Od kilku lat banki oferują konta socjalne, nie podlegające egzekucji komorniczej. Mogą być na nie przelewane jedynie środki nie podlegające zajęciu, a więc alimenty i świadczenia socjalne. Chroni to osoby zadłużone, a jednocześnie korzystające ze wsparcia socjalnego.
- Czym jest konto socjalne?
- Jak założyć konto socjalne?
- Kto może korzystać z konta socjalnego?
- Jakie świadczenia mogą wpływać na konto socjalne?
- Czy na konto socjalne mogą wpływać alimenty?
- Ile kosztuje konto socjalne?
- Które banki oferują konto socjalne?
- Przykłady korzystania z konta socjalnego
- Co warto wiedzieć?
Z pomocy społecznej w Polsce korzysta ponad milion osób rocznie. Liczba ta malała w ciągu ostatnich lat co może oznaczać poprawę sytuacji ekonomicznej. Wciąż jednak zdarzają się osoby jednocześnie potrzebujące pomocy i zadłużone. Mogą one korzystać z kont socjalnych, ale coraz trudniej jest im otworzyć nowe konto.
Czym jest konto socjalne?
Konto socjalne to usługa bankowa dla osób otrzymujących świadczenia socjalne nie podlegające zajęciu komorniczemu. Bank tworzy specjalne konto, na które mogą być przekierowane środki jedynie ze ściśle określonych źródeł. Użytkownik konta może z niego wypłacać pieniądze, a także wykonać przelew czy użyć do zasilenia karty płatniczej, ale nie może wpłacać na nie dodatkowych środków.
Ponieważ konto socjalne nie przechowuje żadnych pieniędzy, które mogłyby podlegać zajęciu komorniczemu, nie zostaje zablokowane przez komornika czy prokuraturę. Może to być pewnym ułatwieniem dla osób z długami i bardzo trudną sytuacją życiową.
Bez konta socjalnego, komornik wciąż nie może zająć środków pochodzących ze źródeł odpornych na zajęcie (głównie z pomocy społecznej), ale może zablokować konto, co bardzo utrudnia do nich dostęp i zmusza do wykorzystania czasochłonnej procedury odblokowania części środków.
Inną nazwą konta socjalnego może być rachunek rodzinny, albo konto antykomornicze. Wprowadza to trochę w błąd, ponieważ kojarzy się z zakładanymi przez rodziców kontami oszczędnościowymi dla dzieci. Dlatego w dalszej części używamy głównie określenia konto socjalne.
Idea konta socjalnego lub rachunku rodzinnego pojawiła się po tym jak komornik zajął konto kobiety mającej na utrzymaniu kilkoro dzieci i korzystającej (ówcześnie) z pomocy pięćset plus. Mimo iż wpływy te pochodziły z pomocy społecznej i były wolne od zajęcia, to interwencja komornicza w praktyce uniemożliwiła korzystanie z nich poprzez zablokowanie konta.
Poszkodowana została bez środków na utrzymanie dzieci. Oburzenie społeczne było zrozumiałe, a zaproponowane rozwiązanie, nawet jeśli niepełne, to choć częściowo rozwiązujące problem zablokowanych kont.
Konto socjalne zostało pomyślane jako rodzaj ubezpieczenia na szczególnie trudną sytuację, w której jednocześnie korzystasz z pomocy socjalnej i masz długi. W praktyce jednak objęło znaczną część społeczeństwa, ponieważ świadczenie wychowawcze wypłacane jest każdej osobie wychowującej dzieci.
Jak założyć konto socjalne?
Aby założyć konto socjalne konieczne trzeba uzyskać zaświadczenie z przynajmniej jednej instytucji, która wypłaca świadczenie. Najlepiej uzyskać je ze wszystkich, z których pobierasz świadczenia i to z wyszczególnieniem numeru konta, z którego przelewane będą środki pochodzące ze świadczeń.
Dzięki temu bank będzie mógł je dopisać do listy kont, z których przelewy są przyjmowane na konto socjalne. Jeśli nie uda Ci się zebrać wszystkich zaświadczeń przed założeniem konta socjalnego albo Twoja sytuacja zmieni się później, możesz dostarczyć do banku kolejne zaświadczenia. Przynajmniej jedno musisz jednak mieć w ręku, by w ogóle otworzyć konto.
