Skorzystaj z pomocy jednego z 200 naszych Konsultantów.
Finanse
Pracujemy:
pn. - pt. 9:00 - 19:00
Zadzwoń 22 270 00 00
Lokaty

Jakie są rodzaje lokat bankowych?

Lokaty bankowe są prostym i bezpiecznym, a co za tym idzie popularnym rozwiązaniem pozwalającym pomnażać zgromadzone oszczędności. Pomimo zrozumiałych zasad banki oferują różne odmiany tego produktu. Sprawdzamy zatem, jakie są rodzaje lokat, czy można negocjować ich warunki i co zapewnia Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) ceny towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2022 r. wzrosły o 16,6% w porównaniu z analogicznym miesiącem poprzedniego roku. Chociaż grudzień był drugim z rzędu miesiącem spadku inflacji, to jej poziom w dalszym ciągu rujnuje siłę nabywczą naszych oszczędności. Zjawisko to można częściowo ograniczyć wybierając odpowiednią lokatę bankową.

Czym jest lokata bankowa?

Lokata bankowa (lokata terminowa, depozyt terminowy) to nic innego jak umowa z bankiem, na podstawie której potencjalny klient decyduje się przekazać do banku ustaloną kwotę na określony czas. Z drugiej strony bank zobowiązuje jest do zwrotu tej kwoty, którą musi dodatkowo powiększyć o naliczone od kapitału odsetki. Mowa tu o zysku z lokaty, który zanim trafi do kieszeni deponenta pomniejszany jest automatycznie o tzw. podatek Belki.

W uproszczeniu lokaty bankowe można traktować, jako odwrócone pożyczki, bo to klient pożycza bankowi pieniądze i oczekuje ich zwrotu powiększonego o należne wynagrodzenie. Na zysk z lokaty wpływa nie tylko jej oprocentowanie nominalne, które komunikowane jest zawsze w skali roku, ale także:

  • kwota lokaty
  • okres trwania lokaty
  • kapitalizacja odsetek.

Lokaty bankowe uchodzą za jeden z najbezpieczniejszych sposobów pomnażania oszczędności. Wynika to z faktu, że zdeponowane pieniądze objęte gwarancjami ze strony Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG). Kwota nieprzekraczająca równowartości 100 000 euro wyrażona w złotych polskich jest gwarantowana w całości w pojedynczym banku lub pojedynczej spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK-u).

W takcie zakładania lokaty warto wcześniej sprawdzić, czy gwarancja nie jest udzielana przypadkiem przez zagraniczny odpowiednik BFG. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. w przypadku lokat założonych w Inbank, które gwarantowane są przez estoński fundusz gwarancyjny Tagatisfond. Z kolei Lokaty Facto prowadzone przez BFF Bank S.p.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce są gwarantowane przez Fondo Interbancario di Tutela dei Depositi – włoski odpowiednik Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Jakie są rodzaje lokat bankowych pod kątem okresu deponowania?

Banki oferują szeroki wybór ofert pozwalających wybrać lokatę najlepiej dopasowaną do potrzeb i sytuacji potencjalnego klienta. Jednym z najważniejszych elementów opisujących ofertę jest okres deponowania, czyli czas, na który oszczędności przekazane zostaną do banku. Skupiając się na tym wymiarze można dokonać podziału na:

  • lokaty krótkoterminowe – okres trwania lokaty poniżej roku,
  • lokaty długoterminowe – okres trwania lokaty powyżej roku.

Najkrótszym okresem deponowania charakteryzują się tzw. lokaty overnight, które zakładane są na jedną noc. Następnego dnia rano kwota depozytu powiększona o należne odsetki wraca na konto klienta. Aktualnie lokaty overnight proponowane są wyłącznie klientom firmowym, wspólnotom mieszkaniowym i innym klientom instytucjonalnym. Ofertę tego typu można znaleźć m.in w BNP Paribas Bank Polska, Banku Pekao S.A. czy w Banku Pocztowym.

