Inflacja a kredyt: Jak wzrost inflacji może wpłynąć na Twój kredyt?

Inflacja ma ogromny wpływ na cały rynek finansowy. Dotyczy wszystkich, ale szczególnie zainteresowani jej poziomem mogą być kredytobiorcy. Spłacasz kredyt lub planujesz go zaciągnąć? Sprawdź, jak wzrost inflacji może na niego wpłynąć. Warto to wiedzieć, aby uniknąć przykrych niespodzianek!

Inflacja to „gorący” temat ostatnich kilku lat. W lutym 2023 r. osiągnęła ona szczytowy poziom – 18,4%. Od tej pory inflacja systematycznie spada – w lipcu 2024 r. wyniosła już jedynie 4,2%, a sytuacja gospodarcza staje się coraz bardziej stabilna. Mimo tego inflacja nadal wzbudza wiele emocji, podobnie jak jej wpływ na raty kredytów.

Czym jest inflacja?

Inflacja to proces wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce. W praktyce oznacza to, że za te same pieniądze możesz kupić mniej dóbr i usług niż wcześniej. Spadek wartości pieniądza, bo tym w istocie jest inflacja, obniża realną siłę nabywczą konsumentów. Inflacja wpływa przede wszystkim na ceny produktów, usług i koszty utrzymania, a pośrednio także na stopy procentowe, a tym samym na raty kredytów.

Inflacja jest mierzona przez różne wskaźniki, z których najważniejszym jest wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI). Instytucje takie jak banki centralne monitorują poziom inflacji, aby podejmować decyzje dotyczące polityki pieniężnej. W Polsce za liczenie wskaźnika inflacji odpowiedzialny jest Główny Urząd Statystyczny (GUS). Jest on obliczany na podstawie cen 1400 towarów i usług należących do tzw. koszyka konsumpcyjnego.

Skąd bierze się inflacja?

Inflacja ma wiele przyczyn, które mogą się wzajemnie na siebie nakładać. Ceny rosną najczęściej z powodu nadmiernego popytu lub ograniczenia podaży. Warto wiedzieć, skąd dokładnie bierze się inflacja, aby lepiej zrozumieć, jak wpływa ona na kredyty.

Do głównych czynników powodujących wzrost inflacji należą:

• wzrost popytu – gdy konsumenci zwiększają swoje potrzeby, a producenci nie nadążają z dostarczaniem dóbr, ceny zaczynają rosnąć; taki scenariusz nazywany jest inflacją popytową;
• wzrost kosztów produkcji – jeśli rosną koszty surowców, energii lub pracy, producenci są zmuszeni podnosić ceny swoich towarów i usług; ten typ inflacji nazywa się inflacją kosztową;
• działania rządowe – polityka fiskalna i monetarna także mają wpływ na inflację; gdy bank centralny drukuje więcej pieniędzy lub rząd nadmiernie zadłuża się, wartość pieniądza może spadać, co prowadzi do inflacji monetarnej;
• kursy walut – gdy krajowa waluta traci na wartości, importowane towary stają się droższe, co również napędza inflację;
• czynniki zewnętrzne – wojny, klęski żywiołowe czy globalne pandemie mogą znacząco wpłynąć na globalną podaż i popyt, co przekłada się na inflację;
• zmiany strukturalne w gospodarce – nowe regulacje prawne czy zmiany w międzynarodowych relacjach handlowych również mogą prowadzić do wzrostu cen towarów i usług oraz powstawania inflacji strukturalnej.

Jak inflacja wpływa na zobowiązania finansowe?

Inflacja wpływa na zobowiązania finansowe pod kilkoma względami, głównie poprzez zmiany stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej i wskaźników takich jak WIBOR. Te zmienne mają bezpośredni wpływ na oprocentowanie kredytów, a tym samym na wysokość raty kredytu.

Inflacja a stopy procentowe i WIBOR

Stopy procentowe są narzędziem, którym bank centralny kontroluje inflację. Co do zasady, gdy inflacja rośnie, bank centralny decyduje się na podwyższenie stóp procentowych – powoduje to bowiem zmniejszenie ilości pieniądza w obiegu. To z kolei wpływa na kredyty, ponieważ wiele kredytów, szczególnie hipotecznych, jest opartych na zmiennych stopach procentowych.

