W poniższej publikacji skupię się na przedstawieniu niezwykle ważnego aspektu życia codziennego – tworzeniu i racjonalnym planowaniu budżetu domowego. W dalszej części wyjaśnię co możesz zyskać prowadząc budżet domowy, na czym polegają najpopularniejsze modele zarządzania budżetem domowym oraz posługując się przykładami, przedstawię praktyczne wskazówki związane z kontrolą budżetu domowego.
- 1. Co zyskasz prowadząc budżet domowy?
- 2. Od czego zacząć planowanie budżetu domowego?
- 3. Jakimi zasadami kierować się planując budżet w 2024 roku?
- 3.1. Na czym polega zasada 50/30/20?
- 3.2. Na czym polega zasada 70/20/10?
- 4. Planowanie budżetu domowego krok po kroku
- 4.1. Krok pierwszy: zaplanowanie przychodów i wydatków
- 4.2. Krok drugi: rozplanowanie wydatków w perspektywie rocznej
- 4.3. Krok trzeci: optymalizuj swoje wydatki (tzw. regularnie zoptymalizowany domowy budżet)
- 4.4. Krok czwarty: gromadź zapasy finansowe na nieprzewidziane wydatki
- 4.5. Krok piąty: planuj swoje oszczędzanie, szukaj opcji inwestycyjnych oraz dodatkowych źródeł dochodu
- 5. Jakie rozwiązania są pomocne przy planowaniu i kontroli budżetu domowego?
- 6. Co warto wiedzieć?
Budżet domowy to istotny aspekt codziennych finansów każdego z nas. W zależności od naszych dochodów powinniśmy dopasowywać nasze osobiste finanse i racjonalnie nimi zarządzać. To właśnie rozsądne zarządzanie pieniędzmi wchodzącymi w skład budżetu domowego pozwala ustabilizować naszą sytuację finansową, rozważnie wydawać pieniądze, planować przyszłe wydatki oraz oszczędzać i inwestować nadwyżki pochodzące z domowego budżetu.
Co zyskasz prowadząc budżet domowy?
Prowadząc budżet domowy możesz wiele zyskać. W pierwszej kolejności wskazuję, że najistotniejsza jest świadomość prywatnych finansów. Świadomość ta polega przede wszystkim na realnym spojrzeniu na dochody i rozchody w domowym budżecie. To właśnie świadome i racjonalne zarządzanie prywatnymi finansami domowymi pozwala na osiągnięcie korzystnej sytuacji finansowej, w której w dłuższej perspektywie modelowo może dojść do sytuacji, w której nagromadzone środki będzie można przeznaczyć na oszczędzanie i inwestycje.
To właśnie oszczędności, które można przeznaczyć na trafione inwestycje w szerokim tego słowa znaczeniu, pozwalają na osiągnięcie większej niezależności finansowej. Tworząc/planując budżet domowy zyskujesz:
- zwiększenie własnej świadomości na temat prywatnych finansów;
- zwiększenie wiedzy na temat finansów w ujęciu mikro (co pozwala na zrozumienie świata finansów na poziomie budżetu domowego, w dalszej perspektywie zrozumienie świata finansów w ujęciu makro);
- pełny przegląd dochodów i rozchodów (od tej pory doskonale wiesz, ile zarabiasz i ile wydajesz na poszczególne obszary);
- zdyscyplinowanie w zakresie wydatków;
- przewidywalność w zakresie własnych finansów na przyszłość;
- zwiększone szanse na zmaksymalizowanie oszczędności i środków, które możesz przeznaczyć na inwestycje;
- pełna kontrola własnych finansów;
- zwiększone poczucie sprawczości;
- zwiększenie efektywności oszczędzania;
- zwiększone bezpieczeństwo finansowe.
Oczywiście korzyści jest o wiele więcej. Wskazuję jedynie na te najważniejsze, które przemawiają za tym, że warto jest korzystać z domowego budżetu, który powinien mieć trwałą formę – np. w postaci tabel, wykresów etc. Wystarczającym jest posługiwanie się po prostu kartką lub tabelami w Excelu.
