Kapitalizacja odsetek jest kluczowym elementem odpowiadającym za opłacalność lokat bankowych. Występuje także w przypadku produktów kredytowych, gdzie nazywamy ją kapitalizacją kredytu. W obu przypadkach wpływa na ostateczną kwotę jaką otrzyma strona uprawniona w ramach umowy.
- 1. Co to jest kapitalizacja odsetek?
- 2. Jakie są rodzaje kapitalizacji odsetek?
- 3. Jak często kapitalizowane są odsetki?
- 4. Dlaczego kapitalizacja odsetek jest ważna?
- 5. Jaki jest wzór na kapitalizację odsetek?
- 5.1. Jaki jest uproszczony wzór na odsetki (bez podatku)?
- 5.2. Jaki jest wzór na odsetki po odliczeniu podatku?
- 5.3. Jaki jest wzór na kwotę całkowitą po kilku kapitalizacjach (procent składany)?
- 6. Kapitalizacja odsetek – przykład
- 7. Przy jakich produktach mamy do czynienia z kapitalizacją odsetek?
- 8. Czy kapitalizacja odsetek ma wpływ na podatek Belki?
- 9. Kiedy kapitalizacja odsetek jest korzystna dla klienta?
- 10. Warto wiedzieć
Wybierając lokatę bankową zwracamy przede wszystkim uwagę na jej oprocentowanie komunikowane w skali roku. Jest jednak inny element, który również wpływa na zyskowność depozytu bankowego. To tzw. kapitalizacja odsetek. Sprawdź, jak działa ten mechanizm, dlaczego jest ważny i czy w jakikolwiek sposób wpływa na podatek Belki.
Co to jest kapitalizacja odsetek?
Kapitalizacja odsetek polega na powiększeniu kapitału (np. lokaty) o wygenerowane odsetki. Nazywamy tę operację “dopisywaniem”, ponieważ do kwoty kapitału “dopisuje się” wysokość odsetek. W ten sposób zgromadzony kapitał rośnie i jeśli wciąż naliczane są odsetki, w następnym okresie rozliczeniowym dopisana kwota będzie większa.
Przykład:
Pan Tomasz ma lokacie 10 000 zł. Kapitalizacja odsetek odbywa się w cyklu rocznym, a oprocentowanie wynosi 10%. Po roku Pan Tomasz ma 10 000 zł x 110% = 11 000 zł. Kwota kapitalizacji (dopisania) wyniosła 1000 zł.
Po drugim roku Pan Tomasz ma 11 000 zł x 110 % = 12 100 zł. Kwota kapitalizacji wyniosła 1100 zł. W kolejnych latach kapitalizacje wyniosłyby 1210 zł, 1331 zł, 1464 zł. W wyliczeniach wykorzystana została kapitalizacja złożona.
Kapitalizacja odsetek jest więc określonym w umowie sposobem na powiększenie zebranego kapitału.
Warto pamiętać, że w ten sam sposób określane jest zadłużenie osób, w przypadku przeterminowanych płatności niektórych typów kredytów. Tam również następuje kapitalizacja odsetek, tyle że kapitał z punktu widzenia dłużnika ma wartość ujemną i powiększa saldo zadłużenia.
Jakie są rodzaje kapitalizacji odsetek?
Występuje wiele różnych rodzajów kapitalizacji odsetek. W praktyce jednak konsument spotka się w powszechnym obrocie z kilkoma najbardziej powszechnymi. Pozostałe są wykorzystywane w ramach bardziej skomplikowanych operacji finansowych i nie występują w połączeniu z powszechnie dostępnymi produktami bankowymi.
Ze względu na moment “dopisania” kapitalizację odsetek dzielimy na:
- Kapitalizację “z dołu” – odsetki są dopisywane do kapitału pod koniec okresu rozliczeniowego. Przykładowo, jeśli okres rozliczeniowy wynosi 6 miesięcy, to po 5 miesiącach od zawarcia umowy odsetki wciąż wynoszą 0 zł, ale po 6 miesiącach wyniosą już całą określoną w umowie kwotę. Tak działają lokaty.
- Kapitalizację „z góry” – odsetki są dopisywane do kapitału na samym początku okresu rozliczeniowego. W ten sposób w nowy okres rozliczeniowy kapitał wchodzi już powiększony. Taki model nigdy nie występuje w wypadku lokat, ale może pojawiać się w przypadku pożyczek.