Decyzje dotyczące stóp procentowych podejmowane przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP) i ogłaszane przez Narodowy Bank Polski (NBP) mają bezpośredni wpływ na stawki WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate). Jest to jeden z kluczowych wskaźników, który wpływa na wysokość rat kredytów. To stawka, po której banki pożyczają sobie nawzajem pieniądze, i na jej podstawie ustalana jest część oprocentowania kredytów.

W okresach wysokiej inflacji, gdy rosną stopy procentowe, WIBOR zazwyczaj również wzrasta, co dla konsumentów oznacza wyższe raty kredytowe. Z kolei obniżenie stóp procentowych wpływa na zmniejszenie wysokości oprocentowania kredytów, a tym samym sprawia, że stają się one tańsze.

Inflacja a marże kredytów

Banki, ustalając stawki oprocentowania kredytu, bazują na wskaźniku WIBOR, do którego dodają swoją marżę. Marża stanowi zarobek banku i jest stała przez cały okres kredytowania. Jednak w warunkach wysokiej inflacji banki mogą podnosić marże dla nowych kredytobiorców.

Wówczas nowo udzielane kredyty stają się droższe. To oznacza natomiast zmniejszenie ich dostępności – tym samym możesz mieć większe trudności w uzyskaniu pożądanego finansowania.

Inflacja a różne typy kredytów

W związku z powyższym rosnąca inflacja ma wpływ na wszystkie typy produktów kredytowych. Na zmiany kosztów narażone są wszystkie nowo udzielane zobowiązania finansowe, a także te z aktywnych zobowiązań, które bazują na zmiennym oprocentowaniu.

Inflacja może jednak utrudniać Ci także dokonywanie spłaty kredytu ze stałym oprocentowaniem. Co prawda rata kredytu wówczas nie rośnie, ale wysoki wskaźnik inflacji powoduje wzrost cen dóbr i usług. Tym samym Twój budżet domowy może się „kurczyć”, a spadek wartości pieniądza wpływa na coraz większe trudności w płaceniu rat.

Inflacja a kredyt hipoteczny

Kredyt hipoteczny, z racji swojej długoterminowości, jest szczególnie wrażliwy na wskaźnik inflacji. Jego wzrost prowadzi do podniesienia stóp procentowych, co bezpośrednio wpływa na wysokość raty kredytu o zmiennym oprocentowaniu. Możesz tym samym odczuwać duże wahania w wysokości swoich miesięcznych rat.

W okresie wysokiej inflacji i podwyżek stóp procentowych rata kredytu może wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent. Przekonało się o tym wiele osób, które wzięły kredyty hipoteczne z oprocentowaniem zmiennym w latach 2020-2021, gdy stopy procentowe w Polsce były rekordowo niskie. Niedługo później, gdy Rada Polityki Pieniężnej zaczęła podnosić stopy procentowe, raty ich kredytów drastycznie wzrosły.

Inflacja a kredyt gotówkowy

Kredyty gotówkowe zazwyczaj mają krótszy okres spłaty niż hipoteczne, ale to nie oznacza, że są odporne na skutki inflacji. W przypadku kredytów gotówkowych również kluczowe są stopy procentowe. Im wyższa inflacja, tym wyższe stopy procentowe, co oznacza, że nowo zaciągane kredyty gotówkowe będą miały wyższe oprocentowanie.

Co więcej, w okresach wysokiej inflacji banki mogą zaostrzać kryteria przyznawania kredytów gotówkowych, obawiając się ryzyka niewypłacalności klientów. To oznacza, że otrzymanie kredytu może stać się trudniejsze, a oferowane warunki mniej korzystne.

Czy warto zaciągać kredyty, gdy inflacja rośnie?

Znalezienie odpowiedniego momentu na wzięcie kredytu może być bardzo istotne w kontekście jego kosztów, dostępności oraz łatwości spłaty. Wiesz już, że inflacja wpływa na kredyt, ale czy w okresie jej wzrostu warto decydować się na wzięcie zobowiązania? Taka decyzja ma zarówno swoje zalety, jak i wady.

Z jednej strony rosnące w okresie wysokiej inflacji stopy procentowe mogą zwiększać koszt kredytowania, co zniechęca do zaciągania nowych zobowiązań. Ponadto rosnące koszty życia mogą sprawić, że spłata kredytu będzie coraz trudniejsza – szczególnie jeśli Twoje zarobki pozostają bez zmian.