Najkrótszy okres lokaty terminowej dla klienta indywidualnego to 1 dzień. Można znaleźć też oferty na kilka dni, tydzień czy dwa tygodnie, ale największą popularnością cieszą się lokaty jednomiesięczne, dwumiesięczne, kwartalne, półroczne i roczne. Można je założyć w większości banków uniwersalnych działających w Polsce. Osoby planujące przekazać swoje oszczędności na lokatę terminową na jeszcze dłuższy okres mogą skorzystać z ofert z terminem zapadalności od dwóch do nawet pięciu lat.

Decydując się na lokatę na kilka lat trzeba pamiętać, że w tak długim terminie sytuacja gospodarcza może ulec diametralnej zmianie. Oznacza to, że warunki depozytu mogą pozytywnie wyróżniać się na tle rynku albo wręcz przeciwnie. Zerwanie lokaty przed terminem oznacza najczęściej utratę wszystkich lub dużej części wypracowanych odsetek. Warto mieć zatem takie ryzyko na uwadze.

Jak działa standardowa lokata bankowa?

Standardowa lokata bankowa zakładana jest na podstawie umowy zawartej z bankiem. W zależności od oferty czynność tę można przeprowadzić online, przez infolinię lub bezpośrednio w oddziale banku. Po zawarciu umowy klient otrzymuje indywidualny numer konta przypisany do lokaty, na który powinien wpłacić środki w określonym terminie. Po zasileniu rachunku lokaty jest ona prowadzona przez okres wskazany w umowie i naliczane są odsetki od pożyczonego kapitału.

Na wysokość odsetek wpływa jej kwota, oprocentowanie i okres deponowania. Mniej popularnym elementem mogącym wpłynąć na zysk z lokaty jest kapitalizacja odsetek, która określa, jak często odsetki dopisywane są do wpłaconego przez klienta kapitału. Przyjmijmy, że otwieramy lokatę bankową:

  • na okres 12 miesięcy,
  • na kwotę 50.000 zł,
  • z oprocentowaniem na poziomie 8% w skali roku.

Załóżmy także, że rok ma 360 dni (banki na potrzeby obliczeń odsetek zakładają, że rok ma 360 lub 365 dni), a kapitalizacja odsetek następuje raz – po upływie terminu. W takiej sytuacji spodziewany zysk z lokaty (po potrąceniu podatku Belki) wyniesie 3.240,00 zł. Po zmianie kapitalizacji odsetek na miesięczną, zysk z lokaty na rękę wyniesie 3.337,92 zł, czyli będzie o 97,92 zł wyższy. Banki oferują klientom indywidualnym najczęściej depozyty terminowe z kapitalizacją jednorazową na koniec okresu umownego.

Podpisując umowę lokaty warto również sprawdzić warunki jej odnowienia. Najczęściej po upływie okresu deponowania kapitał wraz z odsetkami, pomniejszonymi o podatek Belki, przekazywany jest na wskazany rachunek klienta. Lokata może również automatycznie odnowić się na kolejny okres. To szczególnie ważne w przypadku lokat promocyjnych, gdzie odnowienie może nastąpić na standardowych warunkach, które niekorzystnie odbiegają od rynkowych realiów.

Trzeba także pomyśleć o konsekwencjach związanych z zerwaniem lokaty przed terminem. W większości przypadków grozi to całkowitą utratą wypracowanych odsetek. Taka sytuacja może być bolesna dla domowego budżetu – szczególnie w warunkach dwucyfrowej inflacji. Dlatego jeśli bank pozwala założyć więcej niż jedną lokatę na tych samych warunkach to warto przemyśleć, czy nie podzielić deponowanych oszczędności na mniejsze części. W sytuacji kryzysowej można wtedy zlikwidować tylko wybrane lokaty.

Na czym polega lokat rentierska?

