Inflacja jest zjawiskiem omawianym najczęściej w kontekście wzrastających cen oraz spadającej siły nabywczej pieniądza. W ostatnich kwartałach konsumenci i przedsiębiorcy wyraźnie odczuli jej wpływ na jakość życia oraz efektywność prowadzonego biznesu. O istocie zjawiska świadczy fakt, że Milton Friedman uważał inflację za formę podatku, który można nałożyć bez ustawy.
Zgodnie ze wstępnymi danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) ceny towarów i usług konsumpcyjnych w styczniu 2023 roku wzrosły o 17,2% w porównaniu z analogicznym miesiącem poprzedniego roku. Zmiany w wybranych kategoriach w ujęciu r/r prezentowały się następująco:
- żywność i napoje bezalkoholowe podrożały o 20,7%
- napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe podrożały o 9,9%
- nośniki energii podrożały o 34%
- paliwa do prywatnych środków transportu podrożały o 18,7%.
W ujęciu miesiąc do miesiąca ceny wzrosły o 2,4%. Inflacja konsumencka, z uwagi na jej wyraźny wpływ na życie większości obywateli, jest od kilku kwartałów jednym z najbardziej popularnych i najczęściej analizowanych wskaźników gospodarczych. Zobaczymy zatem, czym jest to zjawisko, jak powstaje i czy wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych dotyka wszystkich w takim samym stopniu.
Co to jest inflacja?
Najprostsza i najczęściej spotykana definicja inflacji, każe rozumieć ją jako proces wzrostu ogólnego poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych w gospodarce. Wzrost ten musi mieć stosunkowo stały charakter, utrzymujący się w danym okresie. Zdarzenia jednorazowe, wpływające na skokowe podwyższenie cen traktowane są jako anomalie w obserwowanym trendzie. Inflacji nieodłącznie towarzyszy utrata wartości pieniądza, co zmniejsza siłę nabywczą posiadanych zasobów finansowych.
W najprostszym ujęciu, stuzłotowy banknot w wyniku inflacji traci swą wartość, chociaż jego nominał pozostaje taki sam. Przykładowo oznacza to, że po upływie określonego czasu za te same 100 zł nie można już kupić 20 tylko 15 litrów benzyny.
W ujęciu globalnym spada również zaufanie do waluty kraju, którego gospodarka trawiona jest zbyt wysoką inflacją. Przeciwieństwem zjawiska inflacji jest deflacja, powodująca spadek ogólnego poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz wzrost wartości pieniądza.
Najpopularniejszą miarą wzrostu cen towarów i usług jest wskaźnik inflacji konsumenckiej – CPI (ang. Consumer Price Index). Wskaźnik szacowany jest na podstawie zmian ceny określonego koszyka dóbr reprezentatywnych zaspokajających potrzeby przeciętnego gospodarstwa domowego. Lista towarów jest na bieżąco weryfikowana, aby jak najlepiej dostosować się do aktualnych potrzeb konsumpcyjnych ludności oraz zmieniającego się otoczenia gospodarczego. Poziom wskaźnika inflacji CPI w latach 2020-2022 prezentuje poniższa tabela (zmiana procentowa do analogicznego miesiąca poprzedniego roku):
| Miesiąc / rok | 2020 | 2021 | 2022 |
| Styczeń | 4.3% | 2.6% | 9.4% |
| Luty | 4.7% | 2.4% | 8.5% |
| Marzec | 4.6% | 3.2% | 11.0% |
| Kwiecień | 3.4% | 4.3% | 12.4% |
| Maj | 2.9% | 4.7% | 13.9% |
| Czerwiec | 3.3% | 4.4% | 15.5% |
| Lipiec | 3.0% | 5.0% | 15.6% |
| Sierpień | 2.9% | 5.5% | 16.1% |
| Wrzesień | 3.2% | 5.9% | 17.2% |
| Październik | 3.1% | 6.8% | 17.9% |
| Listopad | 3.0% | 7.8% | 17.5% |
| Grudzień | 2.4% | 8.6% | 16.6% |
Mniej popularnym wśród konsumentów, jednak nadal ważnym i analizowanym wskaźnikiem, jest inflacja producencka PPI (ang. Producer Price Index), która obrazuje zmiany średnich cen w przemyśle. W Polsce wskaźnik ten odnosi się do zmian cen bazowych w czterech sektorach:
- górnictwie i wydobywaniu,
- przetwórstwie przemysłowym,
- wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę,
- dostawie wody, gospodarowaniu ściekami i odpadami oraz rekultywacji.