Najlepiej udaj się z nim do placówki banku. Możesz wykonać całą operację online z pomocą infolinii i przesyłania skanów dokumentów online, ale i tak będzie potrzebny dowód osobisty. Potwierdź za jego pomocą swoją tożsamość (paszport w przypadku obcokrajowców). Wypełnij standardowy wniosek o założenie konta i podpisz umowę jego prowadzenia. Gotowe.
W banku możesz założyć jedynie jedno konto socjalne. Teoretycznie możesz mieć kilka takich w różnych bankach, ale absolutnie do niczego to nie służy. Pamiętaj, że nie musisz mieć w danym banku standardowego rachunku oszczędnościowo rozliczeniowego (ROR-u), żeby założyć w nim konto socjalne.
Po założeniu konta musisz poinformować instytucje wypłacające Ci świadczenia z pomocy społecznej (pewnie MOPS) o zmianie rachunku bankowego, na który chcesz otrzymywać zasiłki i pomoc. Jeśli tego nie zrobisz, konto socjalne do niczego Ci się nie przyda. Oznacza to konieczność wykonania dodatkowego działania, ale warto to zrobić.
Uwaga!
Kto może korzystać z konta socjalnego?
Konto socjalne może założyć jedynie osoba uprawniona do przynajmniej jednego świadczenia, które mogłoby na to konto wpływać. Oznacza to ponad milion mieszkańców Polski, a więc całkiem sporo osób.
Należy do nich doliczyć jeszcze osoby wychowujące dzieci, którym przysługuje świadczenie wychowawcze. Konto rodzinne lub socjalne może założyć każda z tych osób i ma to jak najbardziej sens, jeśli obawia się zajęcia komorniczego.
Użyteczność takiego konta jest jednak ograniczona. Jest ono dobrym rozwiązaniem dla osób zagrożonych postępowaniem egzekucyjnym.
Nie ma problemów z wyrobieniem do takiego konta dodatkowej karty płatniczej np. dla dziecka powyżej 13 roku życia, jeśli miałoby ono również korzystać z konta.
Przeważnie z kont socjalnych korzystają osoby bezrobotne, które otrzymują zasiłki socjalne lub Ci, którzy wychowują dzieci. Jest ono jednak użyteczne także dla zadłużonych osób niepełnosprawnych i seniorów.
Utrata prawa do danego świadczenia socjalnego nie wymusza natychmiastowego zamknięcia konta socjalnego. Po prostu nie będą na nie wpływać żadne dodatkowe środki, wciąż jednak można przechowywać te, który już zostały tam wpłacone i wykorzystywać je w miarę potrzeby.
Konto socjalne może założyć osoba, której nie grozi żadne postepowanie egzekucyjne (komornicze). Mając taką możliwość, warto je założyć przewidując przyszłe sprawy komornicze lub… zakładając działalność gospodarczą. Jeśli pobierasz świadczenia socjalne i prowadzisz JDG, to konto socjalne chroni przed zablokowaniem wszystkich środków jakimi dysponujesz.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami Krajowa Administracja Skarbowa ma prawo zablokować Ci konto nawet gdy tylko podejrzewa popełnienie przestępstwa podatkowego – nie musi mieć do tego nakazu prokuratora, ani nawet założonej sprawy sądowej.
Jakie świadczenia mogą wpływać na konto socjalne?
Na konto socjalne mogą wpływać świadczenia, które zgodnie z polskim prawem nie podlegają egzekucji komorniczej, czyli nie mogą być zajęte przez komornika. W większości są to świadczenia z pomocy społecznej. Wymienić można:
- Dodatki rodzinne – aktualnie można ubiegać się o szereg dodatków rodzinnych: dodatek z tytułu urodzenia dziecka, dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Wszystkie one mogą być przelewane na konto socjalne.
- Dodatki pielęgnacyjne – dodatek pielęgnacyjny jest przyznawany osobie powyżej 75 roku życia lub osobie całkowicie niezdolnej do pracy. MOPS może go przelewać na konto socjalne.
- Świadczenia wychowawcze – czyli tak zwane „pięćset plus” lub teraz „osiemset plus”. Świadczenie przyznawane na wychowanie dziecka. Jak najbardziej może być przelewane na konto socjalne. Faktycznie było powodem zmiany przepisów i wprowadzenia kont socjalnych.
- Świadczenia z pomocy społecznej – zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy mogą być przelewane na konto socjalne. Rodzajem zasiłku jest też świadczenie integracyjne.
