Fundusze cyklu życia stają się w Polsce coraz bardziej popularne, a to za sprawą wprowadzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK). Sprawdzamy, jak będą odkładane nasze pieniądze w ramach PPK i jak działają fundusze cyklu życia.
Od 1 lipca 2019 roku pierwsze grupy pracodawców są zobowiązane do wprowadzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK). Dlaczego o nich wspominamy? Pieniądze gromadzone w ramach PPK muszą być lokowane w tzw. funduszach zdefiniowanej daty, czyli inaczej w funduszach cyklu życia uwzględniających różnych wiek uczestników PPK.
Środki pracowników zbliżających się do 60. roku życia muszą być inwestowane w sposób coraz bardziej bezpieczny niż pieniądze osób zaczynających aktywność zawodową.
Fundusze cyklu życia — czym są?
Fundusze cyklu życia to strategie inwestycyjne, których nie da się zamknąć w jednej definicji — różne instytucje oferują produkty inwestycyjne na nieco innych zasadach. Ogólnie jednak można powiedzieć, że różnią się one od tradycyjnych funduszy inwestycyjnych sposobem alokacji aktywów — w tych produktach alokacja jest skorelowana z wiekiem inwestora i automatycznie zmienia się w czasie.
W tych produktach ryzyko inwestycyjne maleje wraz z czasem trwania inwestycji. Na początku jest ono najwyższe, a zmienność duża, bo większy udział stanowią fundusze akcji (bardziej ryzykowne). Im bliżej target date, tym zwiększa się bezpieczeństwo i zmniejsza zmienność inwestowania, bo rośnie udział funduszy obligacji.
Ważnym pojęciem przy funduszach cyklu życia jest tzw. target date, czyli data zakończenia oszczędzania, która w połączeniu z wiekiem pracownika, określa sposób, w jaki instytucja finansowa może lokować pieniądze. Samo nastanie target date, nie jest równoznaczne z rozpoczęciem likwidacji funduszu.
Pierwsze fundusze cyklu życia powstały na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. w Stanach Zjednoczonych. Jednak były dość niepopularne, a na atrakcyjności zyskały w 2006 roku, kiedy w USA przeprowadzono reformę systemu emerytalnego — Pension Protection Act. W Europie fundusze cyklu życia zanotowały wzrost popularności dzięki reformie systemu emerytalnego w Wielkiej Brytanii — kilka lat po reformie amerykańskiej. Warto wspomnieć, że PPK są wzorowane na brytyjskich rozwiązaniach.
Czy ktoś widział fundusze cyklu życia w Polsce?
W Polsce fundusze cyklu życia to dopiero rozwijający się produkt finansowy. Są instytucje, które oferują taki rodzaj oszczędzania na emeryturę, ale można policzyć je na palcach jednej ręki. Wprowadzenie PPK ma ten stan rzeczy zmienić i sprawić, że Polacy, a właściwie pracodawcy w porozumieniu ze związkami zawodowymi, będą mieli w czym wybierać, aby pieniądze odkładane w ramach PPK pomnażały się w jak najlepszym tempie.
Przykładem polskiego funduszu cyklu życia, a raczej całego pakietu tego typu produktów, może być NN Perspektywa SFIO. W NN Perspektywa SFIO mamy modelowe działanie inwestycyjne uwzględniające target date — na początku ryzyko jest większe, a wraz z mijającym czasem i powiększaniem się kwoty zgromadzonego kapitału, ryzyko maleje, a rośnie udział bezpieczniejszych sposobów inwestowania.
Pracownicze Plany Kapitałowe — wymarzona emerytura?
Wyżej wspomnieliśmy o tym, że pieniądze gromadzone w ramach PPK muszą być inwestowane w fundusze cyklu życia. PPK są powszechnym systemem długoterminowego oszczędzania — odrębnym od OFE i IKE. Państwo chce, aby Polacy dodatkowo odkładali na emeryturę już od pierwszych lat swojej pracy, więc gromadzone na rachunkach środki będą inwestowane w fundusze z uwzględnieniem wieku danego uczestnika PPK.