- Oba wskaźniki opracowuje i publikuje każdego miesiąca Główny Urząd Statystyczny.
Co wpływa na inflację?
Skoro wzrost przeciętnych cen w gospodarce dotyka wszystkich bez wyjątku, warto zgłębić najczęstsze przyczyny powstawania tego zjawiska. Najbardziej działającym na wyobraźnie impulsem inflacyjnym może być długoterminowy wzrost ceny ropy naftowej. To surowiec charakterystyczny o tyle, że na zmianę jego ceny reagują nie tylko paliwa, ale także ceny usług i innych produktów, które wymagają np. dostarczenia w miejsce końcowej dystrybucji.
Innym przykładem może być wzrost cen żywności, będący następstwem np. suszy lub konfliktu zbrojnego w państwie będącym kluczowym eksporterem płodów rolnych. Są to najczęściej przyczyny mające znaczenie w krótkim horyzoncie czasowym.
W dłuższej perspektywie wpływ na poziom inflacji ma polityka pieniężna prowadzona przez bank centralny. Kiedy wzrost podaży pieniądza przekracza możliwości produkcyjne gospodarki, zwiększając przy tym apetyt konsumentów na kolejne wydatki, pojawia się presja na dalszy wzrost cen. Bank centralny w celu ochłodzenia zbyt entuzjastycznych nastrojów, zacieśnia politykę pieniężną, dokonując podwyżek głównych stóp procentowych.
Działanie to ma m.in. zwiększyć skłonność konsumentów do oszczędzania (wyższe stopy to najczęściej lepsze oprocentowanie lokat bankowych i kont oszczędnościowych), a także ograniczyć dalsze inwestycje przedsiębiorstw (wyższe stopy to także droższe kredyty). Z kolei w obliczu szkodliwego spowolnienia gospodarczego bank centralny luzuje politykę pieniężną. W tym celu m.in. obniża stopy procentowe, co zwiększa dostęp do tańszego pieniądza oraz pobudza konsumpcję prywatną i inwestycje przedsiębiorstw.
Innych przyczyn związanych z procesem ogólnego wzrostu cen towarów i usług w gospodarce można dopatrywać się w:
- niezrównoważonym budżecie państwa,
- przeinwestowaniu gospodarki (wydatki rządowe przewyższają wpływy),
- nadmiernej akcji kredytowej banków,
- szybszym wzroście płac w stosunku do wydajności pracy,
- monopolizacji gospodarki.
Co powoduje inflację podażową?
Przyczyny inflacji mogą wynikać zarówno z sił podaży, jak i popytu. Na inflację podażową wpływa wzrost kosztów produkcji. Przykładowo dochodzi do trwałego wzrostu cen ważnych surowców na rynkach globalnych tj. ropa naftowa, węgiel koksujący, stal czy miedz.
Trend ten powoduje, że wytworzenie wielu niezbędnych dóbr z punktu widzenia przemysłu i konsumentów staje się droższe. Wzrost cen może dotyczyć wielu obszarów jednocześnie – od wydobycia surowców, przez ich zakup i transport, a na wytworzeniu produktów i ich dystrybucji kończąc.
Dobrym przykładem inflacji podażowej może być wzrost ceny surowców energetycznych, której poziom odczuwalnie wpływa na niemal wszystkie gałęzie gospodarki. Inflacja podażowa może być także spowodowana także m.in. wzrostem odsetek od spłacanych kredytów bankowych, wzrostem obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne czy wzrostem podatków pośrednich, jak akcyza i VAT.
