Konto podatkowe – czym jest i do czego służy?

Indywidualne konto podatkowe to rachunek, na który wpłaca się podstawowe podatki takie jak PIT, CIT i VAT. Konta takie mają wszystkie osoby fizyczne posiadające PESEL i osoby prawne posiadające numer NIP. Jeśli jest to dla Ciebie zaskoczeniem – zapraszamy do zapoznania się z naszym poradnikiem.

Indywidualny rachunek podatkowy funkcjonuje w swojej obecnej postaci od 1 stycznia 2020 roku. Nawet jeśli Ty z niego nie korzystasz, to na pewno robi to Twój pracodawca.

Czym jest indywidualne konto podatkowe?

Indywidualne konto podatkowe określane też jako mikrorachunek podatkowy to konto służące do płacenia podatków: PIT, CIT i VAT. Jego numer jest generowany na podstawie numeru NIP (firmy, organizacje, osoby prawne) lub numeru PESEL (osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej).

Każdy podatnik (osoba/firma płacąca podatki w własnym imieniu) i płatnik (osoba/firma płacąca podatki za inne osoby) jest zobowiązany posiadać indywidualne konto podatkowe i za jego pośrednictwem płacić wyżej wspomniane podatki.

Mikrorachunek podatkowy jest rachunkiem jednostronnym – można wpłacać na niego środki, ale nigdy nie można z niego żadnych pieniędzy wypłacić. Nie ma też możliwości przelania na niego kwoty, którą urząd skarbowy jest należny podatnikowi. Zwroty podatku i nadpłaty trafiają na konta osobiste i firmowe.

Można potraktować indywidualne konto podatkowe jako bramkę płatniczą przeznaczoną wyłącznie do wpłat podatków dochodowych i VAT-u na konto urzędu skarbowego.

Przy umowie o pracę pracownik jest podatnikiem (z jego pensji potrącany jest PIT), a pracodawca płatnikiem (płaci PIT w imieniu pracownika).

Nazwy indywidualne konto podatkowe i mikrorachunek podatkowy mogą być mylące, ponieważ rozwiązanie to nie posiada praktycznie żadnej funkcjonalności zwykłego konta bankowego. Nie można na nim przechowywać środków, wypłacać ich ani dokonywać przelewów innych niż do urzędu skarbowego.

Nie ma nawet możliwości sprawdzenia historii wpłat by zyskać pewność, że na pewno zapłaciło się dany podatek. Nazwa “konto” została użyta, ponieważ powszechnie używamy frazy “dokonać przelewu na konto”. Właśnie w ten sposób korzystasz z mikrorachunku podatkowego – przelewasz na niego pieniądze.

Kto może założyć indywidualne konto podatkowe?

Założenie (właściwie: wygenerowanie) indywidualnego konta podatkowego jest obowiązkowe dla każdego płatnika i podatnika podatków: VAT, PIT, CIT. Jeśli musisz zapłacić choć jeden z tych podatków, bez względu na to czy w swoim, czy czyimś imieniu – musisz mieć mikrokonto podatkowe.

Teoretycznie powinni je mieć wszyscy podatnicy i płatnicy ww. podatków. W praktyce, jeśli osiągasz dochody wyłącznie z tytułu umowy o pracę/zlecenie to nie musisz generować mikrorachunku. On i tak istnieje w systemie rozliczeniowym państwa, po prostu nie jest używany. Nie ma żadnej osoby fizycznej ani prawnej, która mogłaby założyć indywidualne konto podatkowe nie mając takiego obowiązku. Jest więc oczywiste, że nie mogą go założyć osoby nie posiadające w Polsce rezydencji podatkowej.

W jaki sposób sprawdzić numer indywidualnego konta podatkowego?

Swój numer mikrorachunku podatkowego możesz sprawdzić na stronie https://www.podatki.gov.pl/, gdzie znajduje się generator mikrorachunku podatkowego. Mimo nazwy, generator nie tworzy nowego rachunku za każdym razem, gdy z niego korzystasz, a jedynie wskazuje Ci numer rachunku, który tak czy inaczej istnieje i jest przypisany do danego numeru NIP lub PESEL.

Żeby uzyskać prawidłowy numer konta podatkowego musisz wpisać prawidłowy NIP lub PESEL. Możesz sprawdzić numer konta podatkowego innej osoby, wpisując jej PESEL. Znajomość numeru mikrokonta podatkowego nie niesie żadnego zagrożenia dla jego posiadacza, ponieważ konto podatkowe jest jedynie rachunkiem wpłatowym i nie ma możliwości wypłacenia z niego żadnych środków.