- Kwoty wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów – czyli zastępcze alimenty od Skarbu Państwa, gdy z osoby, która powinna alimenty płacić, nie da się ich ściągnąć.
Jeśli w przyszłości pojawią się inne rodzaje pomocy społecznej, też będzie można je wpłacać na omawiane tu konto. Przepisy nie definiują ścisłego katalogu pomocy społecznej, określają jedynie pomoc społeczną jako wolną od zajęcia komorniczego, a więc nadającą się do przechowywania na koncie socjalnym.
Czy na konto socjalne mogą wpływać alimenty?
Warto pamiętać, że alimenty choć nie podlegają zajęciu, nie mogą wpływać na konto socjalne. Muszą być kierowane na standardowy rachunek bankowy. Z tego powodu mogą być zablokowane przez komornika czy administrację skarbową. Komornik nie może zabrać kwoty wynikającej z alimentów, ale może uniemożliwić korzystanie z konta bankowego. Uprawniony do alimentów musi wówczas udowodnić, że są to wpływy niepodlegające zajęciu i wnioskować o ich odblokowanie. Jest to uciążliwe dla osoby uprawnionej do alimentów.
Sytuacja ta prawdopodobnie się nie zmieni, ponieważ na konto socjalne mogą być kierowane tylko wpływy ze ściśle określonych rachunków bankowych, np. od MOPS-u. tymczasem osoba podlegająca obowiązkowi alimentacyjnemu ma prawo wpłacać je z dowolnego konta, a nawet płacić gotówką.
Ile kosztuje konto socjalne?
Konta socjalne są udostępniane przez banki bezpłatnie. Nie ma żadnych opłat za prowadzenie konta, kosztować mogą jedynie inne usługi bankowe z kontem powiązane. Opłaty będą wówczas takie same jak w przypadku prowadzenia standardowego Rachunku Oszczędnościowo Rozliczeniowego (ROR-u). Ponieważ funkcjonalność konta socjalnego jest ograniczona (nie można na nim uzyskać debetu, wpłacać na nie pieniędzy itp.) to można śmiało założyć, że konto socjalne kosztuje równe 0 zł.
Banki wydają do kont socjalnych bezpłatne karty płatnicze i umożliwiają podłączenie je do płatności zbliżeniowych telefonem – również za darmo. Bezpłatnie można także wypłacać gotówkę w bankomatach banku, w którym ma się konto.
Co ciekawe, czasami konta socjalne korzystają z tych samych promocji, z których można skorzystać zakładając standardowe konta w danym banku. Nie ma tu jednak ścisłej reguły.
Które banki oferują konto socjalne?
Aktualnie największe banki przestały oferować konta socjalne, ale wciąż utrzymują tę usługę dla osób, które założyły konta wcześniej. W przypadku klientów, którzy założyli takie konta, by przelewać na nie świadczenia wychowawcze może to oznaczać jeszcze przynajmniej kilka lat funkcjonowania rachunków. Nie są one zamykane, gdy stracą swoją użyteczność.
Konta socjalne wciąż można znaleźć w niektórych bankach spółdzielczych, a przepisy pozwalają na zakładanie nowych. Po prostu banki komercyjne nie mają interesu w oferowaniu nowych kont tego typu. Jeśli potrzebujesz takiego konta rozejrzyj się w ofercie lokalnych banków spółdzielczych.
Przykłady korzystania z konta socjalnego
Przykład 1: Pan Antoni wychowuje samotnie dwójkę dzieci, na które otrzymuje dodatek wychowawczy. Utrzymuje się z pracy jako kierowca autobusu i ma umowę o pracę. Jednocześnie spłaca długi, jakie zaciągnął, by oddać byłej żonie jej wkład we wspólne mieszkanie, w którym teraz mieszka Pan Antoni z dziećmi. Pan Antoni może założyć konto socjalne i skierować tam świadczenie wychowawcze, ale dochody z pracy jako kierowca będą trafiały na standardowy rachunek bankowy. Nawet jeśli z powodu długów komornik wejdzie na konto, gdzie trafia wynagrodzenie, panu Antoniemu wciąż zostanie kwota z pomocy społecznej na wychowanie dzieci.