Lokata rentierska jest rozwiązaniem pozwalającym na otrzymywanie odsetek w trakcie jej trwania. To dodatkowe i regularne źródło dochodów bez konieczności oczekiwania na zakończenie terminu lokaty. Kiedyś był to produkt oferowany wyłącznie klientom bankowości prywatnej. Obecnie lokata rentierska dostępna jest również dla klientów bankowości detalicznej. Oczywiście, aby pasywny dochód z takiej lokaty był odczuwalny to trzeba wpłacić na jej rachunek odpowiednio wysoką kwotę.

Lokata rentierska, z uwagi na charakterystyczny sposób wypłaty odsetek, zakładana jest zazwyczaj na dłuższy termin wynoszący nawet 36 miesięcy. W ramach urozmaicenia oferty banki mogą różnicować oprocentowanie pod kątem okresu deponowania, proponować inną częstotliwość wypłaty odsetek, oczekiwać założenia konta osobistego czy ograniczać kwotę maksymalnej wpłaty. Lokatę rentierską, podobnie jak standardowy depozyt, można często założyć zarówno online, jak i w oddziale banku.

Decydując się na lokatę rentierską warto sprawdzić, czy bank oczekuje również założenia konta osobistego, ponieważ rachunek taki może być źródłem dodatkowych kosztów. Trzeba też zaznajomić się z konsekwencjami zerwania depozytu przed terminem. Przekonanie, że wypłacone wcześniej odsetki dają nam komfort związany z brakiem konieczności ich zwrotu, może być mylne. Przykładowo w Banku Pekao S.A. wypłata środków z lokaty rentierskiej przed upływem 36 miesięcy skutkuje pomniejszeniem zwracanego kapitału o sumę wszystkich wypłaconych wcześniej odsetek.

Lokatę rentierską oferują m.in. (stan na 24.01.23 r.) Bank Pekao S.A., VeloBank, Santander Bank Polska i BNP Paribas Bank Polska. Co ciekawe ten ostatni pozwala na lokowanie kwot już od 1.000 zł. Przykładowo lokata rentierska na 50.000 zł z kwartalną wypłatą odsetek i oprocentowaniem na 5% w skali roku przyniesie co trzy miesiące jej posiadaczowi zysk na rękę w wysokości około 499 zł.

Czym się wyróżnia lokata strukturyzowana?

Lokata strukturyzowana jest produktem łączącym w sobie bezpieczeństwo standardowego depozytu bankowego z ryzykiem związanym z inwestycją na rynkach kapitałowych. Rozwiązanie tego typu daje szansę na ponadprzeciętny zysk, ale wiąże się również z ryzykiem braku zysku. Nawet w niesprzyjających warunkach lokata strukturyzowana powinna gwarantować zwrot wpłaconych pieniędzy. Warto jednak upewnić się, czy konkretna oferta zapewnia 100% ochronę kapitału i jakie są zasady wypłaty całości zainwestowanych środków (może pojawić się np. warunek utrzymania inwestycji do końca ustalonego okresu).

Standardowe lokaty terminowe pozwalają z góry określić wysokość przyszłego zysku. Lokata strukturyzowana nie daje takiej możliwości. Wszystko z uwagi na komponent inwestycyjny, którego wartość jest trudna do oszacowania. Na część inwestycyjną mogą składać się m.in. akcje spółek polskich i zagranicznych, obligacje skarbowe i komercyjne, indeksy giełdowe, surowce i waluty. Taka konstrukcja daje szansę na wyższy zysk, jednak go nie gwarantuje.

Lokaty strukturyzowane mogą być oferowane na różny okres, ale najczęściej są to depozyty długoterminowe, których optymalny okres szacowany jest na kilka lat. Depozytu tego typu nie można założyć w dowolnym momencie – trzeba to zrobić w ściśle wyznaczonym terminie tzw. okresie subskrypcji. Po zakończeniu lokaty wypłacany jest kapitał plus potencjalne odsetki z części inwestycyjnej depozytu.

Ofertę lokat strukturyzowanych można znaleźć m.in. w PKO Banku Polskim, Banku Millennium, Banki Pekao S.A. i Santander Bank Polska.