Wzrost cen w gospodarce naturalnie przekłada się na coraz większą presję związaną z podwyżkami wynagrodzeń. W takiej sytuacji może pojawić się groźne zjawisko tzw. inflacyjnej spirali płacowo-cenowej.
Jak mierzony jest poziom inflacji?
Najbardziej popularną miarą wskaźnika zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych jest tzw. inflacja CPI. To właśnie jej poziom jest najczęściej śledzony przez masowych odbiorców zainteresowanych zmianami cen na sklepowych półkach. Wskaźnik inflacji CPI jest obliczany i publikowany każdego miesiąca przez Główny Urząd Statystyczny. W pierwszej kolejności opinia publiczna otrzymuje informacje na temat odczytu szacunkowego.
Następnie publikowany jest odczyt przygotowany na podstawie danych końcowych – ma to miejsce najczęściej w okolicach połowy miesiąca i dotyczy sytuacji w miesiącu poprzednim. W rezultacie wskaźnik inflacji CPI być skorygowany w górę lub w dół w stosunku do szacunków wstępnych.
Informacje przygotowane przez GUS pozwalają zweryfikować zjawisko zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych w wielu ujęciach. Przykładowo w informacji sygnalnej, którą można pobrać w formie pliku ze strony internetowej GUS, można sprawdzić, jak w danym miesiącu zmieniły się ceny:
- w stosunku do analogicznego miesiąca roku poprzedniego,
- w stosunku do poprzedniego miesiąca,
- w porównaniu do poprzedniego kwartału,
- w poszczególnych kategoriach np. zdrowie, transport, edukacja.
Informacja przygotowana przez GUS pozwala zweryfikować także m.in. stosowany system wag w obliczeniach wskaźników czy zmiany cen według zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych (HICP). Wiele danych prezentowanych jest również w formie wykresów. Bardziej wnikliwi czytelnicy mogą wziąć pod lupę zmianę cen w rozbiciu na szczegółowe kategorie. Można sprawdzić, jak przykładowo zmieniały się ceny pieczywa, mięsa drobiowego, cukru, kawy, energii elektrycznej czy usług lekarskich.
Wskaźnik inflacji konsumpcyjnej ustalany jest na podstawie badań budżetów domowych oraz analizy cen towarów i usług konsumpcyjnych na rynku detalicznym. Co ważne, wskaźnik inflacji CPI szacowany jest przez urzędy statystyczne różnych krajów.
Różne potrzeby wewnętrzne, a także odmienne metody obliczeń powodują jednak, że wyniki takich badań mogą się od siebie różnić. Spowodowało to konieczność opracowania jednolitej metodologii zapewniającej porównywalność wskaźników cen w ujęciu międzynarodowym.
Odpowiedzią na tę potrzebę jest zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych HICP (ang. – Harmonised Indices of Consumer Prices). Dostarcza on porównywalnych danych pochodzących przede wszystkim ze wszytkach krajów członkowskich Unii Europejskiej. Zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych opracowywany jest także przez urzędy statystyczne krajów spoza UE. Można wymienić tu m.in.:
- Stany Zjednoczone
- Turcję
- Norwegię
- Islandię
- Szwajcarię
- Serbię.
Wskaźnik HICP jest również szacowny każdego miesiąca przez GUS, a następnie przekazywany do Eurostatu, czyli urzędu statystycznego Unii Europejskiej. Do obliczania zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych wykorzystuje się system wag, opracowany na podstawie pieniężnego spożycia indywidualnego w sektorze gospodarstw domowych na zakup dóbr konsumpcyjnych. W tym celu wykorzystywane są dane systemu wag, opracowane na podstawie pieniężnego spożycia indywidualnego w sektorze gospodarstw domowych.
Natomiast do szacowania krajowego wskaźnika cen i towarów konsumpcyjnych CPI wykorzystywany jest system wag oparty o wydatki gospodarstw domowych na zakup towarów i usług konsumpcyjnych (bez spożycia naturalnego), opracowany na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych.