Planowanie domowego budżetu najlepiej jest rozpocząć od zastanowienia się nad wszystkimi dochodami i rozchodami, które posiadasz w domowym budżecie. Aby skutecznie zaplanować budżet domowy warto jest wcześniej dokładnie przeanalizować powyższą kwestię (dotyczy to również planowania rezerw na tzw. nieprzewidziane wydatki, wydatki stałe, raty kredytów etc.).
Od czego zacząć planowanie budżetu domowego?
Jeżeli posiadamy już wiedzę na temat wszystkich dochodów i rozchodów to dużo łatwiej jest rozplanować nasz budżet rodzinny (budżet domowy).
- W dalszej kolejności powinieneś wybrać wygodną dla Ciebie formę jego prowadzenia. Jest to bez znaczenia jaki model zapisu wybierzesz – przede wszystkim musi być to forma wygodna i łatwa w obsłudze dla Ciebie. Sugerowanymi rozwiązaniami są np. tabela na kartce, tabela w programie Excel etc.
- Następnie należy rozpisać wszystkie dochody (wynagrodzenia za pracę, należy pamiętać również o uwzględnieniu dodatkowych zleceń, które również wpływają na wysokość dochodów, dochody z wynajmu nieruchomości etc.);
- Dalej należy rozpisać wszystkich rozchody (wydatki stałe, raty kredytu, wydatki na utrzymanie, wydatki zmienne etc.);
- Należy pamiętać o opracowaniu miesięcznego i rocznego budżetu domowego;
- Następnie warto jest wybrać model zarządzania własnym budżetem domowym. Do wyboru są różnego rodzaju modele/zasady. Na potrzeby dzisiejszej publikacji skupimy się na najpopularniejszych dwóch modelach – model nr 1 – czyli zasada 50/30/20 oraz model nr 2 – czyli zasada 70/20/10 – które zostaną opisane w dalszej części;
- Planowanie budżetu domowego warto jest również zamknąć generalnymi celami, które stawiasz sobie w odniesieniu do tak konstruowanego budżetu (możesz np. założyć, że w najbliższej przyszłości chcesz więcej środków przeznaczyć na oszczędzanie, na podróże, na edukację, na własny rozwój etc.). Możesz również określić jasny, określony w czasie i realny cel odnośnie tego jak zagospodarujesz nadwyżki budżetu domowego.
Jakimi zasadami kierować się planując budżet w 2024 roku?
Poniżej przedstawiam Ci wybrane zasady, którymi powinieneś kierować się planując budżet domowy:
- zasada świadomego zarządzania własnymi finansami;
- zasada racjonalnego wydawania środków pieniężnych;
- zasada logicznego i realnego rozpisywania wydatków budżetowych.
Powinieneś również kierować się przeświadczeniem, że nie wszystko jest się w stanie zaplanować. Oznacza to, że planując budżet powinieneś przewidzieć środki finansowe na tzw. nieprzewidziane wydatki, które zawsze (prędzej czy później) występują w każdym budżecie domowym – należą do nich m.in.:
- wydatki na naprawę samochodu,
- wydatki na mandaty,
- wydatki na nieprzewidziany remont,
- wydatki na niezapowiedziane przedsięwzięcia,
- wydatki na naprawy sprzętu domowego,
- wydatki na zdrowie i opiekę zdrowotną w związku z nagłym zachorowaniem.
Na czym polega zasada 50/30/20?
Zasada 50/30/20 polega na tym, że:
- 50% wydatków przeznaczanych jest na niezbędne wydatki stałe (mieszkanie, rachunki, żywność etc.);
- 30% wydatków przeznaczanych jest na wydatki osobiste (pasje, hobby, przyjemności, wyjścia na imprezy towarzyskie lub wydarzenia kulturalne etc.);
- 20% wydatków przeznaczanych jest na oszczędzanie (lokowanie pieniędzy na rachunkach oszczędnościowych, lokatach bankowych, obligacjach, inwestycjach etc.).
Przykład
Na czym polega zasada 70/20/10?
Zasada 70/20/10 polega na tym, że:
- 70% wydatków przeznaczanych jest na koszty życia (obejmują one zarówno wydatki na mieszkanie, rachunki, żywność oraz na przyjemności, pasje, hobby etc.);
- 20% wydatków przeznaczanych jest na oszczędzanie i inwestycje;
- 10% wydatków przeznaczanych jest na spłatę zobowiązań finansowych.