Na czym polega lokata progresywna?

Wyróżnikiem lokaty progresywnej jest oprocentowanie zmienne, które wzrasta kolejnych okresach umownych. Konstrukcja ta powoduje, że depozyt tego typu oferowany jest zazwyczaj na dłuższy okres. Przykładowo może być to lokata 18-miesięczna, która przez pierwsze 6 miesięcy zapewnia oprocentowanie stałe na poziomie 2%, przez kolejne pół roku oprocentowanie stałe na poziomie 4%, a w ostatnim okresie oprocentowanie stałe na poziomie 6% w skali roku. Efektywna średnia stopa oprocentowania wynosi zatem 4% w skali roku.

Zerwanie lokaty standardowej przed czasem oznacza najczęściej utratę wszystkich wypracowanych odsetek. W przypadku wcześniejszego zamknięcia lokaty progresywnej klient najczęściej nie traci dopisanych wcześniej odsetek. Niektóre banki dopisują także wypracowane odsetki do wpłaconego kapitału, co zwiększa ostateczny zysk z lokaty. Lokata progresywna nie jest popularnym rozwiązaniem. Oferuje ją np. PKO Bank Polski i Bank Spółdzielczy w Limanowej.

W materiałach marketingowych często eksponowane jest oprocentowanie lokat progresywnych, które obowiązuje w ostatnim okresie deponowania – wtedy stawka jest najwyższa. Warto sprawdzić, jakie oprocentowanie oferowane w pozostałych okresach i na dopiero na tej podstawie ocenić atrakcyjność oferty.

Czy można założyć lokatę w walucie obcej?

Część banków oferuje swoim klientom możliwość oszczędzania w walutach obcych. Lokata walutowa w polskich bankach prowadzona jest najczęściej w euro (EUR), dolarach amerykańskich (USD), frankach szwajcarskich (CHF) i funtach brytyjskich (GBP). Pomimo podniesienia stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny (EBC) oprocentowanie tego typu depozytów jest nadal niskie.

Lokata walutowa, podobnie jak standardowe lokaty w złotych, może być założona na okres od kilku dni do nawet 36 miesięcy. Jest to dobre rozwiązanie dla osób otrzymujących wpływy w walutach obcych. Jeżeli ostatecznie środki mają być wymienione na złote polskie, to trzeba pamiętać, że na zysk z takiej lokaty wpływać będzie także zmienność na rynku walutowym, którą trudno przewidzieć zarówno w długim, jak i w średnim terminie.

Jakie są pozostałe rodzaje lokat?

Rynek lokat bankowych, choć w ostatnich latach wyraźnie się uprościł, nadal zachęca dużą różnorodnością ofert. W bankach można trafić jeszcze na takie propozycje, jak:

  • lokata nocna (lokata overnight) – aktualnie oferta ta skierowana jest wyłącznie do klientów firmowych i instytucjonalnych,
  • lokata mobilna – można założyć ją tylko za pomocą aplikacji mobilnej,
  • lokata na nowe środki – to rodzaj depozytu promocyjnego, zazwyczaj z ponadprzeciętnym oprocentowaniem, które obejmuje wyłącznie nowe środki przekazane na jej rachunek,
  • lokata negocjowana – pozwala negocjować wysokość oprocentowania,
  • lokata odnawialna – po zakończeniu lokaty jest ona automatycznie wznawiana na ustalonych warunkach.

Czy można negocjować warunki lokat bankowych?

Oprocentowanie lokat bankowych jest głównym elementem branym pod uwagę podczas wyboru oferty. Warto wiedzieć, że część banków pozwala negocjować warunki depozytu. Z możliwości tej mogą skorzystać zarówno klienci indywidualni, jak i firmowi. W przypadku lokaty negocjowanej trzeba najczęściej dysponować kwotą minimalną. Banki często określają ją zarówno w złotówkach, jak i w walutach obcych.