Z drugiej strony, jeśli inflacja utrzymuje się na wysokim poziomie, wartość zaciągniętych kredytów w ujęciu realnym maleje – spłacasz kredyt pieniędzmi, które mają mniejszą siłę nabywczą. Ponadto wraz z inflacją może rosnąć wartość dobra nabytego za pomocą kredytu. Ma to znaczenie szczególnie w przypadku kredytu hipotecznego, ponieważ wysoka inflacja prowadzi do wzrostu wartości i cen nieruchomości.

Warto przy tym pamiętać, że najbardziej miarodajnym wskaźnikiem w kontekście kosztów kredytu jest Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO), która uwzględnia nie tylko nominalne oprocentowanie kredytów, ale też prowizje i wszystkie pozostałe koszty wynikające z zaciągnięcia zobowiązania.

Zanim zdecydujesz się na jakikolwiek kredyt, koniecznie przeprowadź także analizę swoich finansów osobistych i zdolności kredytowej.

Inflacja a kredyt – co jeszcze warto wiedzieć?

Masz już kredyt hipoteczny? Inflacja może Ci ułatwić jego spłatę. W jaki sposób? Czas wysokiej inflacji to idealny moment na nadpłatę kredytu. Gdy inflacja rośnie, spłacasz kredyt pieniędzmi o niższej wartości realnej. Oznacza to, że realny koszt Twojego kredytu maleje, a każda nadpłata kapitału pozwala na szybkie zmniejszenie zobowiązania.

Czasami realna stopa procentowa kredytu w okresie wysokiej inflacji może być ujemna. Inflacja dewaluuje kredyt, o ile jej wskaźnik przekracza wysokość oprocentowania. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy dochodzi do gwałtownego wzrostu inflacji (hiperinflacji).

Ponadto w okresach wysokiej inflacji dobrze jest mieć poduszkę finansową – oszczędności, które mogą pomóc, jeśli stopy procentowe wzrosną, a wraz z nim raty Twojego kredytu. Oszczędności mogą też pomóc w nadpłacaniu zobowiązania.

Inflacja a oprocentowanie – stałe czy zmienne?

Wysoka inflacja stawia przed kredytobiorcami dylemat: wybrać oprocentowanie stałe czy zmienne? Oprocentowanie zmienne może prowadzić do wahań w wysokości rat kredytowych – w okresie rosnących stóp procentowych raty mogą znacząco wzrosnąć. Jest to rozwiązanie ryzykowne, ponieważ nie da się ze stuprocentową pewnością przewidzieć, czy w przyszłości nastąpi spadek, czy też wzrost oprocentowania kredytów.

Oprocentowanie stałe gwarantuje jednak, że rata kredytu pozostanie niezmienna przez określony czas (najczęściej 5 lat), co daje większą stabilność w budżecie domowym. Jednak w długim okresie to rozwiązanie może okazać się mniej korzystne. Spadek stóp procentowych może bowiem spowodować zmniejszenie rat dla osób, które wybrały oprocentowanie zmienne.

Decyzja o wyborze rodzaju oprocentowania powinna być dokładnie przemyślana. Warto uwzględnić prognozy dotyczące inflacji, ale przede wszystkim własną tolerancję na ryzyko i stabilność finansową. Dla osób, które wolą mieć pełną kontrolę nad wysokością swoich rat, stałe oprocentowanie kredytu może być lepszym wyborem.

Anna Baczewska

Redaktor

[email protected]

Redaktorka z wieloletnim doświadczeniem – ze szczególnym akcentem na teksty o tematyce finansowej i ubezpieczeniowej. Zawiłości związane z kredytami, produktami inwestycyjnymi, leasingiem, polisami potrafi przedstawić prostymi słowami – aby były bardziej zrozumiałe i przystępne.  Każdą informację dokładnie weryfikuje, dzięki czemu dostarcza wyłącznie aktualne i merytoryczne treści. Prywatnie to miłośniczka podróży i true crime.

Zobacz inne wpisy tego autora »

Komentarze:

Subscribe

Notify of

new follow-up commentsnew replies to my comments

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

0 Comments

Newest

Oldest Most Voted

Inline Feedbacks

View all comments