We wtorek 15 lutego 2024 r. Główny Urząd Statystyczny podał wstępne dane dotyczące cen towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce w styczniu. Mianowicie inflacja konsumencka w styczniu 2024 r. wyniosła 3,9% rdr (co oznacza spadek z 6,2% rdr w grudniu). Ostatni odczyt wskaźnika CPI na poziomie poniżej 4% miał miejsce w marcu 2021 r. (3,2%), a więc prawie trzy lata temu. Analitycy jednak prognozują, że aktualne spadki są przejściowe, a w drugiej połowie roku, ceny znów zaczną rosnąć.
Według wstępnych szacunków Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) w styczniu był o 3,9% wyższy niż w analogicznym miesiącu ubiegłego roku. W ujęciu miesiąc do miesiąca ceny towarów i usług wzrosły o 0,4%.
W styczniu 2024 r. #ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły w porównaniu do stycznia 2023 r. o 3,9% (wskaźnik cen 103,9), a w stosunku do grudnia 2023 r. wzrosły o 0,4% (wskaźnik cen 100,4).https://t.co/9Q9xJ12u1X#GUS #CPI #WskaźnikCen #inflacja #statystyki pic.twitter.com/1rjsUscJml
— GUS (@GUS_STAT) February 15, 2024
Ceny energii i paliwa spadły, ale koszty żywności nadal rosną
Zgodnie z wstępnym szacunkiem GUS, ceny towarów i usług w poszczególnych kategoriach w styczniu 2024 r. w Polsce kształtowały się następująco:
- żywność i napoje bezalkoholowe podrożały o 4,9% rdr i o 0,9% w ujęciu miesiąc do miesiąca
- napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe również podrożały o 8,8% w stosunku do stycznia 2023 r. i o 0,5% w porównaniu do grudnia 2023 r.
- koszty mieszania wzrosły o 2,3% rdr i o 0,8% w ujęciu miesiąc do miesiąca
Warto jednak zaznaczyć, że pomimo wzrostu kosztów utrzymania mieszkania, koszty nośników energii spadły o 2,1% rdr (choć nieznacznie podrożały w stosunku do grudnia 2023 r. o 0,4%).
Najwyższy spadek cen dotyczy kosztów transportu, które obniżyły się o 4,4% w porównaniu do stycznia 2023 r. i o 2,8% w ujęciu miesiąc do miesiąca. W tym najwięcej, bo aż o 8,1% rdr i o 2,3% miesiąc do miesiąca spadły ceny paliwa do prywatnych środków transportu.
Zatem wśród głównych powodów wyhamowania inflacji w styczniu 2024 r. można wskazać spadek kosztów nośników energii (-2,1% rdr) oraz kosztów paliwa do prywatnych środków transportu (-8,1% rdr).
Jednocześnie GUS zaznacza, że prezentowane dane mają charakter wstępny, a także zostały obliczone na strukturze gospodarstw domowych (bez spożycia naturalnego) z 2022 r.
Wstępny odczyt inflacji CPI pozwala poznać jedynie najważniejsze kategorie cen produktów i usług branych pod uwagę do wyliczenia wskaźnika CPI. Na szczegółowe dane musimy poczekać do marca. Finalny odczyt inflacji może się nieco różnić od tego, opublikowanego w lutym, nie tylko ze względu na bardziej szczegółowy zestaw danych, ale również z uwagi na aktualizację koszyka inflacyjnego, która ma mieć miejsce w marcu.
Styczniowy odczyt inflacji CPI niższy od oczekiwań
Spadek poziomu inflacji konsumenckiej za styczeń jest zgody z przewidywaniami analityków, choć nieco wyższy od prognoz. Konsensus rynkowy zakładał spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych w styczniu 2024 r. do poziomu 4 – 4,1% w ujęciu rok do roku.
Ekonomiści jednak podkreślają, że duży wpływ na spadek rocznej dynamiki cen miała wysoka baza odniesienia. Przypomnijmy, że w styczniu 2023 r. inflacja konsumencka wynosiła 16,6 %.
Tym niemniej pierwsze komentarze na wiadomość o spadku inflacji do poziomu poniżej 4% są entuzjastyczne.
Wow❗️, trójka z przodu już w styczniu – inflacja CPI na poziomie 3,9% r/r. Miesiąc do miesiąca wzrost o 0,4%, niedużo jak na styczeń.
To wstępny odczyt na starych wagach, ale nie zmienia to faktu, że rok 2024 zaczynamy od kontynuacji wyraźnego spadku inflacji, w czym mocno… pic.twitter.com/RJkxnJ7NGF— Analizy Pekao (@Pekao_Analizy) February 15, 2024
Co dalej z inflacją w 2024 roku?