Aby klient mógł negocjować oprocentowanie lokaty musi zazwyczaj dysponować przynajmniej kwotą 100.000 zł. Przykładowo w ING Banku Śląskim na niestandardowe warunki mogą liczyć klienci premium, którzy gotowi są założyć lokatę na minimum 50.000 USD, 50.000 EUR lub 100.000 zł. Oprocentowanie lokaty jest stałe i jest ona zakładana na okres od 1 do 365 dni. Negocjowane lokaty terminowe można znaleźć również w ofercie m.in. Santander Bank Polska, Alior Banku, Banku Pocztowego i Banku Millennium.

Czy można założyć lokatę w 100% online?

Lokata bankowa może być założona w 100% online. Wszystko zależy jednak od konkretnej oferty. Spotykane są nawet lokaty bankowe, które można założyć wyłącznie przez Internet. Z jednej strony może to wynikać próby zachęcenia klientów do „przetestowania” bankowości elektronicznej lub mobilnej danego banku. Z drugiej strony są takie instytucje, jak Inbank czy BFF Bank S.p.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce (Lokaty Facto), które prowadzą wyłącznie działalność online.

Możliwość założenia lokaty przez Internet ułatwia też wybór odpowiedniej oferty. Wystarczy skorzystać z dostępnych w sieci narzędzi, jak porównywarka lub ranking lokat bankowych, i na spokojnie dokonać świadomego wyboru. Warto przy okazji sprawdzić, czy skorzystanie z oferty wymaga założenia konta osobistego, co może skomplikować cały proces.

Czy od zysku z lokaty bankowej pobierany jest podatek?

Zakładając lokatę bankową trzeba pamiętać, że wypracowane odsetki zostaną uszczuplone o podatek od zysków kapitałowych, czyli tzw. podatek Belki. Pełna kwota odsetek nigdy nie trafi w ręce deponenta, ponieważ banki pobierają daninę automatycznie i przekazują na rachunek tylko kwotę netto. Aktualnie stawka podatku Belki to 19% liczone od kwoty dochodu.

Załóżmy, że oprocentowanie lokaty półrocznej wynosi 8% w skali roku. Bank przewiduje kapitalizację jednorazową – na koniec okresu. Rok liczy 360 dni. Taka lokata bankowa wygeneruje po 6 miesiącach 4.000 zł zysku. Od tego dochodu bank jednak odprowadzi podatek Belki w wysokości 760 zł. Ostatecznie na konto deponenta trafi 3.240 zł. Żadne lokaty bankowe nie dają możliwości uniknięcia podatku o zysków kapitałowych.

Czy środki zdeponowane na lokatach bankowych są bezpieczne?

Przymusowe restrukturyzacje Idea Banku i Getin Noble Banku skłoniły wiele osób do zadania sobie pytania – czy lokaty bankowe są bezpieczne? Aktualnie to właśnie lokaty terminowe są jednymi z najbezpieczniejszych instrumentów pozwalających pomnażać posiadane oszczędności. Za bezpieczeństwo depozytów zgromadzonych w bankach i spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych odpowiada Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG).

Depozyty gwarantowane są do równowartości 100.000 euro w złotych polskich. Na dzień 24 stycznia 2o23 r. było to około 471.000 zł. Limit ten dotyczy łącznej kwoty zgromadzonej w danym banku lub SKOK-u. Co ważne, gwarancjami objęte są również odsetki naliczone zgodnie z oprocentowaniem wskazanym w umowie – do dnia wystąpienia z wnioskiem o upadłość banku lub SKOK-u.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny zabezpiecza zarówno depozyty w złotych polskich, jak i w walutach obcych. Aktualną listę banków i SKOK-ów objętych gwarancjami można sprawdzić na stronie internetowej BFG.

