Czym jest oprocentowanie nominalne?

Pojęcie oprocentowania jest doskonale znane każdemu, kto kiedykolwiek ubiegał się o kredyt czy pożyczkę, ale też korzystał z innych produktów bankowych, jak np. konta, karty kredytowe czy lokaty. Gdy jednak pada nazwa „oprocentowanie nominalne”, sprawa nie jest już tak przejrzysta. Co dokładnie oznacza to pojęcie? Co oprocentowanie nominalne mówi o kosztach kredytu? Sprawdź, aby podejmować bardziej świadome decyzje finansowe.

Oprocentowanie to jeden z ważniejszych czynników przy wyborze oferty kredytowej. Jeśli podejść do tej kwestii intuicyjnie, oferta z niższym oprocentowaniem powinna być tańsza. Czy jednak na pewno? Kluczem jest zrozumienie, czym jest oprocentowanie nominalne oraz o jakich kosztach kredytu informuje.

Oprocentowanie nominalne – co to właściwie jest?

Oprocentowanie nominalne to procentowy wskaźnik, który bank lub inna instytucja finansowa nalicza od kwoty kapitału w celu ustalenia odsetek od zobowiązania lub depozytu. Kluczowy jest tu fakt, że oprocentowanie nominalne nie uwzględnia dodatkowych kosztów, takich jak opłaty czy prowizje.

Mówiąc prościej, jest to „czysta” stopa procentowa, która określa, ile procent musisz zapłacić za możliwość korzystania z pożyczonych środków lub ile zarobisz, jeśli inwestujesz swoje pieniądze w formie depozytu.

Jak ustala się stawkę oprocentowania nominalnego?

Oprocentowanie nominalne niemal każdego produktu bankowego jest inne. Wynika to z tego, że banki mają sporo swobody w kształtowaniu tego wskaźnika.

Składa się on z dwóch głównych elementów:

• stawki bazowej – w przypadku kredytów i pożyczek w Polsce opiera się ona na stawce WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) lub WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight), które są udzielane na podstawie stawek pożyczek na polskim rynku międzybankowym;
• marży banku – jest to wskaźnik procentowy, który pokrywa koszty operacyjne banku oraz zapewnia mu zysk; marża banku jest ustalana na podstawie polityki kredytowej danej instytucji oraz oceny ryzyka związanego z danym klientem.

Oprocentowanie nominalne oferowane dwóm klientom przez tę samą instytucję może się zatem różnić ze względu na inne stawki marży. Ponadto może się zmieniać w trakcie spłaty ze względu na zmiany stopy bazowej, chyba że skorzystasz z kredytu ze stałym oprocentowaniem.

Jak obliczyć oprocentowanie nominalne kredytu? To proste. Aby otrzymać wysokość oprocentowania nominalnego, wystarczy dodać marżę banku do stawki bazowej!

Ile wynosi maksymalne oprocentowanie nominalne kredytów?

Banki nie mogą jednak ustalać stawek oprocentowania nominalnego całkowicie swobodnie. Kodeks cywilny wprowadza bowiem ograniczenia w tym zakresie. Wysokość odsetek maksymalnych jest określona prawnie po to, aby chronić konsumentów przed nadmiernymi kosztami kredytów i zapobiegać lichwie, a także tworzyć uczciwe warunki konkurencji rynkowej.

Zgodnie z art. 359 kc:

Zatem maksymalne oprocentowanie kredytu nie może przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych lub inaczej dwukrotności stopy referencyjnej NBP powiększonej o 3,5 punktu procentowego.

We wrześniu 2024 r., gdy stopa referencyjna znajduje się na poziomie 5,75% wysokość maksymalnych odsetek wynosi 18,5%. Oznacza to, że żaden kredyt ani pożyczka dostępne na polskim rynku nie mogą mieć oprocentowania nominalnego przekraczającego wartość 18,5%.

Być może zainteresujesz się również, ile wynosi minimalne oprocentowanie nominalne. Ta kwestia nie jest określona prawnie. Nie ma zatem dolnej granicy, której wartość oprocentowania nominalnego nie może przekroczyć.

Jak działa oprocentowanie nominalne?

Oprocentowanie nominalne to narzędzie, które ma na celu uproszczenie kalkulacji kosztów związanych z kredytami i inwestycjami.

