W dzisiejszej publikacji poruszymy temat związany ze zmianami w zakresie podatków od spadków i darowizn w 2023 roku. Temat ten jest niezwykle aktualny, gdyż w dniu 1 lipca 2023 r. doszło do dużej zmiany w tym zakresie (m.in. dzięki zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn). Zmiany te wywołane zostały na podstawie szerokiego pakietu uproszczeń dla przedsiębiorców – SLIM VAT 3. Zakres zmian już na wstępie należy ocenić niezwykle pozytywnie. Jest to słuszny kierunek, zgodny z dotychczas zarysowaną linią. Cieszy mniejszy formalizm, wyższe kwoty, szersze możliwości zastosowania w odniesieniu do określonych grup podatkowych etc. Należy jednak pamiętać o tym, że co do zasady obowiązek podatkowy w dalszym ciągu istnieje i zawsze warto jest wnikliwie sprawdzić konkretny stan faktyczny w odniesieniu do aktualnie obowiązujących przepisów podatkowych.
- Wysokość podatku od spadków i darowizn w 2023 do 1 lipca 2023
- Wysokość podatku od spadków i darowizn w 2023 od 1 lipca 2023
- Kwota wolna dla podatku od spadków i darowizn do 1 lipca 2023
- Kwota wolna dla podatku od spadków i darowizn od 1 lipca 2023
- Jakie wyróżniamy grupy podatkowe przy podatku od spadków i darowizn?
- Jak zgłosić spadek lub darowiznę w urzędzie skarbowym?
- Warto wiedzieć
Wysokość podatku od spadków i darowizn w 2023 do 1 lipca 2023
W tym miejscu należy wyjaśnić, że podstawą prawną określenia wysokości podatku od spadków i darowizn był ówcześnie obowiązujący art. 15 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774) – dalej „ustawa”. Wysokość podatku wynosiła do dnia 1 lipca 2023 r.:
| Stawka podatku do dnia 1 lipca 2023 r.: | ||
|---|---|---|
| Kwoty nadwyżki w złotych: | Wysokość podatku: | |
| ponad | do | |
| od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 10 278 | podatek w wysokości 3% | |
| 10 278 | 20 556 | 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł |
| 20 556 | 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł | |
| od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej | ||
| 10 278 | podatek w wysokości 7% | |
| 10 278 | 20 556 | 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
| 20 556 | 1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł | |
| od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej | ||
| 10 278 | podatek w wysokości 12% | |
| 10 278 | 20 556 | 1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
| 20 556 | 2877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł | |
Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skal (stan prawny do dnia 1 lipca 2023 r.):
Wysokość podatku od spadków i darowizn w 2023 od 1 lipca 2023
W tym miejscu należy wyjaśnić, że podstawą prawną określenia wysokości podatku od spadków i darowizn jest obecnie obowiązujący art. 15 ustawy. Zatem wysokość podatku wynosi do dnia 1 lipca 2023 r.:
| Stawka podatku od dnia 1 lipca 2023 r.: | ||
|---|---|---|
| Kwoty nadwyżki w złotych: | Wysokość podatku: | |
| ponad | do | |
| od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 3% | |
| 11 833 | 23 665 | 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 665 | 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
| od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 7% | |
| 11 833 | 23 665 | 828 zł 40 gr i 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 665 | 1893 zł 30 gr i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
| od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 12% | |
| 11 833 | 23 665 | 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 665 | 3313 zł 20 gr i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skal (stan prawny od dnia 1 lipca 2023 r.):
Kwota wolna dla podatku od spadków i darowizn do 1 lipca 2023
Dynamicznie wprowadzane zmiany wymagają również przedstawienia i wyjaśnienie tego, jakie były regulacje dotychczas – czyli regulacje obowiązujące do dnia 1 lipca 2023 r. w zakresie kwoty wolnej od podatku od spadków i darowizn.
Kwota wolna (limit kwoty wolnej) od podatku dla spadków i darowizn dnia 1 lipca 2023 r. wynosiła:
- Dla I grupy podatkowej – kwotę wolną od podatku określono wówczas na poziomie 10 434,00 złotych;
- Dla II grupy podatkowej – kwotę wolną od podatku określono wówczas na poziomie 7 878,00 złotych;
- Dla III grupy podatkowej – kwotę wolną od podatku określono wówczas na poziomie 5 308,00 złotych.