Dane dotyczą roku poprzedzającego rok badany. Zarówno do obliczania wskaźnika inflacji CPI, jak i HICP, wykorzystywana jest Klasyfikacja Spożycia Indywidualnego według Celu (COICOP).
| Opis | Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) | Zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych (HICP) |
| System wag | Wydatki gospodarstw domowych na zakup towarów i usług konsumpcyjnych (bez spożycia naturalnego), opracowane na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych – dane z roku poprzedzającego rok badany | Pieniężne wydatki gospodarstw domowych na zakup dóbr konsumpcyjnych, opracowane na podstawie danych statystyki rachunków narodowych – dane sprzed dwóch lat wyrażone w cenach grudnia roku poprzedzającego badanie |
| Klasyfikacja | Klasyfikacja Spożycia Indywidualnego według Celu (COICOP) | Klasyfikacja Spożycia Indywidualnego według Celu (COICOP) |
| Metodologia | Oparta na standardach międzynarodowych oraz wytycznych krajowych (zawartych w programie badań statystycznych statystyki publicznej). | Oparta na rozporządzeniach Unii Europejskiej i dokumentach metodologicznych Eurostatu |
| Uwzględnienie (lub nie) we wskaźniku niektórych szczególnych grup produktów: | ||
| Gry losowe (COICOP 09.4.3) | TAK | NIE |
| Odsetki od kredytu (COICOP 12.6.2) | NIE | NIE |
| Wydatki cudzoziemców w Polsce | NIE | TAK |
Analizą zmian cen towarów i usług cen konsumpcyjnych w gospodarce krajowej zajmuje się również Narodowy Bank Polski. Wskaźnik, jakim posługuje się w tym zakresie bank centralny to tzw. inflacja bazowa. NBP oblicza i publikuje następujące miary inflacji bazowej:
- inflacja po wyłączeniu cen administrowanych,
- inflacja po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych,
- inflacja po wyłączeniu cen żywności i energii,
- 15% średnia obcięta.
Wskaźnik inflacji bazowej wykorzystywany jest m.in. w trakcie podejmowania decyzji w ramach polityki pieniężnej oraz podczas wyznaczania trendów zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych w średnim i długim horyzoncie czasowym.
Czym jest koszyk inflacyjny?
Zgłębiając zagadnienia związane ze zmianą ogólnych cen towarów i usług w gospodarce często można zetknąć się z pojęciem tzw. koszyka inflacyjnego. W taki sposób określany jest procentowy udział wydatków na towary i usługi gospodarstwa domowego w wydatkach konsumpcyjnych ogółem.
Urząd statystyczny analizuje wydatki gospodarstw domowych pracowników, rolników, pracujących na własny rachunek, emerytów i rencistów. Brane są pod uwagę także gospodarstwa domowe utrzymujące się z niezarobkowych źródeł.
Zgodnie z Europejską Klasyfikacją Spożycia Indywidualnego według Celu (ang. ECOICOP) wyróżnia się 12 działów wydatków związanych z zaspokojeniem określonych potrzeb. Prezentują się one następująco:
- 01 – Żywność i napoje bezalkoholowe
- 02 – Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe
- 03 – Odzież i obuwie
- 04 – Użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii
- 05 – Wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego
- 06 – Zdrowie
- 07 – Transport
- 08 – Łączność
- 09 – Rekreacja i kultura
- 10 – Edukacja
- 11 – Restauracje i hotele
- 12 – Inne towary i usługi.
Każdy z powyższych działów dzieli się na bardziej szczegółowe kategorie. Przykładowo, aby dotrzeć do produktu, jakim są „płatki śniadaniowe”, należy przejść następującą ścieżkę:
- 01 – Żywność i napoje bezalkoholowe
- 01.1 – Żywność
- 01.1.1 – Pieczywo i produkty zbożowe
- 01.1.1.7 – Płatki śniadaniowe.
- 01.1.1 – Pieczywo i produkty zbożowe
- 01.1 – Żywność
Europejska klasyfikacja spożycia indywidualnego według celu w formie interaktywnej tabeli dostępna jest na stronie internetowej Eurostatu. Pozwala ona na wygodną weryfikację wszystkich kategorii zgodnych z europejską klasyfikacją spożycia indywidualnego według celu.