Ze względu na to czy odsetki są uwzględniane w dalszej kapitalizacji, może pojawić się:
- Kapitalizacja prosta – odsetki od kapitału są naliczane, ale nie wchodzą one do kwoty kapitalizowanej. Właściciel może je wypłacić lub automatycznie otrzymuje je na konto.
- Kapitalizacja złożona – w tym wypadku odsetki doliczane są do kapitału na kolejny okres rozliczeniowy. Pozwala to stopniowo zwiększać zarówno kapitał, jak i pochodzące z niego odsetki. Składana kwota rośnie więc coraz szybciej.
W zależności od tego co jaki okres kapitalizowane są odsetki w stosunku do okresu na jaki określone jest oprocentowanie, mówimy o:
- Kapitalizacji zgodnej – kapitalizacja odsetek następuje dokładnie w takich okresach w stosunku do których określane jest oprocentowanie. Ponieważ przeważnie przy produktach bankowych podaje się oprocentowanie w skali roku, to zgodna kapitalizacja występuje, gdy okres kapitalizacji wynosi równo 1 rok (12 miesięcy).
- Kapitalizacji niezgodnej – kapitalizacja następuje częściej (np. co 3 miesiące) lub rzadziej (np. co 2 lata) niż wynosi okres, dla którego określone jest oprocentowanie. Kapitalizacja niezgodna (częstsza) występuje np. w przypadku lokat krótkoterminowych i jest korzystna dla posiadacza kapitału. Kapitalizacja niezgodna (rzadsza) może pojawiać się wyjątkowo w profesjonalnym obrocie. Nie jest korzystna dla posiadaczy kapitału.
Rodzaje kapitalizacji mogą nakładać się na siebie tworząc dowolne kombinacje. Przykładowo możesz znaleźć lokatę z kapitalizacją: z dołu prostą, niezgodną (częstszą). Istnieją też umowy, w których występuje kapitalizacja mieszana, a więc taka, w której użyte jest rozwiązanie pośrednie między dwoma alternatywnymi dla siebie rozwiązaniami.
Jak często kapitalizowane są odsetki?
Odsetki są kapitalizowane w okresach określonych umową. W przypadku kontraktów krótkoterminowych (np. lokaty na 3 miesiące) kapitalizowane są tylko raz, najczęściej po zakończeniu okresu umowy. W przypadku kontraktów dłuższych niż 1 rok, przeważnie odsetki kapitalizowane są co roku.
Obowiązuje tu swoboda umów i w niektórych przypadkach kapitalizacja może następować znacznie częściej, np. co miesiąc. Oczywiście w takiej sytuacji nie dopisuje się wartości odsetek wynikającej z całorocznego oprocentowania, a jedynie jej ułamkową część.
Dlaczego kapitalizacja odsetek jest ważna?
Kapitalizacja odsetek zwiększa kapitał dysponenta lokaty/rachunku. Określa zatem zysk posiadacza konta oszczędnościowego lub lokaty. Pozwala pomnażać oszczędzany kapitał poprzez zwiększanie kwoty, do której zostaną dopisane odsetki w kolejnych okresach rozliczeniowych. Bez kapitalizacji odsetek nie miałyby sensu żadne produkty oszczędnościowe.
Jaki jest wzór na kapitalizację odsetek?
Obliczenie wysokości kwoty dopisanych odsetek po pojedynczym okresie rozliczeniowym jest stosunkowo prosty i można go zastosować do wszystkich lokat, w których odsetki zostaną naliczone tylko raz. Dotyczy to większość lokat krótkoterminowych, gdzie umowa zawierana jest na nie dłużej niż rok, a kapitalizacja następuje w cyklu rocznym. W rankingu lokat na stronie rankomat.pl znajdziesz przede wszystkim takie właśnie lokaty.
Jaki jest uproszczony wzór na odsetki (bez podatku)?
Odsetki obliczysz według wzoru:
Wysokość odsetek = Kwota początkowa * oprocentowanie * ilość dni lokaty/ilość dni w roku
O.k. = K.p * R.o% * d/365
gdzie:
- O.k. – Odsetki wynikające z kapitalizacji
- K.p. – Kwota początkowa
- K.k. – Kwota końcowa
- d – liczony w dniach okres na jaki zawarta jest umowa lokaty
- R.o% – oprocentowanie lokaty w skali rocznej
Przykład:
Pani Patrycja założyła lokatę i wpłaciła 21 500 zł. Lokata zawarta jest na 90 dni, a oprocentowanie wynosi 6,5%. Odsetki wyniosą: 21 500 zł * 6,5% * 90/365 = 344 zł 59 gr
Jeśli chcesz obliczyć kwotę końcową możesz po prostu dodać wysokość odsetek do kwoty początkowej lub skorzystać z poniższego wzoru:
Kwota końcowa = Kwota początkowa * (1 + R.o%) * ilość dni lokaty/ilość dni w roku.