Kwota wolna dla podatku od spadków i darowizn od 1 lipca 2023
W tym miejscu należy wskazać jaka jest kwota wolna od podatku dla spadków i darowizn od dnia 1 lipca 2023 r. Wyjaśnić należy, że kwota wolna uzależniona jest od konkretnej grupy podatkowej (w zależności, czy chodzi o kwalifikację do w zależności od grupy: I grupa podatkowa, II grupa podatkowa lub III grupa podatkowa).
Kwota wolna (limit kwoty wolnej) od podatku dla spadków i darowizn od 1 lipca 2023 r. wynosi:
- Dla I grupy podatkowej – kwotę wolną od podatku określono na poziomie 36 120,00 złotych;
- Dla II grupy podatkowej – kwotę wolną od podatku określono na poziomie 27 090,00 złotych;
- Dla III grupy podatkowej – kwotę wolną od podatku określono na poziomie 5 733,00 złotych.
Jeżeli wartość nie przekracza kwoty wolnej, wówczas osoba, która otrzymała spadek lub darowiznę nie musi płacić podatku. Podatek płaci się od kwoty nadwyżki – wówczas należy zapłacić podatek do właściwego urzędu skarbowego.
Jakie wyróżniamy grupy podatkowe przy podatku od spadków i darowizn?
W tym miejscu w pełni zasadnym jest odniesienie się wprost do przepisów, które regulują przedmiotową kwestię. Zgodnie bowiem z aktualnie obowiązującym art. 14 ust. 3 ustawy – do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
- do I grupy podatkowej – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- do II grupy podatkowej – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- do III grupy podatkowej – innych nabywców (osoby niezaliczone do poprzednich grup podatkowych, osoby niespokrewnione etc.).
Dodatkowo należy wyjaśnić, że za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.
Uwaga! Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy – istnieje również tzw. „grupa zerowa”, w której zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (np. od dnia kiedy nastąpiło nabycie spadku lub nabycie darowizny);
- w przypadku, gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne;
a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Zatem dotyczy to najbliższej rodziny pod warunkiem spełnienia ściśle określonych czynności. Jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do tzw. grupy zerowej, wówczas nabycie przy zachowaniu powyższych wytycznych nabycie rzeczy i praw majątkowych nie będzie podlegać opodatkowaniu.
Jak zgłosić spadek lub darowiznę w urzędzie skarbowym?
Warto jest precyzyjnie wyjaśnić co należy zrobić, aby skutecznie i zgodnie z prawem zgłosić spadek lub darowiznę w urzędzie skarbowym. W tym miejscu należy wyjaśnić, że zgodnie z przepisami prawa cywilnego oświadczenie darczyńcy składane przy zawieraniu umowy darowizny powinno być złożone w formie aktu notarialnego.
Tytułem wstępu należy wskazać, że zgłoszenia do urzędu skarbowego można dokonać zarówno osobiście oraz przez internet. W każdym z tych przypadków niezbędne jest wypełnienie formularza SD-Z2. Jest on ogólnodostępny dostępny w każdym urzędzie skarbowym oraz na rządowych stronach internetowych (podatki.gov.pl).
W pierwszej kolejności opiszemy jak należy dokonać zgłoszenia spadku lub darowizny przez internet:
- Należy odszukać i wypełnić formularz SD-Z2. Formularz dostępny jest na Portalu Podatkowym w sekcji Wybierz deklarację lub w usłudze e-Deklaracje na stronie podatki.gov.pl.
- Taki formularz można podpisać albo danymi autoryzującymi lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
- Następnie należy wysłać formularz do urzędu skarbowego przez internet.
W następnej kolejności wskazujemy jak należy dokonać zgłoszenia spadku lub darowizny w urzędzie skarbowym lub za pośrednictwem Poczty Polskiej:
- Należy odszukać, wydrukować i wypełnić formularz SD-Z2. Formularz dostępny jest na Portalu Podatkowym w sekcji Wybierz deklarację lub w usłudze e-Deklaracje na stronie podatki.gov.pl. Formularze dostępne są również na każdym urzędzie skarbowym w formie papierowej.
- Tak wydrukowany i wypełniony formularz podpisujemy własnoręcznie.
