadal może on być wezwany do spłaty, jeśli nowi wierzyciele będą mieć z nią problem.
Poręczenie kredytu również ulega dziedziczeniu. Jeśli zatem dojdzie do śmierci żyranta, poręczenie przejmują spadkobiercy, wraz z innymi długami. Jeżeli spadkobierca przyjmie spadek, może stać się odpowiedzialny za spłatę kredytu, jeśli kredytobiorca nie będzie w stanie regulować rat. Przysługuje mu jednak tzw. roszczenie regresowe. Oznacza to, że spadkobierca poręczyciela może się po fakcie domagać od głównego dłużnika zwrotu środków przeznaczonych na spłatę jego zobowiązania.
Przykład
Czy można wycofać się z umowy poręczenia kredytu?
Zdecydowałeś się podżyrować komuś kredyt, a teraz żałujesz? Nie chcesz spłacać kredytu w razie problemów finansowych kredytobiorcy? A może chcesz „uwolnić” swoją zdolność kredytową i zaciągnąć zobowiązanie we własnym imieniu? Niestety wycofanie się z umowy poręczenia kredytu nie jest proste.
Wycofać poręczenie kredytu można tylko za zgodą banku oraz samego kredytobiorcy. Banki natomiast niechętnie zgadzają się na taki zabieg, żądając w zamian innego zabezpieczenia. Teoretycznie wycofanie się jest możliwe, ale najczęściej tylko wtedy, gdy:
- do tej pory raty były spłacane terminowo,
- zgodzi się na to zarówno kredytobiorca, jak i bank,
- kredytobiorca zaproponuje bankowi inne zabezpieczenie spłaty.
Jednostronne wypowiedzenie umowy poręczenia kredytu jest niemożliwe. Ostateczna decyzja dotycząca tego, czy i pod jakimi warunkami zwolnić poręczyciela ze zobowiązania, należy do banku.
Zmiana żyranta kredytu – czy to możliwe?
Nieco łatwiejsza jest zmiana żyranta kredytu, i to właśnie takie rozwiązanie jest stosowane najczęściej, jeśli pierwotny żyrant chce pozbyć się tego obciążenia. W tym przypadku procedura wygląda jednak podobnie, a decyzja także należy do banku.
Zdarza się, że bank nie akceptuje nowego poręczyciela kredytu, np. ze względu na jego gorszą sytuację finansową. Jeśli jeden żyrant chce się wycofać, powinien zastąpić go inny. Bank przeanalizuje jego zdolność kredytową oraz wiarygodność i na tej podstawie wyda decyzję.
W jaki sposób żyrant może się zabezpieczyć przy poręczeniu kredytu?
Żyrant kredytu sporo ryzykuje. Może jednak postarać się o możliwie dobre zabezpieczenie swoich interesów. Przede wszystkim należy się decydować na poręczenie kredytu tylko wtedy, gdy masz zaufanie do kredytobiorcy. To jednak nie wystarcza. Warto zadbać również o obecność odpowiednich zapisów w umowie żyrowanego kredytu. Zwróć uwagę na:
- okres żyrowania kredytu (czas, w którym żyrant kredytu odpowiada za uregulowanie należności w razie niewywiązania się z tego obowiązku przez kredytobiorcę) – nie powinien on być dłuższy niż termin spłaty kredytu;
- zastrzeżenie, że bank przed domaganiem się spłaty kredytu od żyranta wykorzysta wszelkie opcje zaspokojenia roszczenia u kredytobiorcy;
- odpowiedzialność za długi – teoretycznie żyrant może brać odpowiedzialność tylko za część kredytu albo jedynie za kwotę pożyczoną, bez odsetek i prowizji, choć w praktyce trudno jest uzyskać taki zapis.
Ponadto żyrant może się zabezpieczyć na czas trwania umowy kredytu z poręczeniem poprzez:
- dokonanie przewłaszczenia na zabezpieczenie – kredytobiorca przenosi prawa własności nieruchomości czy ruchomości na żyranta z zastrzeżeniem, że w razie niespłacenia zobowiązania poręczyciel przejmuje przedmiot na własność;
- wpisanie hipoteki na własności dłużnika na rzecz poręczyciela kredytu;
- podpisanie z kredytobiorcą weksla na poręczoną kwotę.
Wszystkie te kroki pomogą Ci jako żyrantowi chronić swoje interesy. Jeżeli rozważasz poręczenie kredytu, na pewno warto je podjąć. Już podczas trwania umowy warto także na bieżąco monitorować, jak przebiega spłata kredytu. Jako żyrant takie informacje bez problemu uzyskasz od banku, składając odpowiedni wniosek.
Jakie są wady i zalety poręczenia kredytu?
Poręczenie kredytu ma zarówno istotne zalety, jak i sporo wad. Do zalet zaliczają się:
- większa szansa na uzyskanie kredytu;
- możliwość negocjowania lepszych warunków kredytowych;
- zwiększenie zdolności kredytowej i wiarygodności kredytobiorcy;
- możliwość odzyskania przez poręczyciela kredytu od kredytobiorcy głównego kwot zapłaconych na rzecz banku (regres roszczeniowy).