Choć spadek poziomu cen i usług konsumpcyjnych cieszy, to jednak zarówno ekonomiści, jak i analizy NBP, przewidują powrót wzrostów inflacji konsumenckiej w drugiej połowie roku. Powrót inflacji może wiązać się z zakończeniem działania tarcz antyinflacyjnych: powrotu podatku VAT na żywność czy uwolnienia cen energii, których wysokość utrzymywana jest aktualnie za pomocą decyzji administracyjnych.
Kluczowy dla wysokości wzrostu inflacji w drugiej połowie roku, wydaje się być sposób odmrożenia cen: natychmiastowy lub rozłożony w czasie. Ta druga opcja powinna zapewnić, że wzrost inflacji będzie łagodniejszy.
Czynnikiem proinflacyjnym może być również wysoki wzrost poziomu minimalnego wynagrodzenia w styczniu 2024 r. do kwoty 4.242 zł brutto (i kolejny w lipcu do kwoty 4.300 zł brutto).
Jednocześnie według prognoz, w pierwszym kwartale 2024 r. poziom inflacji może jeszcze spaść, nawet w okolice celu inflacyjnego NBP. Przypomnijmy, że cel inflacyjny NBP to 2,5% z dopuszczalnym odchyleniem o 0,5 pp w każdą ze stron.
Inflacja a stopy procentowe NBP
Spadek inflacji konsumenckiej CPI nie musi od razu oznaczać decyzji o obniżeniu stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. W informacji opublikowanej po dwudniowym posiedzeniu RPP, które odbyło się w dniach 6-7 lutego 2024 r., wskazano, że kształtowanie się inflacji w kolejnych kwartałach obarczone jest niepewnością.
Choć założono, że w najbliższych miesiącach dynamika inflacji konsumenckiej prawdopodobnie spadnie, to jednak podkreślono również, że w drugiej połowie roku możliwy jest istotny wzrost wskaźnika CPI. Taki scenariusz może wiązać się ze wspomnianym już wcześniej, przywróceniem podatku VAT na żywność oraz podniesieniem cen energii. Zatem w sytuacji niepewności, podobnie jak w lutym, Rady Polityki Pieniężnej może w kolejnych miesiącach utrzymać wysokość stóp procentowych na niezmienionym poziomie.
Źródła:
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-marcu-2021-roku,2,113.html
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-styczniu-2024-roku-dane-wstepne,2,147.html
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-grudniu-2023-roku,2,146.html
- https://nbp.pl/wp-content/uploads/2024/02/Komunikat-RPP-luty-2024.pdf
Warto wiedzieć
- Według wstępnych szacunków GUS Wskaźnik CPI w styczniu 2024 r. wyniósł 3,9% rdr.
- W dużej mierze wpływ na obniżenie inflacji w styczniu miały niższe ceny paliw i ceny energii. Ceny żywności nadal rosną według danych za styczeń o 4,9% rdr.
- Inflacja bazowa w styczniu według szacunków zespołu analiz makroekonomicznych banku Pekao SA wyniosła około 6,4% rdr.
- Podstawą do obniżek stóp procentowych może być dopiero spadek inflacji bazowej.
- Prognozy zakładają możliwość dalszych wzrostów inflacji CPI w drugiej połowie 2024 r. w związku z uwolnieniem cen energii i przywróceniem podatku VAT na żywność.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Jaka była inflacja w Polsce w grudniu 2023 r.?
Zgodnie z komunikatem GUS poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2023 r. wzrósł o 6,2% w porównaniu do analogicznego miesiąca 2022 r.
Jaka jest inflacja na dzień dzisiejszy?
Według wstępnego odczytu inflacji GUS w styczniu 2024 r. inflacja wyhamowała do poziomu 3,9% rdr.
Jaka będzie inflacja w 2024 r.?
Pomimo wyraźnego spadku cen towarów i usług konsumpcyjnych na początku roku 2024, ekonomiści prognozują wzrost inflacji konsumenckiej w drugiej połowie roku.
Ile wynosi inflacja za 2023 r.?
Według danych GUS średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług CPI (inflacji konsumenckiej) z 2023 r. wyniósł 11,4%.
Czy spadek inflacji oznacza obniżenie stóp procentowych?
Niższy poziom inflacji jest jednym z elementów, które RPP bierze pod uwagę kształtując wysokość podstawowych stóp procentowych w Polsce. Jednak spadek wskaźnika CPI nie oznacza automatycznej obniżki stóp procentowych. Decyzję w tym zakresie podejmuje RPP.