K.k = K.p * (1+R.o%) * d/365
W powyższym przykładzie kwota końcowa wyniesie 21 844 zł 59 gr. Dla uproszczenia można dokonywać obliczeń określając okres trwania lokaty w miesiącach, zamiast dni. Wynik będzie się wówczas różnił o kilka groszy od rzeczywistego.
Jaki jest wzór na odsetki po odliczeniu podatku?
Chcąc obliczyć kwotę rzeczywistych odsetek, należy od wyniku odjąć 19 % podatku od zysku z lokat kapitałowych. Wzór będzie wówczas wyglądał tak:
O.k. = K.p * R.o% * d/365 * 81%
W powyższym przykładzie (lokata na 90 dni, oprocentowanie 6,5%, kwota bazowa 21 500 zł) odsetki wyniosą więc 279 zł 12 gr.
21 500 zł * 6,5% * 90/365 * 0,81 = 279 zł 12 gr
Jaki jest wzór na kwotę całkowitą po kilku kapitalizacjach (procent składany)?
Chcąc obliczyć kwotę jaką uzbieramy po kilku kapitalizacjach i każdorazowym zapłaceniu podatku Belki możemy obliczyć w ten sposób:
K.k = K.p. * [(1 + R.o%) * 0,81]ⁿ
gdzie ⁿ oznacza ilość okresów kapitalizacji. Po prostu trzeba podnieść wynika działania w nawiasie kwadratowym do potęgi równej ilości okresów kapitalizacji.
Kapitalizacja odsetek – przykład
Załóżmy, że pan Roman i pani Sylwia są zainteresowani oszczędzaniem. Oboje wpłacają po 50 000 zł na lokaty. Pan Roman wpłaca wszystko na lokatę roczną z oprocentowaniem 7%. Pani Sylwia korzysta z lokat trzymiesięcznych. Natychmiast po zakończeniu jednej lokaty, pani Sylwia wpłaca wypłacany z niej kapitał wraz z odsetkami na kolejną lokatę. Również korzysta z lokat o oprocentowaniu 7%.
Po roku kapitał pan Roman otrzyma odsetki w wysokości: 50 000 zł * 7% * 81% = 2835 zł. Nieźle.
Pani Sylwia obliczy swoje odsetki według trochę bardziej skomplikowanego wzoru zarabiając 2855 zł 25 gr. Jej rozwiązanie było bardziej optymalne, ale różnica wyniosła jedynie 20 zł. Pani Sylwia musiała podjąć także dodatkowy wysiłek związany z zakładaniem kolejnych lokat kwartalnych.
Przy jakich produktach mamy do czynienia z kapitalizacją odsetek?
Kapitalizacja odsetek pojawia się przede wszystkim w przypadku produktów oszczędnościowych. Jest podstawowym mechanizmem, na którym oparte są:
- lokaty terminowe
- konta oszczędnościowe.
W obu tych produktach kapitalizacja odsetek jest korzystna dla klienta banku i określa jego zysk z umieszczenia środków na lokacie/koncie. W praktyce jednak na bardzo podobnych zasadach mogą też być oparte produkty kredytowe, powiernicze, a także naliczanie odsetek ustawowych od zadłużenia podatkowego. Mówimy jednak wówczas o kapitalizacji zadłużenia/kredytu.
Czy kapitalizacja odsetek ma wpływ na podatek Belki?
Od naliczonych (dopisanych) odsetek automatycznie odlicza się podatek Belki, czyli podatek od zysków z lokat kapitałowych. Podatek ten jest naliczany za każdym razem, gdy dokonuje się kapitalizacji odsetek. Wynosi 19% od wypracowanego zysku, czyli właśnie kapitalizowanych odsetek.
Przykład:
Pani Sylwia ma na lokacie 10 000 zł. Jej lokata oprocentowana jest na 7%, co przyniosłoby jej 700 zł zysku. Musi jednak od tych 700 zł zapłacić 19% podatku od zysku z lokat kapitałowych, czyli 133 zł. Ostatecznie więc jej kapitał wzrośnie o 567 zł.
