Zapewne wielokrotnie zastanawiałeś się, czy przelew na konto dziecka to darowizna, czy taka czynność wymaga zgłaszania do organu administracji publicznej oraz czy wiąże się z jakimkolwiek obowiązkiem podatkowym. Co w sytuacji, kiedy kwestia dotyczy jednorazowego dużego przelewu bankowego? A co w okolicznościach, kiedy regularnie przelewasz mniejsze sumy pieniędzy na rachunek bankowy swojego dziecka?
Wyjaśnię Ci te zagadnienia i odpowiem na szereg nurtujących pytań natury praktycznej związanych z zagadnieniem darowizny. Wskażę co należy zrobić, aby w pełni legalnie i korzystnie z punktu widzenia podatkowego przekazać pieniądze swojemu dziecku bez obowiązku podatkowego. Opiszę czym dokładnie jest darowizna pieniężna, które przepisy regulują przedmiotowe zagadnienie i jak zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego.
Czym jest darowizna pieniężna?
Na wstępie muszę Ci wyjaśnić, które przepisy regulują tematykę darowizny. Wyjaśniam – poniższe regulacje są bardzo czytelne i istotnym jest, abyś zapoznał się z nimi oraz pamiętał o nich na przyszłość. Pod tym względem przepisy te należy ocenić niezwykle pozytywnie – głównie ze względu na ich przejrzystość, prostotę i dość uniwersalny charakter, co zdecydowanie udało się naszemu ustawodawcy.
Co mówi prawo?
Wyjaśniając tematykę darowizny pieniężnej nie sposób jest, abym nie przekazał Ci wiedzy odnośnie do tego, co według naszego ustawodawcy nie jest darowizną, czyli coś co jest bezpłatnym przysporzeniem, a nie jest jednocześnie darowizną.
Zgodnie bowiem z art. 889 k.c. – nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:
- Gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
- Gdy ktoś zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.
Poruszając temat darowizny wyjaśnię Ci również formę darowizny. Otóż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Powyższe regulacje nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron (doskonałym przykładem tutaj może być np. umowa darowizny mieszkania będzie wymagać zachowania formy aktu notarialnego).
Warto jest, abyś dodatkowo wiedział jak ewentualnie można odwołać darowiznę, której dokonałeś względem drugiej osoby. W takiej sytuacji znajduje zastosowanie regulacja wynikająca wprost z art. 900 k.c. – odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.
Uwaga na ważne stanowisko Sądu Najwyższego!
Jeżeli jeszcze bardziej chcesz zgłębić wiedzę na temat darowizny, przywołam Ci ważne stanowisko, w którym Sąd Najwyższy wyraził pogląd odnośnie tego co jest istotną umowy darowizny – aby umowa darowizny doszła do skutku, strony muszą być zgodne co do tego, że podstawa prawna świadczenia ma charakter causa donandi (wyjaśniam – chodzi o nieodpłatny charakter przysporzenia).
Świadczenie darczyńcy musi być subiektywnie i obiektywnie bezpłatne, tj. niezależne od uzyskania ekwiwalentu od obdarowanego i uczynione w wykonaniu zamiaru przysporzenia obdarowanemu korzyści kosztem własnego majątku. Charakteru darmowego nie odbiera umowie zastrzeżenie również pewnych korzyści na rzecz obdarowanego, jeśli bezpłatność jest w istocie jedyną ustaloną między stronami przyczyną przysporzenia.
Z reguły obciążenia, które mają znikomą majątkową wartość w relacji do świadczenia darczyńcy i nie stanowią wyrazu częściowej nawet ekwiwalentności, nie rodzą wątpliwości co do oceny czynności jako darowizny – tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2019 r., sygn. akt:
II CSK 384/19.
Czy przelew pieniędzy na konto obdarowanego jest zawsze darowizną?
Muszę Ci wyjaśnić, że nie jest regułą to, że zawsze przelew pieniędzy na konto drugiej osoby (obdarowanego) stanowi darowiznę. Takim przykładem może być regularne przekazywanie przez Ciebie środków pieniężnych na konto bankowe Twojego dziecka na jego bieżące potrzeby np.: kieszonkowe na drobne wydatki dnia codziennego (tzw. bieżące wydatki Twojego dziecka).
W takim przypadku taki przelew pieniędzy nie będzie stanowił darowizny w rozumieniu przepisów k.c. Jest to w praktyce nazywane jako „wsparcie rodzicielskie” i nie powinno w mojej ocenie stanowić darowizny w jej czystej formie, o której traktuje ustawodawca w przywołanym wyżej art. 888 k.c. Takie sytuacje nie będą wymagały zgłaszania do urzędu skarbowego.