Dane o swoim (ale już tylko swoim) mikrorachunku podatkowym możesz uzyskać też w każdym urzędzie skarbowym. W takiej sytuacji musisz wylegitymować się dokumentem potwierdzającym Twój numer PESEL.

Z czego składa się mikrorachunek podatkowy?

Numer indywidualnego rachunku podatkowego oparty jest o Twój NIP (firmy, osoby prawne) lub PESEL (osoby fizyczne). Składa się z 26 znaków. Kolejno są to znaki:

• 1,2 – pierwsze dwa znaki to dwucyfrowa liczba kontrolna, która ma potwierdzić, że konto zostało prawidłowo wygenerowane. Liczba kontrolna jest zależna od numeru PESEL/NIP i niezmienna dla danego mikrorachunku.
• 3-13 – kolejne 11 znaków to zawsze 10100071222, czyli numer rachunku rozliczeniowego w NBP, do którego przypisane są wszystkie mikrokonta podatkowe jako subkonta.
• 14 – czternasty znak zawsze jest jednością, gdy w dalszej części znajduje się PESEL i cyfrą 2 gdy jest tam NIP.
• 15-26 – ostatni ciąg znaków składa się z numeru PESEL lub NIP, pozostałe pola wypełnione są zerami.

Taka konstrukcja mikrorachunku podatkowego bardzo ułatwia znalezienie właściwego rachunku. Wystarczy, że znasz swój NIP lub PESEL i możesz wygenerować numer rachunku na stronie podatki.gov.pl.

Numer mikrorachunku podatkowego pozostaje dla Ciebie (lub Twojej firmy) zawsze taki sam, nie zmienia się ze względu na zmianę danych osobowych (np. nazwiska) czy wyrobienie nowego dowodu osobistego. Możesz poznać numer indywidualnego konta podatkowego firmy wpisując w generatorze NIP, a osoby fizycznej – wpisując jej PESEL.

Jak korzystać z indywidualnego mikrorachunku podatkowego?

Korzystanie z mikrorachunku podatkowego jest bardzo proste. Dokonując przelewu wpisujesz numer swojego indywidualnego konta podatkowego jako konto, na które chcesz dokonać przelewu. W polu “Odbiorca” możesz wpisać nazwę swojego urzędu skarbowego np. “I Urząd Skarbowy w Radomiu, ul. Zbrowskiego 106”. Polecamy zapisać sobie ten przelew jako szablon w aplikacji mobilnej banku. Ułatwi to przyszłe przelewy, które będą szły na to samo konto.

Jeśli posiadasz konto firmowe, bardzo możliwe, że w aplikacji banku znajdziesz gotowe szablony przelewów podatkowych, z których możesz skorzystać. Bank nie powinien mieć żadnych trudności z wygenerowaniem Twojego numeru indywidualnego konta podatkowego.

Pamiętaj, że z mikrorachunku podatkowego korzystasz jedynie płacąc podatki. Wszelkie zwroty środków przychodzą na Twój standardowy rachunek rozliczeniowy (ROR), jeśli rozliczasz się jako osoba fizyczna, lub na konto firmowe, jeśli prowadzisz działalność gospodarczą.

Możesz dokonać wpłaty na mikrorachunek podatkowy:

• dokonując przelewu elektronicznego,
• zlecając przelew w oddziale banku,
• wpłacając gotówkę i zlecając przelew w oddziale banku lub poczty.

Najwygodniej będzie oczywiście skorzystać z bankowości elektronicznej. Banki nie powinny pobierać opłat za przelewy z konta osobistego na mikrorachunek podatkowy i raczej tego nie robią.

Niestety mikrorachunek podatkowy nie daje możliwości sprawdzenia, ile i kiedy zostało na niego wpłacone, więc musisz prowadzić własną ewidencję lub korzystać z bankowych potwierdzeń przelewów, by mieć pewność, że wszystkich przelewów podatkowych dokonujesz w terminie.

Jakie podatki można wpłacać na indywidualne konto podatkowe?