Przypomnijmy, że PPK dla pracowników firm zatrudniających powyżej 250 osób już działają. Od 1 stycznia 2020 roku PPK wprowadzą firmy zatrudniające co najmniej 50 osób, od 1 lipca 2020 roku firmy zatrudniające co najmniej 20 osób, a od 1 stycznia 2021 roku pozostałe podmioty zatrudniające i jednostki sektora finansów publicznych.
Dlaczego politycy wybrali fundusze cyklu życia, jako najlepszy sposób inwestowania oszczędności gromadzonych w ramach PPK? Fundusze zdefiniowanej daty są z założenia funduszami długoterminowymi, więc oferują strategie inwestycyjne uwzględniające ewentualne zmiany na rynkach finansowych.
Serwis Analizy.pl sprawdził, ile kapitału może odłożyć w ramach PPK mężczyzna w wieku 25 lat, który stawia pierwsze kroki na rynku pracy i za 40 lat przejdzie na emeryturę. Okazało się, że stopa zwrotu z inwestycji w PPK, mierzona za pomocą wewnętrznej stopy zwrotu (IRR), wyniosła +5,3% rocznie. Co najważniejsze w ujęciu realnym (po uwzględnieniu inflacji) stopa zwrotu wyniosła +3,56%.
Jak to się sprawdza w innych państwach?
Analizy amerykańskich i brytyjskich ekonomistów, gdzie fundusze cyklu życia są znane dłużej niż w Polsce, pokazują, że nie są to rozwiązania pozbawione ryzyka. W 2008 roku na fundusze target date straciły na całym świecie nawet po kilkadziesiąt procent — były wśród nich również te, które kończyły się w 2010 roku, czyli inwestujące według bezpieczniejszego schematu, ograniczającego udział akcji w portfelu.
Pamiętajmy jednak, że w 2008 roku mieliśmy globalny kryzys finansowy. Nawet w czasie bessy z 2008 roku, w USA fundusze cyklu życia cieszyły się popularnością — wpłacono do nich o 40 mld dolarów więcej, niż z nich wypłacono, a aktywa 300 funduszy tego rodzaju przekroczyły 200 mld dolarów. Na koniec 2011 roku Amerykanie ulokowali w funduszach z uwzględnieniem wieku już 380 mld dolarów.
Fundusze cyklu życia — więcej pieniędzy na emeryturze?
Wydaje się, że fundusze cyklu życia to dobry połączenie z PPK. Automatyczna zmiana alokacji aktywów i stopniowe przechodzenie ze strategii ryzykownej do bezpiecznej może przynieść Polakom dodatkowe pieniądze po przejściu na emeryturę. Trzymamy zatem kciuki, aby kilka lat przed zakończeniem pracy, światowymi gospodarkami nie wstrząsnął jakiś poważny kryzys finansowy.
Czytaj też: Likwidacja OFE — wybrać ZUS czy IKE?
Czytaj też: Miara dobrobytu, czyli produkt krajowy brutto (PKB)
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Kiedy wycofać się z funduszu inwestycyjnego?
Decyzję o wycofaniu się z funduszu inwestycyjnego podejmuje się zwykle w zależności od celów finansowych i sytuacji rynkowej.
Jak dzielimy fundusze?
Fundusze dzielimy na różne typy w zależności od rodzaju aktywów, w jakie inwestują, takie jak akcje, obligacje czy nieruchomości.
Jak działa fundusz?
Fundusz zbiera środki od inwestorów i zarządza nimi, inwestując w różne aktywa zgodnie z wybraną strategią inwestycyjną.
W co inwestują fundusze rynku pieniężnego?
Fundusze rynku pieniężnego inwestują głównie w krótkoterminowe instrumenty finansowe, takie jak depozyty bankowe czy skarbowe, celem osiągnięcia stabilności i niskiego ryzyka.
Czy można stracić na funduszach inwestycyjnych?
Tak, istnieje ryzyko utraty wartości inwestycji w funduszach, ponieważ ich wyniki zależą od zmian na rynkach finansowych.
Czy warto inwestować w fundusze?
To, czy warto inwestować w fundusze zależy od indywidualnych celów, tolerancji na ryzyko i zrozumienia strategii funduszu, dlatego warto starannie zbadać opcje i skonsultować się z doradcą finansowym.