- Następnie możemy albo osobiście złożyć go w naszym urzędzie skarbowym albo nadać go w formie listu poleconego do urzędu skarbowego. W obu przypadkach jest to prawnie dopuszczalna i powszechnie akceptowalna forma.Zgłoszenie pocztowe z oczywistych względów będzie wydłużało procedowanie, jednakże jest to dopuszczalna forma, która w dalszym ciągu funkcjonuje w naszym kraju.
Warto jest również wyjaśnić, że zgłoszenia dokonuje się w urzędzie skarbowym, który jest właściwy dla danej sytuacji – np. miejsca zamieszkania osoby, która przekazała darowiznę. Nie można tego dokonać w dowolnym urzędzie skarbowym.
Warto wiedzieć
- Warto jest dokładnie przeanalizować zmiany, które zostały wprowadzone najnowszą nowelizacją ustawy.
- Dodatkowo sugerowanym jest, aby za każdym razem dobrze sprawdzić właściwość konkretnego organu podatkowego.
- Warto w sprawie właściwości organów podatkowych skorzystać z osoby doświadczonej w tego typu sprawach lub samodzielnie potwierdzić taką okoliczność w urzędzie skarbowym.
Najczęściej zadawane pytania:
Ile wynosi podatek od spadków i darowizn w 2023 roku?
Dla I grupy podatkowej dla kwoty do 11 883 zł wynosi 3%, dla kwoty od 11 883 zł do 23 665 zł wynosi 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł, dla kwoty od 23 665 zł wynosi 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Dla II grupy podatkowej dla kwoty do 11 883 zł wynosi 7%, dla kwoty od 11 883 zł do 23 665 zł wynosi 828 zł 40 gr i 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł, dla kwoty od 23 665 zł wynosi 1893 zł 30 gr i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Dla III grupy podatkowej dla kwoty do 11 833 zł wynosi 12%, dla kwoty od 11 833 do 23 665 zł wynosi 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł, dla kwoty od 23 665 zł wynosi 3313 zł 20 gr i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Ile wynosi podatek od darowizny 100 000 zł?
Dla I grupy podatkowej będzie to podatek w wysokości 5 602,00 zł. Dla II grupy podatkowej będzie to podatek w wysokości 10 164,52 zł. Dla III grupy podatkowej będzie to podatek w wysokości 17 603,10 zł.
Kto nie płaci podatku od spadków i darowizn?
Z podatku od spadków i darowizn zwolnione są osoby, które należą do tzw. „grupy zerowej” po spełnieniu warunków określonych w ustawie – art. 4a ust. 1 ustawy. (m.in. dotyczy to najbliższej rodziny, obowiązku dokonania terminowego zgłoszenia oraz posiadanie np. potwierdzenia przelewu).
Ile wynosi podatek od darowizny 300 tys.?
Dla I grupy podatkowej będzie to podatek w wysokości 19 602,00 zł. Dla II grupy podatkowej będzie to podatek w wysokości 34 164,52 zł. Dla III grupy podatkowej będzie to podatek w wysokości 57 603,10 zł.
Kiedy nie płaci się podatku od spadków i darowizn?
Gdy wartość zawiera się w kwocie wolnej od podatku, gdy przy spełnieniu określonych czynności jesteśmy zaliczani do tzw. grupy zerowej.
Jak uniknąć podatku od spadków i darowizn?
Należy podejmować kroki, które wprost zostały określone w przepisach ustawy. Przykładem może być art. 4a ust. 1 ustawy (tzw. zwolnienia podmiotowe).
Jak obliczyć podatek od spadków i darowizn?
Przy obliczaniu podatku od spadków i darowizn warto jest korzystać z ogólnodostępnych tabel – m.in. art. 15 ust. 1 ustawy oraz przy pomocy ogólnodostępnych kalkulatorów podatku od spadków i darowizn.
Co się zmieni w opodatkowaniu darowizn od 1 lipca 2023?
Najistotniejszą zmianą jest zmiana wysokości podatków od spadków i darowizn i większe kwoty wolne od podatku w tym zakresie.
Co jeśli nie zapłacę podatku od spadku?
Brak zapłaty podatku od spadku powoduje obowiązek jego zapłacenia w pełnej wysokości oraz powoduje odpowiedzialność karno-skarbową.
Czy najbliższa rodzina jest zwolniona z podatku od darowizn?
Tak. Przy spełnieniu wszystkich wymagań najbliższa rodzina zwolniona jest z podatku od darowizn (najbliższa rodzina rozumiana jako małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha). Wynika to wprost z art. 4a ust. 1 ustawy.