Na mikrorachunek podatkowy osoba fizyczna może wpłacać tylko kwoty na pokrycie podatku dochodowego (PIT i CIT) oraz podatku VAT. W ten sposób opłaca się m.in.:

• podatek VAT – przedsiębiorca odprowadza VAT za pośrednictwem firmowego mikrokonta podatkowego,
• podatek dochodowy od dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej,
• podatek dochodowy od dochodów pracowników/zleceniobiorców – wpłaca je za pośrednictwem swojego mikrokonta podatkowego pracodawca/zleceniodawca,
• podatek od sprzedaży nieruchomości – ze swojego indywidualnego konta podatkowego płacą go osoby, które nie mogą skorzystać z ulgi mieszkaniowej,
• podatki od dochodów z tytułu zbycia papierów wartościowych,
• daninę solidarnościową.

Zawsze, gdy uzyskujesz dochód z źródła, które nie jest opodatkowane automatycznie, musisz odprowadzić podatek dochodowy za pośrednictwem swojego mikrorachunku podatkowego. Wykorzystujesz indywidualne konto podatkowe także wówczas, gdy w zeznaniu rocznym wykażesz kwotę, którą należy dopłacić.

Których podatków nie uregulujemy za pomocą mikrorachunku podatkowego?

Za pomocą indywidualnego konta podatkowego można uregulować tylko VAT i podatki od dochodów z różnych źródeł. Nie uda się w ten sposób zapłacić:

• akcyzy – np. z tytułu obrotu artykułami alkoholowymi, tytoniowymi i paliwowymi,
• podatku od nieruchomości, zarówno od obiektów mieszkalnych, jak komercyjnych,
• podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) – np. od zakupu mieszkania czy samochodu,
• podatków i opłat lokalnych,
• opłat koncesyjnych,
• mandatów, opłat sądowych i podobnych,
• podatku dochodowego rozliczanego na podstawie karty podatkowej,
• podatku VAT w imporcie.

Ponadto istnieją dochody, od których jak najbardziej płaci się PIT, ale nie może tego zrobić sam podatnik. Obowiązek ten spoczywa na płatniku podatku, który korzysta w tym celu z własnego konta podatkowego. Nie uregulujesz za pomocą swojego rachunku podatkowego dochodów z tytułu:

• Umowy o pracę (płatnikiem jest pracodawca)
• Umów zlecenia/o dzieło (płatnikiem jest zleceniodawca)
• Lokat kapitałowych (płatnikiem jest bank)
• Obligacji skarbu państwa (płatnikiem jest Skarb Państwa i w jego imieniu BGK)
• Podatku od gier hazardowych (płaci go właściciel automatów lub organizator gier)
• Podatku dochodowego z tytułu rent i emerytur (płatnikiem jest ZUS)

Zawsze, kiedy występuje płatnik, to on płaci podatek za pośrednictwem swojego mikrokonta podatkowego. Od Twoich dochodów z tytułu umowy o pracę, umów zlecenia i o dzieło, a także rent i emerytur pobierane są zaliczki na podatek dochodowy, a Ty otrzymujesz na konto jedynie kwotę netto.

Bardzo możliwe, że całość Twoich dochodów pochodzi z wyżej wymienionych źródeł i nie masz żadnej potrzeby korzystania z indywidualnego konta podatkowego. Pamiętaj jednak o nim na wypadek zbycia papierów wartościowych i nieruchomości.

Co ułatwia indywidualne konto podatkowe?

Indywidualne konto podatkowe w założeniu miało ułatwiać podatnikowi płacenie podatków, poprzez wskazanie mu jednego numeru konta, na które ma dokonywać wpłat. Faktycznie jednak osoby nie prowadzące własnej działalności i tak korzystały raczej tylko z jednego numeru konta (urzędu skarbowego właściwego dla swojego miejsca zamieszkania), a firmy tak czy inaczej muszą korzystać z większej ilości rachunków (np. płacąc akcyzę).

Indywidualne konto podatkowe nie objęło też podatków i opłat lokalnych takich jak podatek od nieruchomości, który zobowiązana jest opłacać duża część społeczeństwa. W praktyce więc indywidualne konto podatkowe ułatwia przede wszystkim kontrolę finansów i płatności podatków przez państwo.

Być może zakres użyteczności indywidualnego konta podatkowego mógłby zostać w przyszłości rozszerzony na wszystkie daniny państwowe i lokalne, które jest zobowiązany opłacać dany podatnik.

Aktualnie jego największą zaletą jest to, że trudno się pomylić dokonując przelewu na swoje mikrokonto podatkowe – numer konta jest bardzo specyficzny, a zapamiętać go można w praktyce po prostu zapamiętując 2 pierwsze cyfry (liczbę kontrolną) ponieważ pozostałe znaki są ustandaryzowane lub wynikają z numeru NIP/PESEL. Nie jest to jednak duże ułatwienie w dobie bankowości elektronicznej i szablonów do przelewów.