Źródło:

  1. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-grudniu-2022-roku,2,134.html

Warto wiedzieć

  • Lokata bankowa jest prostym produktem pozwalającym bezpiecznie pomnażać zgromadzone oszczędności. Przy większych kwotach warto sprawdzić, czy środki zdeponowane w jednym banku lub SKOK-u nie przekraczają limitu gwarancji BFG.
  • Oprocentowanie lokat najczęściej jest stałe i komunikowane jest w skali roku. Wysokość oprocentowania jest jednym z głównych elementów wpływających na zysk z lokaty.
  • Niektóre rodzaje lokat bankowych pozwalają zrezygnować z lokaty i zachować część wypracowanych odsetek, dlatego przed wyborem depozytu warto dokładnie porównać dostępne na rynku oferty.
  • Lokatę progresywną charakteryzuje oprocentowanie zmienne, które wzrasta w kolejnych okresach umownych. W zależności od oferty stawka może zmieniać się np. co miesiąc, kwartał lub co pół roku.
  • Lokaty terminowe można zakładać na różny okres – od 1 dnia do nawet 60 miesięcy. Przy dłuższych okresach trzeba pamiętać, że zerwanie lokaty przed czasem oznacza najczęściej całkowitą utratę wypracowanych odsetek.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

  1. Jak wybrać najlepszą lokatę? 

    Najlepsza lokata bankowa to najczęściej ta, która daje najwyższy zysk. Nie zawsze jednak tylko oprocentowanie lokaty decyduje o wyborze oferty. Klient może np. akceptować wyższe ryzyko i wybrać lokatę strukturyzowaną. Znaczenie może mieć też minimalna i maksymalna kwota depozytu, częstotliwość kapitalizacji odsetek czy konieczność założenia konta osobistego.

  2. Jaka lokata jest najbardziej opłacalna? 

    Najbardziej opłacalna lokata terminowa gwarantuje najwyższy zysk we wskazanym okresie i nie generuje dodatkowych kosztów związanych np. z koniecznością założenia płatnego konta osobistego. Na opłacalność lokat terminowych może wpływać również częstotliwość kapitalizacji odsetek – im częstsza tym lepiej.

  3. Czy można założyć lokatę nie mając konta osobistego? 

    Lokata bankowa bez konta osobistego jest dosyć popularnym produktem. Część banków oferujących depozyty terminowe nie posiada w swojej ofercie rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych (ROR). Lokata bankowa bez konta dostępna jest m.in. w Inbanku, VeloBanku, Santander Consumer Banku i Toyota Banku.

  4. Jaka jest różnica pomiędzy lokatą a kontem oszczędnościowym?

    Lokata terminowa i konto oszczędnościowe to dwa podstawowe produkty bankowe pozwalające pomnażać przekazany do banku kapitał. Konta oszczędnościowe, w odróżnieniu od lokat, mają oferować elastyczny dostęp do pieniędzy bez ryzyka utraty odsetek. Niestety często banki oferują jedną darmową wypłatę z konta oszczędnościowego w miesiącu. Pozostałe są płatne i mogą wynosić nawet kilkanaście złotych za przelew wewnętrzny. 

  5. Który bank oferuje najwyższe oprocentowanie lokat? 

    Sytuacja na rynku lokat bankowych zmienia się dynamicznie, dlatego informacja tego typu może szybko stać się nieaktualna. Wysokie oprocentowanie lokat wynika też często z ograniczonych czasowo akcji promocyjnych. Trzeba również oceniać lokaty zakładane na ten sam termin. Przykładowo najwyżej oprocentowanie lokaty półroczne (stan na 25.01.2023 r.) oferuje bank Credit Agricole, Toyota Bank i Nest Bank.

  6. Czy warto zakładać teraz lokatę bankową? 

    Jeżeli zaoszczędzone pieniądze zgromadzone są na nieoprocentowanym rachunku ROR to warto pomyśleć o założeniu lokaty bankowej. Obecnie żaden depozyt nie przyniesie realnego zysku z uwagi na dwucyfrową inflację konsumencką, ale przynajmniej ograniczy skalę spadku siły nabywczej oszczędzonych środków.

Porównaj lokaty
Bartłomiej Borucki
Oceń artykuł
5

Komentarze:

Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments