Obecni i przyszli polscy emeryci nie mają najlepszych perspektyw. W związku z coraz gorszą sytuacją demograficzną, wydolność systemu emerytalnego spada. Tzw. stopa zastąpienia, czyli stosunek przyszłej emerytury do ostatniego wynagrodzenia sugeruje, że Polska znajduje się w ogonie krajów rozwiniętych, jeśli chodzi o wysokość świadczeń emerytalnych. W związku z tym eksperci zalecają, aby samodzielnie gromadzić oszczędności na przyszłość. Tylko jak to robić? Poznaj IKE i IKZE, a także inne popularne metody gromadzenia kapitału na jesień życia.
- 1. Oszczędzanie na emeryturę, czyli zadbaj o swoją przyszłość
- 2. Kiedy zacząć odkładać na emeryturę?
- 3. IKE i IKZE – co oznaczają tajemnicze skróty?
- 3.1. Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) – czyli oszczędzanie bez podatku od zysków kapitałowych
- 3.2. Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – z możliwością odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania
- 4. IKE czy IKZE – co wybrać?
- 5. Inne sposoby oszczędzania na emeryturę
- 5.1. Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – oszczędzanie z dopłatami
- 5.2. Pracownicze Plany Emerytalne (PPE) – oszczędzanie z pracodawcą
- 5.3. Dochód pasywny sposobem oszczędzania na emeryturę
- 6. Jak skutecznie oszczędzać na emeryturę?
- 7. Co warto wiedzieć?
Z przeprowadzonego w 2023 r. raportu Nationale-Nederlanden „Długie jutro” wynika, że ponad 70% Polaków wierzy, iż państwo zadba o ich świadczenia emerytalne. Według tej samej publikacji oszczędności wystarczające na więcej niż rok ma jedynie 17% respondentów. W połączeniu z niezbyt wysokimi emeryturami Polaków tworzy to nieciekawe perspektywy na przyszłość. Istnieje jednak wiele narzędzi, które pomagają samodzielnie oszczędzać na emeryturę – w tym IKE i IKZE.
Oszczędzanie na emeryturę, czyli zadbaj o swoją przyszłość
Mimo optymistycznego podejścia pytanych o to Polaków, państwowa emerytura może w przyszłości nie zaspokoić Twoich potrzeb. Wystarczy przyjrzeć się sytuacji aktualnych emerytów. Średnia wypłata tego świadczenia w pierwszej połowie 2023 r. wyniosła ok. 3300 zł.
Wspomniana już stopa zastąpienia w latach 2014-2020 spadła z 52,5% do 42,4%, a jej prognozowana wartość na 2060 rok to zaledwie 25%. Jednocześnie trzeba wziąć pod uwagę tempo wzrostu cen. W związku z tym możliwe, że emerytura z ZUS przyda Ci się w przyszłości jedynie na przysłowiowe „waciki”, nawet jeśli będziesz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne przez 35 lat lub dłużej.
Wypowiedź eksperta
Izabela StachuraKiedy zacząć odkładać na emeryturę?
Emerytura z perspektywy 20- czy 30-latka wydaje się czymś bardzo odległym. Często znajduje się na końcu listy priorytetów, jeśli chodzi o to, na co przeznaczasz swoje pieniądze. Jeśli jednak chcesz spędzić jesień życia bez stresu i obaw, warto zacząć oszczędzać na emeryturę jak najwcześniej. Im szybciej zaczniesz – tym będzie to łatwiejsze. Nawet niewielkie kwoty gromadzone przez długi czas mogą zrobić olbrzymią różnicę.
Spróbuj tego
IKE i IKZE – co oznaczają tajemnicze skróty?
IKE i IKZE to obecnie jedne z popularniejszych metod, które mogą Ci pomóc zyskać bezpieczeństwo finansowe. Co oznaczają te tajemnicze skróty?
- IKE to Indywidualne Konto Emerytalne.
- IKZE to Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego.
Wraz z PPK, zaliczają się one do trzeciego, dobrowolnego filaru emerytalnego. Zostały stworzone z myślą o ułatwieniu oszczędzania na emeryturę i zapewniają pewne istotne korzyści podatkowe. Dzięki temu Indywidualne Konta Emerytalne i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego pozwalają uzyskać lepsze rezultaty niż np. przy oszczędzaniu na lokacie lub w funduszach inwestycyjnych.
Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) – czyli oszczędzanie bez podatku od zysków kapitałowych
IKE umożliwia gromadzenie środków na emeryturę już od 16. roku życia, natomiast wówczas dokonywanie wpłat jest możliwe tylko wtedy, gdy osiągane są zarobki z umowy o pracę. Rocznie na Indywidualne Konto Emerytalne można wpłacić maksymalnie 3-krotność prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
W 2024 r. limit wpłat na IKE wynosi 23 472 zł.
Środki są inwestowane w produkty oszczędnościowe i inwestycyjne. Kapitał jest więc powiększony o odsetki, a ryzyko jest relatywnie niskie. Co niezwykle istotne, uzyskany dochód może być zwolniony z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki), który wynosi 19%.
Aby podatek Belki nie został naliczony, wystarczy spełnić dwa warunki:
- wpłaty na Indywidualne Konta Emerytalne powinny być dokonywane przez minimum 5 lat;
- wypłaty środków z IKE należy dokonać po 60 roku życia (lub 55 roku życia przy wcześniejszym nabyciu uprawnień emerytalnych).
Lokując swoje oszczędności w IKE, możesz zatem sporo zyskać w porównaniu do tradycyjnych produktów inwestycyjnych, gdzie od zysków kapitałowych jest potrącany podatek.
Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – z możliwością odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania
IKZE jest narzędziem bardzo podobnym do IKE i pełni taką samą funkcję. Oszczędzając na Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego, korzyści odczujesz jednak jeszcze szybciej. Wpłacana na IKZE kwota może być bowiem odliczona od podstawy opodatkowania, a zatem zmniejsza Twój należny podatek. Wpłacane środki są lokowane w produktach oszczędnościowych i inwestycyjnych, tak aby z czasem zwiększały swoją wartość.
W tym przypadku również obowiązuje limit wpłat. Rocznie na IKZE możesz przekazać kwotę odpowiadającą 1,2-krotności prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, limit jest zwiększany do 1,8-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
W 2024 r. limit wpłat na IKZE wynosi 9 388,80 zł. Natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą wpłacić na IKZE w 2024 roku 14 083,20 zł.
Środki zgromadzone na Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego można wypłacić po ukończeniu 65 lat i pod warunkiem dokonywania wpłat na konto co najmniej w 5 latach kalendarzowych bez podatku od zysków kapitałowych. Trzeba będzie jednak zapłacić zryczałtowany podatek w wysokości 10% wartości wypłaty.
IKE czy IKZE – co wybrać?
Co wybrać – IKE czy IKZE? Gdzie oszczędzanie pieniędzy przyniesie Ci więcej korzyści? Krótka odpowiedź brzmi: to zależy. Oba produkty są podobne, ale mają inne zalety, więc mogą się sprawdzić w różnych okolicznościach.
Zacznijmy od podobieństw. Oba konta oferowane są przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, banki, domy maklerskie, powszechne towarzystwa emerytalne oraz towarzystwa ubezpieczeniowe i dostępne w różnych formach. Środki w obu przypadkach podlegają także dziedziczeniu. Najważniejsze różnice pomiędzy IKE i IKZE prezentuje natomiast poniższa tabela.
| IKE | IKZE | |
|---|---|---|
| Roczny limit wpłat | 3-krotność średniego wynagrodzenia | 1,2-krotność średniego wynagrodzenia (1,8-krotnosć dla osób prowadzących działalność gospodarczą) |
| Możliwość wypłaty z maksymalnymi korzyściami | Po 60 roku życia lub po 55 roku życia przy wcześniejszym nabyciu uprawnień emerytalnych | Po 65 roku życia |
| Podatek od wypłaty po zakończeniu oszczędzania | Brak | 10% – zryczałtowany podatek dochodowy |
| Możliwość wypłaty przed czasem | W części lub w całości, wypłata objęta podatkiem Belki | Tylko w całości, wypłata powiększa Twój dochód za dany rok i jest opodatkowana |
| Możliwość odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania | Nie | Tak – w całości, w każdym roku podatkowym, w którym dokonywana jest wpłata |
IKE czy IKZE – co wybrać? Chociaż IKE ma więcej zalet, Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego pozwalają odczuć korzyści niemal natychmiast, bo przy każdym rozliczaniu rocznego zeznania podatkowego. Samodzielnie musisz ocenić, które rozwiązanie jest dla Ciebie lepsze. Nie chcesz wybierać? Możesz mieć jednocześnie IKE i IKZE, aby oszczędzać więcej.
Inne sposoby oszczędzania na emeryturę
IKE i IKZE to nie jedyne narzędzia, które umożliwiają Polakom oszczędzanie na emeryturę. Możesz wykorzystać do tego również np. Pracownicze Plany Kapitałowe oraz Pracownicze Plany Emerytalne. Ponadto jako fundusz emerytalny można uznać dowolne inwestycje, które zapewnią Ci pasywny dochód. Co warto wiedzieć o tych rozwiązaniach?
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – oszczędzanie z dopłatami
Z systemu dodatkowego oszczędzania na emeryturę możesz też łatwo skorzystać w pracy. Pracodawcy mają obowiązek umożliwienia pracownikom oszczędzania w ramach PPK. Jest to program polegający na odprowadzaniu niewielkiej części Twojego wynagrodzenia (standardowo 2% lub dobrowolnie więcej).
Uwaga!
Wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego możesz zacząć korzystać ze zgromadzonych funduszy w formie regularnych wypłat. Możliwe jest też wypłacenie części pieniędzy przed czasem. Bez utraty dopłat oraz korzyści podatkowych można to zrobić w razie poważnego zachorowania. Całość możesz też „pożyczyć” na cele mieszkaniowe.
PPK zapewniają sporo istotnych korzyści i mogą pomóc uzbierać na przyszłą emeryturę. Trzeba jednak pamiętać, że dają możliwość oszczędzania jedynie niewielkiego ułamka wynagrodzenia. Dlatego warto je uzupełnić również o inne rozwiązanie.
Pracownicze Plany Emerytalne (PPE) – oszczędzanie z pracodawcą
Pracownicze Plany Emerytalne to program zbliżony pod względem sposobu działania do PPK, ale jest całkowicie dobrowolny. Chętni pracodawcy mogą go zaoferować swoim pracownikom.
O atrakcyjności tej formy oszczędzania na emeryturę decydują przede wszystkim wpłaty od pracodawców. Nie musisz inwestować własnych środków, aby odkładać pieniądze na przyszłość. Środki od pracodawcy nie są potrącane z Twojego wynagrodzenia. Dlatego, jeśli masz taką możliwość, warto rozważyć przystąpienie do PPE.
Dochód pasywny sposobem oszczędzania na emeryturę
Rewelacyjnym sposobem na zapewnienie sobie prywatnej emerytury i stabilność finansową niezależnie od sytuacji zawodowej jest dochód pasywny. To pojęcie oznacza osiąganie zysków bez konieczności wykonywania pracy.
System oszczędzania taki jak np. IKE lub PPK może być potraktowany jako rodzaj dochodu pasywnego na emeryturę, ponieważ środki są wypłacane w comiesięcznych transzach. Nie musisz jednak korzystać ze specjalnych produktów emerytalnych. Jednym z najpopularniejszych sposobów na dochód pasywny jest wynajem nieruchomości. Możesz go też czerpać np. z praw autorskich lub z dywidend wypłacanych przez spółki, w które zainwestujesz.
Jak skutecznie oszczędzać na emeryturę?
Nie da się zaprzeczyć, że polski system emerytalny nie należy do najstabilniejszych. Prognozy dla przyszłych emerytów nie napawają optymizmem. Możesz jednak wykorzystać dostępne produkty emerytalne i inne inwestycje, aby samodzielnie zabezpieczyć swoją przyszłość. Jak upewnić się, że oszczędzanie na emeryturę przyniesie oczekiwane skutki?
- Zachowaj systematyczność – nawet niewielkie kwoty odkładane przez długi czas mogą przynieść olbrzymie zyski. Sekretem jest procent składany, który działa na Twoją korzyść w przypadku długoterminowych inwestycji. Pamiętaj więc, aby dokonywać wpłat regularnie.
- Ustal swój cel – oblicz, jaka kwota zapewni Ci bezpieczeństwo finansowe na emeryturze, a następnie ile musisz odkładać co miesiąc, aby osiągnąć swój cel. Jasno wyznaczony kierunek pomoże Ci realizować plan.
- Oszczędzaj, ile możesz – nie jesteś w stanie odkładać wysokich sum ze względu na inne zobowiązania lub wysokie koszty życia? Nie rezygnuj z oszczędzania. Niższa prywatna emerytura też wspomoże Cię w przyszłości!
- Poznaj swoje opcje – możesz odkładać pieniądze na prywatną emeryturę na wiele sposobów. Tylko w ramach IKE i IKZE możesz inwestować w fundusze inwestycyjne, akcje, obligacje i wiele innych instrumentów. Aby zapewnić sobie największe możliwe szanse na wysoką stopę zwrotu, postaraj się poznać wszystkie dostępne formy oszczędzania i wybrać tę dopasowaną do Twoich potrzeb.
Na emeryturze Twój standard życia wcale nie musi ucierpieć. Wystarczy, że sam o nią zadbasz – najlepiej już teraz. Warto przy tym rozważyć narzędzia, które oferują preferencje podatkowe – takie jak np. IKE i IKZE. Oba te rozwiązania mogą Ci zapewnić godne życie po zakończeniu aktywności zawodowej.
Przykład
Źródła:
- https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/6351/assets/602132/-a566a510c50a1f898fdae6c62bfa6f53.pdf
- https://www.zus.pl/documents/10182/167627/Biuletyn_K2_2023.pdf/04318e44-c3e9-da3a-a8b8-1e6e427d27f4?t=1698932200661
- https://www.instytutemerytalny.pl/wp-content/uploads/2021/02/Stopa-zast%C4%85pienia-Ekspertyza-IE-9.02.2021.pdf
Co warto wiedzieć?
- Perspektywy emerytalne na przyszłość nie malują się w różowych barwach. Rośnie liczba osób w wieku poprodukcyjnym, a ZUS ma coraz mniejszą wydolność. W związku z tym warto pomyśleć o samodzielnym zabezpieczeniu dodatkowych funduszy na emeryturę.
- IKE i IKZE to dwa podobne narzędzia dla osób fizycznych, które umożliwiają odkładanie na emeryturę w prosty sposób.
- Oba rodzaje kont emerytalnych (IKE i IKZE) pozwalają uniknąć zapłaty podatku od zysków kapitałowych. W przypadku IKZE wypłata wymaga jednak zapłacenia podatku dochodowego.
- Wpłaty na IKZE obniżają jednak podstawę opodatkowania. W przypadku IKE ta zasada nie obowiązuje.
- Zarówno IKE, jak i IKZE może być dobrym sposobem na oszczędzanie na emeryturę. Narzędzie powinieneś dobrać do swoich potrzeb.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Co się bardziej opłaca – IKE czy IKZE?
Nie da się jednoznacznie stwierdzić, co się bardziej opłaca – IKE czy IKZE. Zależy to od indywidualnej sytuacji. Warto pamiętać, że IKZE zapewnia natychmiastowe korzyści w postaci możliwości odliczenia składek od podstawy opodatkowania. Wypłata z IKE jest natomiast zwolniona z podatku Belki i podatku dochodowego (chyba że dokonasz jej przed czasem). Ponadto IKE pozwala na odkładanie większych kwot. Każdy musi jednak sam wybrać najkorzystniejsze dla siebie rozwiązanie. Istnieje też możliwość założenia zarówno IKE, jak i IKZE.
Jaki podatek od likwidacji IKZE?
Jeśli zdecydujesz się zlikwidować IKZE, czyli wypłacić środki przed osiągnięciem wieku emerytalnego, zapłacisz od całej kwoty podatek dochodowy. Wypłata będzie bowiem powiększać Twój dochód.
Gdzie można założyć konto IKE lub IKZE?
IKE i IKZE mogą oferować:
- fundusze inwestycyjne (otwarte fundusze inwestycyjne i specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte),
- podmioty prowadzące działalność maklerską (domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską),
- zakłady ubezpieczeń na życie,
- banki,
- od 1 stycznia 2012 roku również dobrowolne fundusze emerytalne.
Od tego, gdzie założysz swoje konto emerytalne, zależy m.in. to, w co będą inwestowane Twoje fundusze. Poszczególne oferty IKE i IKZE różnią się m.in. poziomem ryzyka i stopą zwrotu.
Czy można przenieść środki z IKE lub IKZE?
Tak. Środki z IKE można przenieść do innej instytucji zajmującej się prowadzeniem kont IKE, a także np. do PPE. Środki z IKZE można natomiast przenieść tylko do innej instytucji prowadzącej IKZE.
Ja tez jestem w ppk, program dobrowolny, ale moim zdaniem warto korzystac, zawsze to jakas kasa sie odlozy, tym bardziej ze niczego nie trzeba samemu ogarniac, wszystko sie odbywa wlasciwie bez naszego udzialu 🙂
IKE od 2 lat ze względu na sytuacje generuje straty i to duże bieżący rok lepszy nie będzie , patrząc na to co się dzieje w Europie i na świecie lepiej przemyśleć inwestycje.
czy można mieć IKEZ w jednym towarzystwie a IKE w drugim. np w domu maklerskim?
tak
czy będąc na rencie mogę przystąpić do IKE?
Dzień dobry. Oczywiście może Pan. Mimo iż sama idea IKE zakładała raczej osoby pracujące, to mogą przystępować także renciści, a nawet emeryci.
Czy gromadząc pieniądze na koncie IKZE mogę wystąpić o przeliczenie na nowo emerytury do ZUSU