Mikrokonto podatkowe nie pozwala też podatnikowi sprawdzić historii swoich wpłat na to konto, musi on to zrobić przez Portal Podatkowy lub złożenie zapytania do urzędu skarbowego.

Czy można wpłacić podatek za inną osobę na mikrorachunek podatkowy?

Możesz wpłacić podatek na za inną osobę fizyczną, ale wpłata na mikrorachunek firmowy powinna nastąpić z konta firmowego tego przedsiębiorstwa.

Zasadniczo na mikrorachunek osoby fizycznej mogą dokonywać wpłat osoby trzecie. Oznacza to, że możesz zapłacić podatek za inną osobę, pod warunkiem, że jest to podatek dochodowy (PIT). Jeśli wpłacisz jakąkolwiek kwotę na czyjeś konto podatkowe, zostanie ona potraktowana jako zaliczka na podatek dochodowy.

Jeśli pomylisz się i wpłacisz środki na nie to konto co trzeba, to w celu odzyskania ich musisz skontaktować się z urzędem skarbowym i udowodnić wadliwą wpłatę.

Co zrobić, jeśli nie masz numeru NIP, ani PESEL?

Teoretycznie numer PESEL powinna posiadać w Polsce każda osoba dorosła, a NIP każda firma i osoba prawna prowadząca działalność gospodarczą. Nie powinna więc zdarzyć się sytuacja, gdy musisz zapłacić podatek dochodowy, a nie masz żadnego z tych numerów. W wyjątkowych przypadkach, np. gdy czekasz na decyzję o przyznaniu numeru PESEL, po prostu nie masz jeszcze swojego mikrorachunku podatkowego. W takiej sytuacji najlepiej skontaktuj się też z urzędem telefonicznie i wyjaśnij sprawę.

Działające przed 2020 rokiem numery kont urzędów skarbowych wciąż są aktualne, a urzędu mają je podane na swoich stronach. Także na stronie rządowej znajdziesz informacje, że w razie nieposiadania numeru PESEL możesz wpłacić podatek na konto urzędu skarbowego. Polecamy wcześniejszy kontakt telefoniczny z urzędem, ponieważ jest to operacja nietypowa.

Mikrokonto podatkowe – osoby prowadzące działalność gospodarczą

Jeśli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, to korzystasz z mikrokonta podatkowego przypisanego do numeru NIP Twojej firmy. Indywidualne konto podatkowe przypisane do Twojego numeru PESEL oczywiście istnieje i jeśli zamkniesz działalność gospodarczą, będziesz mieć obowiązek korzystania z niego.

Korzystasz ze swojego mikrokonta podatkowego także by zapłacić podatki za swoich pracowników i zleceniobiorców. Obowiązek pamiętania o tym spoczywa na Tobie

Mikrokonto podatkowe – podsumowanie

Posiadasz mikrokonto podatkowe. Masz obowiązek wpłacać podatki dochodowe i VAT za jego pośrednictwem. Jeśli jednak wszystkie Twoje dochody pochodzą z umowy o pracę, umów zlecenia i o dzieło, renty, emerytury lub lokat kapitałowych i obligacji Skarbu Państwa, to zupełnie nie musisz się przejmować indywidualnym kontem podatkowym. Ono nie zniknie, a poza płaceniem na nie określonych podatków nie masz żadnych obowiązków z nim związanych.

W miarę rozwoju i integrowania państwowych systemów informatycznych mikrokonto podatkowe może uzyskać dodatkowe funkcjonalności. Zintegrowanie go z profilem podatnika na Portalu Podatkowym i umożliwienie płacenia za jego pomocą wszystkich podatków i danin państwowych byłoby z pewnością istotnym krokiem naprzód.

Michał Mucha

[email protected]

Specjalista ds. produktów finansowych

Prawnik z wykształcenia, copywriter z powołania, a zawodu redaktor tematyki finansowej, podatkowej i nieruchomości. Prywatnie fan dobrej literatury, gier RPG, pieszych wędrówek po górach i historii.

Zobacz inne wpisy tego autora

Komentarze:

Subscribe

Powiadom o

nowych dalszych komentarzachnowych odpowiedziach na moje komentarze

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

0 komentarzy

Inline Feedbacks

View all comments