Natomiast wśród wad należy wymienić:
- obciążenie zdolności kredytowej poręczyciela kredytu;
- konieczność spłaty długu przez poręczyciela, jeśli kredytobiorca tego nie zrobi;
- dziedziczenie poręczenia (poręczenie przechodzi na spadkobierców zmarłego żyranta, tak jak każde zobowiązanie).
Nie sposób nie zauważyć, że wady dotyczą przede wszystkim poręczyciela – to właśnie on ryzykuje najwięcej, decydując się na podżyrowanie kredytu. Zalety dotyczą natomiast przede wszystkim kredytobiorcy – z jego punktu widzenia poręczenie to bardzo dobre rozwiązanie.
Źródła:
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf
Warto wiedzieć
- Poręczenie kredytowe to rozwiązanie, w którym poręczyciel zobowiązuje się spłacić kredyt za kredytobiorcę głównego, jeśli ten nie będzie w stanie tego zrobić.
- Od poręczyciela (żyranta, gwaranta) wymaga się przede wszystkim odpowiedniej zdolności kredytowej i wiarygodności.
- Poręczenie kredytu jest korzystne z punktu widzenia kredytobiorcy, ponieważ pozwala uzyskać wyższe finansowanie lub lepsze warunki spłaty zobowiązania. Dla żyranta stanowi jednak spore ryzyko.
- Poręczenie wpływa negatywnie na zdolność kredytową żyranta. Obciąża ją w taki sam sposób, jak własne zobowiązane. W związku z tym poręczyciel może mieć problem, aby wziąć kredyt we własnym imieniu.
- Wycofanie się z umowy poręczenia jest trudne. Wymaga bowiem zgody banku i zapewnienia innego zabezpieczenia zobowiązania (np. innego żyranta lub współkredytobiorcy).
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Co może zrobić żyrant, gdy kredytobiorca nie spłaca długu?
Jeśli kredytobiorca nie spłaca długu, poręczyciel kredytu nie ma zbyt szerokiego pola do działania. W przypadku wezwania do zapłaty przez bank i braku możliwości wyegzekwowania jej od kredytobiorcy, trzeba uregulować zobowiązanie w jego imieniu. Nie ma możliwości uchylenia się od tej odpowiedzialności. Można jednak domagać się zwrotu zapłaconych środków od kredytobiorcy. W tym celu należy wysłać do niego tzw. roszczenie regresowe i podać go do sądu.
Jakie konsekwencje dla żyranta niesie za sobą brak spłaty poręczonego kredytu?
W momencie zaprzestania spłaty przez kredytobiorcę bank ma prawo domagać się zapłaty należności od poręczyciela. Może przy tym wykorzystywać wszystkie możliwości prawne, a więc także skierować sprawę do sądu i potem egzekwować należność przez komornika. Brak spłaty poręczonego kredytu niesie zatem za sobą takie same konsekwencje, jak w przypadku kredytu zaciągniętego samodzielnie.
Czy spadkobiercy żyranta dziedziczą zobowiązania z tytułu poręczenia kredytu?
Tak, poręczenie kredytu przechodzi na spadkobierców, tak jak każde inne zobowiązanie. Jeżeli spadkobiercy przyjmą spadek, będą musieli spłacać kredyt w przypadku braku możliwości wyegzekwowania spłaty od głównego kredytobiorcy.
Czy poręczyciel widnieje w BIK w przypadku braku spłaty kredytu?
W BIK znajduje się informacja o tym że dana osoba jest poręczycielem kredytu. Dlatego taka sytuacja wpływa na obniżenie jej zdolności kredytowej. W przypadku problemów z terminową spłatą kredytu odpowiednie wpisy pojawią się w historii kredytowej zarówno kredytobiorcy, jak i poręczyciela. Taka sytuacja może więc uniemożliwić żyrantowi wzięcie kredytu we własnym imieniu.
Jak odzyskać pieniądze jako żyrant?
Spłaciłeś kredyt, który podżyrowałeś? Możesz się domagać zwrotu środków od kredytobiorcy poprzez:
wysłanie kredytobiorcy przedsądowego wezwania do zapłaty,
wystąpienie na drogę postępowania cywilnego w sądzie i w celu uzyskania tytułu wykonawczego,
powierzenie odzyskania należności komornikowi na podstawie wydanego tytułu wykonawczego.
Czy obecność żyranta jest konieczna przy podpisywaniu umowy kredytowej?
Tak, obecność żyranta lub żyrantów jest niezbędna podczas zaciągania kredytu. Poręczyciele muszą bowiem złożyć własnoręczne podpisy na umowie kredytowej.
Czy żyrant musi spłacać kredyt po śmierci kredytobiorcy?
Po śmierci kredytobiorcy obowiązek spłaty zobowiązania przechodzi na jego spadkobierców. Poręczenie nadal obowiązuje na takich samych zasadach. Spłata długu przez poręczyciela jest więc konieczna, gdy spadkobiercy nie zrealizują swoich obowiązków w tym zakresie.