Z uwagi na skomplikowany charakter badań urząd statystyczny nie ma możliwości zweryfikowania zmian wszystkich cen towarów i usług, które dodatkowo oferowane są z różnorodnych kanałach sprzedaży. Aby rozwiązać ten problem tworzona jest lista tzw. reprezentantów towarów i usług, którzy objęci są analizą statystyczną.
Na liście tej znajdują się przede wszystkim towary kupowane często i opłaty ponoszone cyklicznie przez gospodarstwa domowe oraz usługi kupowane rzadziej. W doborze reprezentantów wykorzystywane są m.in.:
- analizy prowadzone przez GUS,
- obserwacje ankieterów śledzących ceny towarów i usług,
- opinie respondentów biorących udział w badaniach budżetów gospodarstw domowych,
- analizy danych uzyskiwanych od sieci handlowych.
Koszyk inflacyjny jest aktualizowany, aby dopasować go do zmieniającej się sytuacji i nawyków konsumpcyjnych gospodarstw domowych. Wynika to np. z różnicy w osiąganych dochodach, zmian technologicznych, wycofywania ze sprzedaży określonych towarów lub utraty przez nie cech reprezentatywności.
Jakie są skutki inflacji?
Z uwagi na skomplikowany charakter inflacji oraz jej wpływ na wiele procesów gospodarczych do tej pory nie wypracowano jednolitego stanowiska dającego ostateczny osąd w tej kwestii. Niektórzy badacze dopatrują się zbawiennego wpływu powolnych procesów inflacyjnych na gospodarkę.
Inni z kolei widzą wyłącznie negatywne skutki finansowo-ekonomiczne będące następstwem postępującego wzrostu cen. Wszyscy natomiast zgadzają się co to tego, że nadmierny poziom inflacji zawsze prowadzi do bolesnych konsekwencji w przyszłości.
Od strony konsumentów inflacja rodzi wyłącznie negatywne odczucia, gdyż sprzężona jest bezpośrednio ze spadkiem siły nabywczej pieniądza. A to już wystarczający powód, aby stwierdzić, że ogólny wzrost cen jest dla przeciętnego obywatela zjawiskiem szkodliwym.
Oczywiście to pewne uproszczenie, a rozważania na temat skutków inflacji mają charakter wielowymiarowy. Wśród konsekwencji wpływających odczuwalnie na jakość życia większości obywateli wymienić można:
- Spadek zaufania do pieniądza – prowadzi do sytuacji, w której nie dochodzi do planowanej transakcji wyłącznie z powodu waluty oferowanej przez jednego z kontrahentów. Ryzyko gwałtownej utraty wartość pieniądza może spowodować, że w krótkim okresie otrzymane banknoty będą nadawać się wyłącznie do… palenia w piecu lub tapetowania pokoju.
- Zniekształcenie roli cen – cena jest informacją, na którą potencjalny wpływ mają materiały, koszty produkcji czy unikalne know-how. Procesy inflacyjne zaburzają właściwą ocenę przyczyn wzrostu ceny towaru lub usługi.
- Osłabienie aktywności gospodarczej – regularna zmienność cen prowadzi do uzasadnionych obaw ze strony przedsiębiorców, którzy działając pod presją uporczywej niepewności rezygnują lub częściowo redukują swoje plany inwestycyjne.
- Dysproporcja w redystrybucji siły nabywczej – objawiająca się na przykład przesunięciem dochodów od podatników do budżetu państwa lub od podmiotów posiadających słabą pozycję przetargową do podmiotów o silnej pozycji w generowaniu dochodów.
- Niejednakowe tempo inflacji dla różnych towarów – tendencja ta jest szczególnie szkodliwa, kiedy wzrost cen obejmuje głównie dobra pierwszej potrzeby, jak żywność, paliwa czy nośniki energii. W efekcie zmiana ta dotyka najmocniej najbiedniejszych grup konsumentów.