Na przeciwwadze mamy przykład innej sytuacji, w której decydujesz się pomóc swojemu dziecku w zakupie jego pierwszego mieszkania. W takich okolicznościach podejmujesz decyzję odnośnie przelewu pieniędzy np.: 100 000,00 złotych na rachunek bankowy Twojego syna. Wówczas będzie to stanowić darowiznę w rozumieniu k.c.
Okoliczność ta będzie wiązała się również z obowiązkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Dotyczy to oczywiście przelewu na rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej (rachunek obdarowanego). Potwierdzenie przelewu jest wówczas dowodem przekazania darowizny na rachunek obdarowanego (będzie to potwierdzeniem otrzymania darowizny).
Czy przelew na konto dziecka jest darowizną?
Na tak postawione pytanie nie sposób jest odpowiedzieć jednoznacznie. Powinienem Ci wyjaśnić i rozróżnić dwie sytuacje. Najlepszym do tego sposobem będzie posłużenie się czytelnymi przykładami z dnia codziennego.
Przykład
Pan Sebastian może również przekazać pieniądze swojej córce przekazem pocztowym – wówczas również będzie możliwość zwolnienia z podatku od spadków i darowizn (brak obowiązku zapłaty podatku z uwagi na przekazanie pieniędzy za pośrednictwem operatora pocztowego).
Drugim przykładem jest sytuacja, która występuje w praktyce zdecydowanie częściej, zakładam również, że w Twoim przypadku będzie miała ona stosowne zastosowanie.
Przykład
Jak i gdzie zgłosić darowiznę pieniężną?
Pamiętaj, że jak dostajesz darowiznę od kogoś z bliskiej rodziny to możesz skorzystać ze zwolnienia z podatku. Jeśli chcesz skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, złóż formularz podatkowy SD-Z2. Taki wypełniony formularz możesz złożyć osobiście w odpowiednim urzędzie skarbowym.
Uwaga praktyczna! Warto, abyś wcześniej umówił się telefonicznie z konkretnym urzędem skarbowym na krótką wizytę w celu poprawnego wypełnienia formularza podatkowego SD-Z2. Podczas szybkiego spotkania urzędnik wyjaśni Ci wszelkie kwestie i pomoże prawidłowo wypełnić dokument. Dzięki temu unikniesz wezwań do uzupełnień i zdecydowanie przyspieszysz cały proces.
Z praktycznego punktu widzenia jest to bardzo dobre rozwiązanie zarówno dla Ciebie oraz dla organu, który dzięki takiemu działaniu ma mniej pracy i sprawniej może procedować dane zagadnienie. Urząd skarbowy ma wówczas możliwość sprawniejszego procedowania wniosków, które zostały poprawnie złożone.
Pomocnymi mogą okazać się również informacje, które czytelnie przedstawione zostały na stronie rządowej. Zachęcam Cię, abyś zapoznał się z tym informacji lub skontaktował się telefonicznie ze swoim urzędem skarbowym w celu umówienia wizyty i rozmowy odnośnie tematu darowizny.
Z praktyki wskazuję, że urzędy skarbowe są w tym zakresie niezwykle pomocne i chętnie służą wsparciem. Ważne, abyś od samego początku postępował zgodnie z prawem, z wytycznymi urzędu skarbowego itd. – a do tego potrzebna jest wiedza, którą nabędziesz podczas kontaktu z urzędem skarbowym oraz po zapoznaniu się z niniejszym poradnikiem i informacjami na stronach rządowych.
Ile wynosi podatek od darowizny pieniężnej?
Aby precyzyjnie wyjaśnić Ci, ile wynosi podatek od darowizn muszę odnieść się do regulacji, które są zawarte w ustawie z dnia z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2024 r. poz. 596) – zw. dalej: „ustawa”. Wysokość podatku zależy od wartości darowizny oraz grupy podatkowej.
Zgodnie z art. 15 ustawy:
- I grupa podatkowa (do której zaliczasz: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów):
- kwota do 11 833,00 złotych = podatek na poziomie 3%;
- kwota od 11 833,00 do 23 665,00 złotych = podatek na poziomie 355,00 złotych i 5% od nadwyżki ponad 11 833,00 złotych;
- kwota ponad 23 665,00 złotych = podatek na poziomie 946,60 złotych i 7% od nadwyżki ponad 23 665,00 złotych.