Działa ono na zasadzie rocznego procentu, czyli jest wyrażane w skali roku (per annum). Jeżeli oprocentowanie nominalne wynosi 5%, oznacza to, że po roku od pożyczenia pieniędzy od banku zapłacisz 5% od kwoty kapitału.

Warto jednak pamiętać, że oprocentowanie nominalne jest tylko jednym z czynników wpływających na całkowity koszt kredytu czy lokaty. Dlatego rzeczywiste koszty zobowiązania mogą być wyższe. Oznacza to również, że niskie oprocentowanie nominalne wcale nie musi oznaczać, że dana oferta kredytowa będzie tańsza od innych.

Oprocentowanie nominalne a oprocentowanie rzeczywiste

Bardzo ważnym aspektem, który należy uwzględnić przy analizie oprocentowania nominalnego, jest różnica między nim a oprocentowaniem rzeczywistym. Oprocentowanie nominalne kredytu odnosi się wyłącznie do kwoty pożyczonego kapitału.

Natomiast oprocentowanie rzeczywiste uwzględnia wszystkie dodatkowe koszty, które musisz ponieść, takie jak:

• prowizje,
• ubezpieczenia,
• koszty obsługi kredytu,
• inne dodatkowe opłaty związane z kredytem.

Z tego względu oprocentowanie nominalne może być mylące, ponieważ nie przedstawia pełnego obrazu kosztów związanych z produktem finansowym. Aby uzyskać dokładny obraz tego, ile faktycznie zapłacisz, należy się kierować wskaźnikiem RRSO, który uwzględnia wszystkie koszty.

Oprocentowanie nominalne a RRSO (Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania)

RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania to znacznie bardziej miarodajny wskaźnik, jeśli chodzi o porównywanie ofert banków. Informuje on o oprocentowaniu rzeczywistym. Instytucje finansowe są zobowiązane do podawania RRSO w swoich ofertach i reklamach, aby uniknąć wprowadzania klientów w błąd, np. poprzez kusząco niskie oprocentowanie nominalne kredytu.

RRSO uwzględnia zarówno oprocentowanie nominalne, jak i pozostałe koszty kredytu z wyjątkiem tych, które mogą powstawać w przypadku opóźnienia spłaty zobowiązania. Dzięki temu ułatwia porównywanie ofert kredytowych.

Oferta z niskim RRSO wygeneruje niższe koszty niż ta z wyższym RRSO. W przypadku oprocentowania nominalnego nie jest to tak oczywiste. Może się bowiem zdarzyć, że dodatkowe koszty (jak np. prowizja czy ubezpieczenie spłaty kredytu) w przypadku oferty z niższym oprocentowaniem nominalnym sprawią, że jej RRSO będzie wyższe.

Tym samym oprocentowanie nominalne wpływa na wysokość RRSO, ale jest tylko jednym ze składników kosztów kredytu. Jak może to wyglądać na przykładzie? Sprawdź w poniższej tabeli.

Porównanie ofert kredytowych o innych parametrach oprocentowania nominalnego, prowizji i RRSO. Zestawienie przygotowane na podstawie realnych ofert banków dla kredytu gotówkowego o następujących parametrach: kwota pożyczki 25 000 zł, okres spłaty – 48 miesięcy. Dane na wrzesień 2024.

Realne oferty banków potwierdzają, że niższe oprocentowanie nominalne wcale nie musi oznaczać tańszego kredytu.

W jakich przypadkach oprocentowanie nominalne może być mylące?

Chociaż oprocentowanie nominalne jest łatwe do zrozumienia, to w niektórych przypadkach może prowadzić do nieporozumień. Sprawdź, kiedy należy zachować szczególną ostrożność.

Oprocentowanie nominalne kredytów hipotecznych, gotówkowych itp.

W przypadku kredytów oprocentowanie nominalne jest często promowane jako wskaźnik ich kosztów. Jednak warto zwrócić uwagę na inne elementy, takie jak:

• prowizja – banki mogą doliczać jednorazową opłatę za udzielenie kredytu; ta opłata nie jest uwzględniana w oprocentowaniu nominalnym;
• ubezpieczenia – wiele kredytów wymaga dodatkowych ubezpieczeń, na przykład ubezpieczenia na życie lub nieruchomości, które podnoszą całkowity koszt zobowiązania;
• inne opłaty – bank może również doliczać inne dodatkowe opłaty nieuwzględnione przez oprocentowanie nominalne, np. opłatę za wypłatę środków z kredytu na konto w innym banku.