- Spadek dochodu pożyczkodawców – może okazać się, że w wyniku niespodziewanej i wysokiej inflacji, zwrócona pożyczka będzie miała mniejszą wartość niż w momencie jej udzielenia.
- Niepewny rzeczywisty zysk – przekazując oszczędności na lokatę terminową (szczególnie długoterminową) trudno jest oszacować przyszły poziom inflacji. W związku z tym może okazać się, że opłacalny depozyt w dniu zapadalności przyniesie realną stratę.
- Efekt zmiany karty dań – wynika z konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów w celu elastycznego dostosowania cen do panujących warunków ekonomicznych. Stąd potrzeba częstej zmiany karty dań lub cenników innych grup towarów i usług.
- Koszty zdartych zelówek – w warunkach wzmożonej inflacji konsumenci poszukują bezpiecznej przystani dla swoich oszczędności. W związku z tym większość środków finansowych przechowywana jest na lokatach i kontach oszczędnościowych, które zapewniają chociaż częściową ochronę pieniądza przed utratą wartości. Wypłata gotówki wymaga każdorazowej wizyty w bankomacie lub oddziale banku, a takie spacery niszczą zelówki. Skutek ten jest coraz mniej dotkliwy, ponieważ z większości ofert oszczędnościowych można skorzystać przez Internet.
Czy indywidualna inflacja może się różnić od inflacji ogłoszonej przez GUS?
Prowadzone przez krajowych statystyków analizy oparte są na badaniach reprezentatywnych gospodarstw domowych i realizowane zgodnie z ustaloną metodologią. Powoduje to, że wzrost cen towarów i usług może być odczuwalny w zupełnie inny sposób niż sugeruje do wysokość ogłoszonego przez GUS wskaźnika inflacji konsumenckiej.
Wystarczy wyobrazić sobie strukturę wydatków gospodarstwa domowego, w którym głównym źródłem zarobków jest świadczenie usług transportowych oraz gospodarstwa domowego, w którym dochody osiągane są tytułem pracy zdalnej.
Wrażliwość obu budżetów domowych na zmiany ceny paliw będzie diametralnie różna, co spowoduje inne odczucia związane z dynamicznym wzrostem cen benzyny. W strukturze wydatków przypisanej do gospodarstw domowych osób starszych większą wagę będą miały koszty związane z zakupem leków w porównaniu do struktury wydatków gospodarstw domowych osób młodych. Przykłady można mnożyć. Wpływ na poziom indywidualnej inflacji może mieć m.in. rodzaj diety, korzystanie z używek czy pasja związana z podróżowaniem.
Wszystko to powoduje, że odczuwana inflacja może mieć niewiele wspólnego z publikowanym oficjalnie wskaźnikiem CPI. Jedni konsumenci ocenią, że ceny nie rosną w tempie komunikowanym przez GUS, a inni stwierdzą, że rzeczywista inflacja jest dwa razy wyższa. Nie oznacza to jednak, że badania statyków są zmanipulowane lub nieprawdziwe.
Źródła:
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-styczniu-2023-roku-dane-wstepne,2,135.html
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-produkcji-sprzedanej-przemyslu-w-styczniu-2023-roku,6,128.html
- https://stat.gov.pl/wykres/1.html
- https://www.pekao.com.pl/analizy-makroekonomiczne/raporty-specjalne.html
- https://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nomenclatures/
Warto wiedzieć
- Wzrost inflacji przekłada się na wzrost cen towarów i usług w gospodarce, a co za tym idzie powoduje utratę siły nabywczej pieniądza. Oznacza to, że za te same 100 zł kupimy dzisiaj mniej niż np. przed rokiem.
- Inflacja po wyłączeniu cen żywności i energii jest jedną z 4 miar inflacji bazowej, która jest analizowana i publikowana przez NBP.
- Przyczyną inflacji może być m.in. nadmierne zwiększane podaży pieniądza, wzrost popytu, dynamiczny wzrost kosztów produkcji i wadliwa struktura gospodarki.
- Spadek lub wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych często komunikowany jest w porównaniu do analogicznego miesiąca poprzedniego roku, do poprzedniego miesiąca i do początku roku.