Przykład
Planowanie budżetu domowego krok po kroku
Planując domowy budżet powinieneś podejmować rozsądne decyzje i kroki, które syntetycznie rozpisane są poniżej.
Krok pierwszy: zaplanowanie przychodów i wydatków
Oznacza to, że świadomie rozpisujesz wszystkie istniejące przychody, które uzupełniają Twój domowy budżet w środki finansowe. Należą do nich m.in.: wypłaty z tytułu umów o pracę, wpływy z działalności gospodarczej lub dodatkowych zajęć zarobkowych, wpływy z wynajmu nieruchomości, stypendia naukowe, odsetki z lokat lub inwestycji, dywidendy, zwroty podatków, premie okresowe etc.
W dalszej części rozpisujesz wszystkie wydatki. Należą do nich m.in.: opłaty za mieszkanie, media, raty kredytów, wydatki na wyżywienie, wydatki na składki na ubezpieczenia OC, AC, ubezpieczenia na życie, ubezpieczenia nieruchomości, ubezpieczenia grupowe w pracy, wydatki na ZUS, wydatki na przedszkole dla dzieci i zajęcia dodatkowe, wydatki na karnety sportowe, wyjścia na wydarzenia kulturalne, wydatki na ubrania etc.
Krok drugi: rozplanowanie wydatków w perspektywie rocznej
Korzystnym rozwiązaniem oprócz rozpiski miesięcznej jest również uwzględnianie rocznego kontekstu planowania wydatków. Takie ujęcie domowego budżetu powoduje, że zwiększa się nasza świadomość i mamy pełniejszy obraz naszej sytuacji finansowej.
Planowanie domowego budżetu w ujęciu miesięcznym oraz rocznym to korzystne rozwiązanie, które pozwala na odkładanie miesięcznie określonych kwot, które mogą ostatecznie (sumarycznie) pokryć wydatki, które są zaplanowane na odległe miesiące w danym roku np. wydatki na wakacje, wydatki na święta etc.
Krok trzeci: optymalizuj swoje wydatki (tzw. regularnie zoptymalizowany domowy budżet)
W tym kroku powinieneś skupić się na tym, gdzie odszukać potencjalnych oszczędności. W tym kroku powinieneś również podjąć decyzję odnośnie tego w jaki sposób spłacić stałe zobowiązania finansowe, które przez odsetki niekorzystnie wpływają na Twój budżet. W tym kroku również planujesz, jak inwestować swoje pieniądze, które są w nadwyżce budżetowej.
Krok ten jest również doskonały do przemyślenia i wdrożenia oszczędnego podejścia do życia codziennego – zwróć uwagę na zbędne koszty, ich skalę etc. W tym kroku zobaczysz również na co wydajesz zbyt dużo pieniędzy na rzeczy/kwestie, które nie są wcale dla Ciebie niezbędne.
Krok czwarty: gromadź zapasy finansowe na nieprzewidziane wydatki
Oszczędzaj i przygotowuj się na nieprzewidziane zdarzenia losowe. Oczywistym jest, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich wydarzeń, które mogą wystąpić w przyszłości, ale posiadanie rezerw finansowych na nieprzewidziane wydatki pozwala na bezpieczniejsze i bardziej komfortowe spoglądanie w przyszłość. Kondycja psychiczna związana z posiadaniem środków na zdarzenia losowe, jest tak samo ważna jak same środki, które na tę kondycję wpływają.
Krok piąty: planuj swoje oszczędzanie, szukaj opcji inwestycyjnych oraz dodatkowych źródeł dochodu
Powinieneś maksymalizować dochody i minimalizować wydatki – brzmi prosto, ale wcale to takie proste nie jest. W tym roku sugeruję Ci skupić się na tym, aby zwiększać swoje bezpieczeństwo finansowe. Powinieneś dążyć do sytuacji, w której zarobione pieniądze zaczynają pracować na Ciebie. Poszukuj korzystnych opcji inwestycyjnych. Zwiększaj swoją wiedzę na temat finansów, rynków finansowych, alternatywnych inwestycji.