- II grupa podatkowa (do której zaliczasz: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych):
- kwota do 11 833,00 złotych = podatek na poziomie 7%;
- kwota od 11 833,00 do 23 665,00 złotych = podatek na poziomie 828,40 złotych i 9% od nadwyżki ponad 11 833,00 złotych;
- kwota ponad 23 665,00 złotych = podatek na poziomie 1 893,30 złotych i 12% od nadwyżki ponad 23 665,00 złotych.
- III grupa podatkowa (do których zaliczysz innych nabywców):
- kwota do 11 833,00 złotych = podatek na poziomie 12%;
- kwota od 11 833,00 do 23 665,00 złotych = podatek na poziomie 1 420,00 złotych i 16% od nadwyżki ponad 11 833,00 złotych;
- kwota ponad 23 665,00 złotych = podatek na poziomie 3 313,20 złotych i 20% od nadwyżki ponad 23 665,00 złotych.
Dodatkowo opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
- 36 120,00 złotych – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 27 090,00 złotych – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
- 5 733,00 złotych – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Uwaga!
Czym jest zerowa grupa podatkowa? Otóż zerowa grupa podatkowa obejmuje takie osoby jak: małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Przynależność do tej grupy oraz spełnienie opisanych niżej czynności powoduje, że darowizna będzie zwolniona z podatku (w dużym uproszczeniu oznacza to podatek na poziomie 0%- zupełne zwolnienie z podatku).
Praktyczny przykład – zwolnienie z podatku dla najbliższej rodziny
Pan Michał ma syna Daniela. Pan Michał chce przekazać dla swojego syna darowiznę w kwocie 150 000,00 złotych, aby syn Daniel mógł dołożyć sobie tę sumę na budowę domu. W celu uniknięcia podatku Pan Michał dokonał przelewu bankowego na rachunek syna Daniela, a ten niezwłocznie zgłosili ten fakt do urzędu skarbowego (Pan Daniel ma na to 6 miesięcy od dnia wykonania darowizny przez ojca). Tym sposobem z tytułu takiej darowizny nie będzie pobierany podatek od spadów i darowizn.
Dla formalności przywołam Ci podstawę prawną, która umożliwia Ci zwolnienie z podatku dla opisanego powyżej przykładu (warto, abyś znał ten przepis i abyś skutecznie na niego się powoływał, gdyż daje on realne korzyści finansowe dla Twojego portfela). Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz w przypadku, gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
W jakim terminie trzeba zgłosić darowiznę?
Masz na to ściśle określony czas. Ustawodawca wskazuje, że jest to 6 miesięcy liczony od dnia powstawia obowiązku podatkowego. Jeżeli nie zgłosisz darowizny w ciągu 6 miesięcy lub zgłosisz w tym terminie, ale nie udokumentujesz, że pieniądze otrzymałeś na rachunek lub za pośrednictwem poczty, nie będziesz mógł skorzystać ze zwolnienia od podatku – w takim przypadku darowizna będzie opodatkowana na zasadach ogólnych.
Czy każdy przelew na konto dziecka to darowizna?
Nie. Nie każdy przelew na konto dziecka to darowizna. Przykładem może być przekazanie przez Ciebie swojemu dziecku pieniędzy na wkład własny na zakup mieszkania – wówczas będzie to darowizna.
Ile można wpłacić dziecku na konto bankowe?
Nie ma odgórnego limitu. Przepisy nie ograniczają górnej granicy pieniędzy, które możesz przekazać swojemu dziecku. Pamiętaj jednak o dopełnieniu formalności w celu uniknięcia opodatkowania.
Ile razy w roku można przekazać dziecku darowiznę?
Przepisy nie wprowadzają w tym zakresie ograniczeń. Możesz przekazywać swojemu dziecku darowizny w dowolnej ilości. Pamiętaj jednak o obowiązkach podatkowych i możliwości korzystania z ustawowych zwolnień podatkowych.
Czy w tytule przelewu musi być słowo darowizna?
Tak. Jest to działanie wysoce sugerowane dla Ciebie. Powinieneś wyraźnie wskazać, że dana kwota przelewu stanowi darowiznę na rzecz konkretnej osoby.
Na jakim druku zgłaszać darowiznę w urzędzie skarbowym?
Należy skorzystać z formularza SD-Z2. Dostępny on jest w każdym urzędzie skarbowym. Można go również pobrać z oficjalnej strony urzędu skarbowego.