- Wskaźnik HICP jest również szacowny przez GUS, a następnie przekazywany do Eurostatu.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
O co chodzi z inflacją?
Inflacja związana jest ze zmianą cen w gospodarce – ich wzrostem lub spadkiem w określonym czasie. Trzeba jednak pamiętać, że dotyczy to przeciętnych gospodarstw domowych i dotyczy średnich cen reprezentatywnych towarów i usług. Oznacza to, że inflacja indywidualna może różnić się od oficjalnej.
Jak powstaje inflacja?
Przyczyny inflacji mogą być różne. Najczęściej wymieniane to zbyt duża ilość pieniądza w gospodarce, dynamiczny wzrost kosztów produkcyjnych, niezrównoważony budżet państwa i niewłaściwa struktura gospodarki.
Czym grozi wzrost inflacji?
Inflacja powoduje, że siła nabywcza pieniędzy spada, przez co wraz z upływem czasu za tę samą kwotę można kupić mniej towarów i usług. To również utrudnienia w planowaniu przyszłych wydatków i inwestycji, spadek zaufania do waluty oraz większe ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.
Kogo najbardziej dotyka wysoka inflacja?
Inflacja najczęściej dotyka osób o najniższych zarobkach, które większość swoich dochodów przeznaczają na żywność i utrzymanie gospodarstwa domowego. W Polsce do tej grupy zaliczyć można m.in. emerytów i rencistów. Sytuacja finansowa tych grup jest także szczególnie wrażliwa na wzrost cen leków i rehabilitacji.
Co to jest hiperinflacja?
Hiperinflacja jest zjawiskiem dynamicznego wzrostu cen towarów i usług w gospodarce, co przekłada się na dramatyczną utratę wartości nabywczej pieniądza. To także m.in. spadek zaufania do waluty i załamanie systemu finansowego takiego kraju. Hiperinflacja często opisywana jest jako wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych powyżej 25% w skali miesiąca, który utrzymuje się od kilku do kilkudziesięciu miesięcy.
Czy ktoś korzysta na wysokiej inflacji?
Inflacja wpływa na utratę siły nabywczej pieniądza oraz przekłada się na wzrost wynagrodzeń, więc korzyści z tego tytułu odnoszą dłużnicy, którzy spłacają swoje raty w wartościach nominalnych. Nie może tego powiedzieć jednak każda osoba spłacająca kredyty z oprocentowaniem zmiennym, ponieważ wzrost inflacji często pośrednio przekłada się na wzrost oprocentowania takich kredytów.
Czy inflacja zacznie spadać?
Poziom inflacji jest trudny do przewidzenia, a prognozowanie w tak niepewnym otoczeniu gospodarczym i geopolitycznym obarczone jest wysokim ryzykiem błędu. Zgodnie z przewidywaniami analityków Banku Pekao S.A. inflacja w Polsce spadnie do 7,2% na koniec roku i w całym 2023 wyniesie 12,2%.
Jak dla mnie są 3 powody inflacji:
– wojna na Ukrainie 10%
– pandemia covid19 15%
– podwyżki płac minimalnych i akcje socjalne rządu 75%
Monopolizacja gospodarki jest przyczyną główną, że systemy rynkowe w Polsce nie funkcjonują prawidłową bo pozwalają ustalać ceny monopolom niezależne od rynku. Tak monopoliści działając na rynku dyktują ceny jakie im się podoba broniąc się koncesjami, certyfikatami i tym podobnymi instrumentami ograniczającymi w sposób sztuczny wolny rynek.
I jak zwykle płacą biedniejsi, a banki i bogaci żyją jak bułeczki w maśle. Zawsze zapłaci szary człowiek. Czy to jest system ekonomiczny w którym chcemy żyć? Czy ktoś w końcu powie głośno, że to system skrojony na konkretne potrzeby określonych środowisk i podmiotów i on nam – zwykłym ludziom – nie odpowiada? I nie jest najlepszym z możliwych, bo to bzdura wmawiana nam przez media?.