Odsetki stanowią zysk posiadacza lokaty w myśl prawa podatkowego, ale nie mogą być rozliczane wspólnie z dochodami i wydatkami z innych źródeł. Dlatego podatek naliczany jest i płacony w sposób automatyczny. Klient indywidualny banku, korzystający z lokaty lub konta oszczędnościowego, otrzyma jedynie kwotę netto, już po odliczeniu podatku.
Dochodów z lokat kapitałowych nie trzeba uwzględniać w żadnym zeznaniu podatkowym.
Tak zwany podatek Belki (od ministra finansów Marka Belki) obowiązuje od 2004 roku. Początkowo nie dotyczył on wszystkich inwestycji kapitałowych, ale lokaty osób fizycznych były min objęte od samego wejścia w życie przepisów.
Kiedy kapitalizacja odsetek jest korzystna dla klienta?
Kapitalizacja odsetek zawsze jest korzystna dla posiadacza kapitału, a więc np. posiadacza lokaty lub konta oszczędnościowego. Kapitalizacja oznacza dopisanie do bazowej kwoty pochodzących z niej odsetek, które mogą być wypłacone posiadaczowi lub zwiększyć jego kapitał w następnym okresie rozliczeniowym.
Warto wiedzieć
- W przypadku lokat krótkoterminowych (do roku) przeważnie następuje tylko pojedyncza kapitalizacja odsetek.
- Jeśli lokata zawarta jest na kilka miesięcy, a oprocentowanie liczone jest w skali roku (tak przeważnie jest) to posiadacz lokaty otrzyma odsetki proporcjonalne do części roku na jaką złożył lokatę, a więc niższe niż oprocentowanie określone w umowie.
- Przy każdej kapitalizacji liczony jest podatek od zysków z lokat kapitałowych zwany popularnie podatkiem Belki.
- Procent składany polega na dodawaniu odsetek do bazowej kwoty kapitału na lokacie i uwzględnianiu ich jako kapitału na kolejne okresy.
- Odsetki są naliczane bardzo podobnie w przypadku lokat jak i kredytów.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Na czym polega kapitalizacja odsetek?
Na powiększeniu ulokowanego kapitału o wartość wynikającą z oprocentowania i okresu, po jakim nastąpiła kapitulacja. Im częstsza kapitalizacja odsetek, tym większy spodziewany zysk, ponieważ ulokowany kapitał powiększany jest w kolejnych cyklach kapitalizacji.
Co ile następuje kapitalizacja odsetek?
Częstotliwość kapitalizacji określona jest w umowie. Najczęściej spotykamy kapitalizację roczną, ale występują też kapitalizacje miesięczne, kwartalne lub na koniec okresu.
Jak obliczyć kapitalizację odsetek?
Kapitalizację odsetek można obliczyć korzystając z dostępnych w sieci kalkulatorów. Pozwalają one wygodnie sprawdzić wpływ częstotliwości kapitalizacji na ostateczny zysk. Kapitalizację można również obliczyć samodzielnie korzystając z odpowiedniego wzoru.
Jaka kapitalizacja jest najkorzystniejsza?
Przy założeniu, że stopa oprocentowania lokaty zostaje taka sama, najkorzystniejsza jest możliwie najczęstsza kapitalizacja. Będzie to kapitalizacja złożona-niezgodna (częstsza). W praktyce jednak takie oferty mają znacznie gorsze oprocentowanie niż lokaty z roczną kapitalizacją.
Kiedy bank nalicza odsetki?
Wtedy, kiedy ich naliczenie przewiduje umowa. Przeważnie jest to po zakończeniu okresu lokaty (jedno-, dwu-, trzy-, sześcio- lub dziewięciomiesięcznej), lub po każdym roku obowiązywania umowy wieloletniej.
Co to jest okres kapitalizacji?
Okres kapitalizacji to moment, po którym należne odsetki dopisywane są do kapitału. Jeśli odsetki nie są wypłacane jednorazowo na koniec okresu deponowania to powiększają kwotę, od której naliczane są odsetki w kolejnym okresie. Działa tu tzw. procent składany.
Jak często kapitalizowane są odsetki?
Wszystko zależy od umowy zawartej z bankiem. W przypadku lokat terminowych najczęściej stosowana jest kapitalizacja jednorazowa – na koniec okresu. Jeśli chodzi o konta oszczędnościowe to zazwyczaj mamy do czynienia z kapitalizacją miesięczną, choć zdarzają się też oferty, gdzie odsetki dopisywane są na koniec okresu.