Przykład 2: Pani Basia samotnie wychowuje dziecko, na które otrzymuje alimenty od jego ojca. Otrzymuje tez świadczenie wychowawcze na dziecko. Nie ma długów, ale woli zabezpieczyć się na wszelki wypadek, ponieważ planuje zaciągnąć kredyt i z jego pomocą założyć działalność jako fryzjerka. Jest uprawniona do założenia konta socjalnego i może przekierować na nie świadczenie wychowawcze, ale alimenty muszą trafiać na jej standardowe konto.
Przykład 3: Pan Czarek ma 78 lat. Spodziewał się, że nie dożyje tak sędziwego wieku, więc po przejściu na emeryturę zaciągnął sporo długów, a pieniądze wydał na szczęśliwe życie. Teraz grozi mu zajęcie komornicze. Ponieważ przysługuje mu świadczenie pielęgnacyjne, pan Czarek może użyć konta socjalnego i tam właśnie kierować pieniądze ze świadczenia. Emerytura jednak wciąż będzie trafiać na standardowy ROR pana Czarka i może podlegać częściowemu zajęciu.
Przykład 4: Pani Daria była przez dłuższy czas bezrobotna i otrzymywała zasiłek stały. W tym czasie mogła założyć konto rodzinne (socjalne) i tam przekierowywać zasiłek. Utraciła jednak prawo do zasiłku i teraz nie ma prawa założyć takiego konta. Gdyby założyła je wcześniej, wciąż mogłaby z niego korzystać. Będzie mogła to zrobić, jeśli odzyska prawo do dowolnego świadczenia socjalnego.
Przykład 5: Pan Edmund jest osobą niepełnosprawną i mimo osiągnięcia 18 lat przysługują mu alimenty od rodziców. Jako że rodzice nie płacili swoich powinności, pan Edmund wnioskował o świadczenie przysługujące w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i je otrzymał. Wiedząc, że ma niewielkie długi, których nie jest w stanie spłacić, założył konto socjalne i korzystał z niego, póki otrzymywał świadczenie zastępujące alimenty. Po pewnym czasie alimenty udało się zacząć ściągać od rodziców. Od tego czasu na konto socjalne pana Edmunda nie wpływają żadne środki, ale nie ma on obowiązku zamykania go.
Przykład 6: Pani Frania kupowała bez opamiętania na raty, aż zgromadziła znaczne zobowiązania, których nie była w stanie spłacić. Pobierała wówczas świadczenie wychowawcze na dziecko, które wychowywała z mężem. Para miała rozdzielność majątkową, świadczenie trafiało do pani Frani za obopólną zgodą. Kiedy komornik wszedł na jej konto, zajął także kwotę wynikającą ze świadczenia na dziecko. Założenie konta socjalnego teraz nie uchroni przez egzekucją, która już się odbyła.
Co warto wiedzieć?
- Konto socjalne może założyć osoba otrzymująca świadczenia socjalne.
- Konta socjalnego nie może zając komornik.
- Alimenty nie mogą wpływać na konto socjalne.
- Konto ma ograniczoną funkcjonalność, nie można na nie wpłacać pieniędzy.
- Z rachunku rodzinnego (konta socjalnego) można wypłacać gotówkę w bankomacie, robić przelew, i otrzymuje się do niego kartę płatniczą.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Jak działa konto socjalne?
Jest to konto bankowe o bardzo ograniczonej funkcjonalności, np. nie można na nie wpłacać pieniędzy, za to nie może być zajęte przez komornika.
Czy warto założyć konto socjalne?
Konto socjalne przydaje się jedynie osobom, które mają długi, a jednocześnie korzystają z opieki socjalnej. Jeśli do nich należysz, na pewno warto założyć konto socjalne.
Czym różni się rachunek rodzinny od konta socjalnego?
Rachunek rodzinny to inna nazwa konta socjalnego. To to samo konto z dwoma różnymi nazwami.
Czy trzeba informować komornika o koncie socjalnym?
Komornik będzie wiedział o koncie socjalnym, ponieważ wszystkie banki współpracują w ramach systemu OGNIVO i udostępniają takie informacje komornikom. Nie będzie jednak mógł zając konta ani zablokować zgromadzonych na nim środków.
Czy na konto socjalne może wpływać wynagrodzenie za pracę?
Nie, żadne pieniądze, które nie pochodzą z opieki socjalnej nie mogą wpływać na konto socjalne. Nawet drobne przelewy od rodziny.