Dobrym rozwiązaniem jest edukacja we własnym zakresie, zapisywanie się na bezpłatne webinary, zapisywanie się do grup dyskusyjnych etc. odnośnie oszczędzania i inwestowania. Warto jest również wykorzystać swoje mocne strony i cechy w kreowaniu dodatkowego dochodu. Czasem warto zastanowić się nad dodatkowym zajęciem zarobkowym. W dalszej perspektywie warto jest dążyć do maksymalizacji dochodu pasywnego (np. zakup nieruchomości i korzystanie z dochodów z najmu tej nieruchomości etc.).
Jakie rozwiązania są pomocne przy planowaniu i kontroli budżetu domowego?
Przy planowaniu i kontroli budżetu domowego pomocne mogą okazać się:
- aplikacje przeznaczone do prowadzenia domowego budżetu;
- korzystanie z tabeli na kartce lub tabeli w Excelu;
- dobrym rozwiązaniem jest również regularne spoglądanie w budżet, jego założenia i trzymanie się swoich zasad budżetowych;
- warto jest przeanalizować opcję regularnego odkładania pieniędzy na wydzielonym rachunku bankowym;
- korzystnym rozwiązaniem jest również inwestowanie w instrumenty finansowe, które przynoszą nam regularne zyski (jeżeli nie masz wiedzy i doświadczenia w tym zakresie, warto jest zawsze skonsultować taką decyzję z zaufanym doradcą finansowym i wybierać instrumenty finansowe obarczone możliwie najmniejszym ryzykiem).
Co warto wiedzieć?
- Warto jest wykorzystać zasadę 50/30/20, która uznawana jest za jedną z najbardziej popularnych modeli zarządzania domowym budżetem;
- Warto jest pamiętać o tym, że równie popularną metodą jest zasada 70/20/10, która niezwykle korzystnie wpływa na domowy budżet;
- Ważne jest racjonalne planowanie wydatków budżetowych;
- Dobrym rozwiązaniem jest konto oszczędnościowe – to dobry początek w drodze do oszczędzania pieniędzy;
- Należy zawsze pamiętać, że istnieją (zawsze) dwa rodzaje wydatków – wydatki nieregularne oraz wydatki regularne. To właśnie najczęściej nieregularne wydatki powodują dotkliwe straty w budżecie domowym, dlatego też warto jest uwzględniać oszczędności na pokrycie tych wydatków w przyszłości.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Co składa się na budżet gospodarstwa domowego?
Na budżet gospodarstwa domowego składa się wiele czynników. Należą do nich dochody oraz wydatki. Źródłem dochodów są np. dochody z umowy o pracę, dochody z dodatkowych zajęć zarobkowych etc. Źródłami wydatków są np. wydatki na mieszkanie, na rachunki, na żywność, na wakacje etc.
Czy prowadzenie budżetu domowego się opłaca?
Tak. Prowadzenie budżetu domowego jest rozwiązaniem niezwykle korzystnym. To rozwiązanie, które w dłuższej perspektywie przyniesie same dobre rezultaty dla Twoich prywatnych finansów.
Na jakie kategorie podzielić budżet domowy?
Istnieje wiele modeli/podejść do tego zagadnienia. Najczęściej wskazuje się na model oparty na wpływach i wydatkach. Warto jest również odseparować oddzielną kategorię np. na nieprzewidziane wydatki, oszczędzanie, inwestycje etc. (duże zamierzenia finansowe, które planujemy w przyszłości).
Ile oszczędzę planując budżet domowy?
Na tak postawione pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Z pewnością planując budżet możemy sporo zaoszczędzić. Jeżeli uda się uszczelnić wydatki i zoptymalizować budżet, możemy oszczędzić nawet około 10-25%.
Gdzie zapisywać swoje wydatki?
Istnieją różne rozwiązania. Do najpopularniejszych należą kartka z tabelą, program Excel etc. Na popularności zyskują również aplikacje mobilne do zarządzania budżetem domowym.
Czym jest zrównoważony budżet domowy?
Zrównoważony budżet domowy to budżet, w którym dochody są równe wydatkom. Korzystnym i oczekiwanym rozwiązaniem jest sytuacja, w której dochody przewyższają wydatki. W takiej sytuacji dochodzi do nadwyżki finansowej, która pozwala na przeznaczenie tych środków np. na oszczędzanie lub inwestycje.