Oprocentowanie nominalne lokat, oszczędności i depozytów

Z oprocentowaniem nominalnym możesz mieć styczność także w przypadku zdeponowania pieniędzy w banku na lokacie czy założenia konta oszczędnościowego. Wówczas określa ono procentową wartość Twojego zarobku w stosunku do wartości zdeponowanych środków, ale nie uwzględnia wszystkich czynników. Porównując oferty, warto zatem mieć na uwadze:

• podatek Belki – w Polsce od zysków kapitałowych, w tym odsetek od lokat, pobiera się podatek wynoszący 19%; jest on potrącany automatycznie, co oznacza, że Twój realny zysk z lokaty będzie niższy od tego, co sugeruje stawka oprocentowania nominalnego;
• kapitalizacja odsetek – ten parametr mówi o tym, jak często naliczane są odsetki od kapitału; jeśli lokata ma kapitalizację miesięczną, osiągniesz wyższy zysk niż przy kapitalizacji rocznej czy na koniec umowy – z taką samą stawką oprocentowania nominalnego, ponieważ tak działa procent składany.

Pułapki oprocentowania nominalnego

Oprocentowanie nominalne, jako uproszczony wskaźnik, nie uwzględnia wielu elementów, które mogą wpłynąć na Twoje zobowiązania finansowe czy zyski z depozytów lub inwestycji. Warto mieć na uwadze, w jaki sposób ten wskaźnik może być mylący.

Oprocentowanie promocyjne – banki często oferują promocyjne oprocentowanie nominalne, które jest atrakcyjniejsze niż standardowe. Ważne jest jednak, aby zwrócić uwagę na czas trwania promocji i na to, jakie oprocentowanie obowiązuje przez pozostały okres spłaty zobowiązania, po jej zakończeniu.

Jak wybrać najtańszy kredyt?

Oprocentowanie nominalne podawane w ofertach kredytowych nie wystarczy do ich rzetelnego porównania. Aby jednak naprawdę zrozumieć, ile zapłacisz za kredyt, musisz uwzględnić inne czynniki.

Jak to zrobić?

• Zbierz wszystkie informacje o kosztach – oprócz oprocentowania nominalnego, sprawdź wysokość prowizji, ubezpieczeń i innych opłat.
• Poznaj RRSO – porównując oferty, polegaj na wysokości RRSO. Dzięki temu dowiesz się, który kredyt spośród porównywanych ofert jest najtańszy przy uwzględnieniu jego wszystkich kosztów.
• Sprawdź całkowity koszt kredytu – to wartość liczbowa, która określa dokładnie ile zapłacisz bankowi w związku z pożyczką. Uwzględnia tylko koszty kredytu, bez kwoty pożyczonego kapitału.
• Sprawdź całkowitą kwotę do spłaty – to z kolei wartość liczbowa, która uwzględnia zarówno pożyczony kapitał, jak i całkowity koszt kredytu. Określa zatem dokładnie, ile trzeba będzie łącznie oddać bankowi przez cały okres spłaty.

Wszystkie potrzebne informacje znajdziesz w szczegółach oferty kredytowej. Banki mają obowiązek informowania o RRSO i dokładnych kosztach zobowiązania przy kredycie hipotecznym, gotówkowym i każdym innym rodzaju zobowiązania. Ten sam obowiązek dotyczy firm pożyczkowych.

W jeszcze wygodniejszym porównaniu ofert kredytowych pomogą Ci rankingi oraz kalkulatory Rankomat.pl. Po prostu wybierz rodzaj kredytu i sprawdź zestawienie aktualnych ofert banków wraz z wygodnym podsumowaniem najważniejszych parametrów.

Anna Baczewska

Redaktor

[email protected]

Redaktorka z wieloletnim doświadczeniem – ze szczególnym akcentem na teksty o tematyce finansowej i ubezpieczeniowej. Zawiłości związane z kredytami, produktami inwestycyjnymi, leasingiem, polisami potrafi przedstawić prostymi słowami – aby były bardziej zrozumiałe i przystępne.  Każdą informację dokładnie weryfikuje, dzięki czemu dostarcza wyłącznie aktualne i merytoryczne treści. Prywatnie to miłośniczka podróży i true crime.

Zobacz inne wpisy tego autora »

Komentarze:

Subscribe

Notify of

new follow-up commentsnew replies to my comments

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

0 Comments

Newest

Oldest Most Voted

Inline Feedbacks

View all comments