Pracownicze Plany Kapitałowe to jeden ze sposobów na systematyczne oszczędzanie na emeryturę przy wsparciu pracodawcy i państwa. Nowością jest prywatny charakter środków gromadzonych w ramach PPK.
- Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – co to takiego?
- Kto może skorzystać z PPK?
- Jak wygląda schemat działania PPK?
- Jakie są ogólne zasady PPK?
- Czy zgromadzone na PPK środki należą do pracownika?
- Skąd pochodzą wpłaty na PPK?
- Jakie są korzyści z posiadania PPK?
- Jak przystąpić do PPK?
- Jak zrezygnować z PPK?
- Rezygnacja z PPK – co się dzieje ze zgromadzonymi środkami?
- Czy można wypłacić pieniądze z PPK?
- PPK a śmierć właściciela rachunku
- PPK a obowiązki pracodawcy
- PPK a zmiana pracodawcy
- Jak sprawdzić stan konta PPK?
- Warto wiedzieć:
Według danych Komisji Nadzoru Finansowego w IV kwartale 2021 r. łączna liczba uczestników gromadzących środki na rachunkach PPK wyniosła 2.547.941. W tym 2.110.580 to uczestnicy, wobec których pracodawcy mieli obowiązek dokonywać wpłat podstawowych, a 437.361 to uczestnicy, wobec których pracodawca nie miał takiego obowiązku. Na wpłaty dodatkowe finansowane przez uczestnika PPK zdecydowało się 19.175 osób, natomiast liczba uczestników za których dokonywane są wpłaty dodatkowe finansowane przez pracodawcę wyniosła 39.845.
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – co to takiego?
Pracownicze Plany Kapitałowe to rozwiązanie wprowadzone ustawą z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych. Tworzenie PPK ma na celu systematyczne gromadzenie oszczędności z przeznaczeniem ich wypłaty w przyszłości, po osiągnięciu przez uczestnika PPK 60 lat. Nowością w zakresie oszczędzania na emeryturę ma być prywatny charakter zgromadzonych środków, które mogą być przez uczestnika PPK wypłacone wcześniej, przed ukończeniem wieku określonego w ustawie.
Pracownicze Plany Kapitałowe oznaczają oszczędzanie na przyszłość przy udziale trzech podmiotów: pracownika, pracodawcy i państwa.
Ustawodawca przewidział stopniowe wprowadzanie Pracowniczych Planów Kapitałowych do firm w zależności od wielkości zatrudnienia. Od 1 stycznia 2021 r. konieczność podpisania umowy o zarządzanie PPK mają wszystkie firmy (poza nielicznymi wyjątkami), również te zatrudniające mniej niż 20 osób, a także jednostki sektora finansów publicznych.
Kto może skorzystać z PPK?
Z Pracowniczych Planów Kapitałowych mogą skorzystać osoby pełnoletnie, które podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu. Czyli:
- pracownicy – zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę
- osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych
- osoby fizyczne wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosowane są przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia
- członkowie rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji
- osoby wymienione powyżej przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego
Jak wygląda schemat działania PPK?
Obowiązek tworzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych spoczywa na pracodawcy, który przekazuje do wybranej instytucji finansowej środki zgodnie z zadeklarowaną wysokością:
Pracownik – obowiązkowa wpłata podstawowa w wysokości 2% wynagrodzenia brutto + dobrowolna dodatkowa wpłata w wysokości 2 % – łączenie do 4% wynagrodzenia brutto
Pracodawca – obowiązkowa wpłata podstawowa w wysokości 1,5% wynagrodzenia brutto + dobrowolna dodatkowa wpłata w wysokości do 2,5% wynagrodzenia brutto – łącznie do 4% wynagrodzenia brutto
Na rachunek PPK środki wpłaca również państwo, które obejmują jednorazową wpłatę powitalną w wysokości 250 zł i wpłatę roczną w wysokości 240 zł po spełnieniu dodatkowych warunków określonych ustawą.
Decyzję w zakresie sposobu dysponowania zgromadzonymi środkami podejmuje uczestnik PPK samodzielnie.
Jakie są ogólne zasady PPK?
- Na oszczędności uczestnika PPK składa się od 2% do 4% wynagrodzenia brutto finansowane przez pracownika, od 1,5% do 4% wynagrodzenia brutto finansowane przez pracodawcę i wpłaty państwa: 250 zł wpłaty powitalnej i 240 zł dopłaty rocznej.
- Wypłata środków jest możliwa przed ukończeniem 60 lat. Jednak najkorzystniejsza opcja to wypłata 25% zgromadzonych środków jednorazowo po ukończeniu 60 lat, a pozostałe 75% zgromadzonego kapitału w 120 miesięcznych ratach – tylko taki sposób wypłaty nie wiąże się z koniecznością zapłaty podatku od zysków kapitałowych.
- Uczestnik PPK ma możliwość skorzystania ze zgromadzonych środków wcześniej, przed ukończeniem 60 lat w razie wystąpienia szczególnych sytuacji życiowych: poważnej choroby lub konieczności pokrycia wkładu własnego potrzebnego do uzyskania kredytu hipotecznego na budowę lub kupno nieruchomości.
Czy zgromadzone na PPK środki należą do pracownika?
Zgodnie z przepisami środki gromadzone w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych stanowią prywatną własność uczestnika PPK. Dzięki temu może on nimi dysponować dowolnie m.in. złożyć dyspozycję wcześniejszej wpłaty zgromadzonych pieniędzy bez konieczności podawania przyczyny tej decyzji. O prywatnym charakterze gromadzonych środków świadczy również możliwość ich dziedziczenia w razie śmierci uczestnika PPK.
Katarzyna GawełSkąd pochodzą wpłaty na PPK?
Środki gromadzone w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych pochodzą z trzech źródeł:
- pracownika – wpłata podstawowa finansowana przez pracownika wynosi 2% jego wynagrodzenia brutto lub mniej niż 2 % a minimalnie 0,5% jeśli jego wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiąc nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia; uczestnik PPK mam możliwość zadeklarowania dodatkowej dobrowolnej wpłaty w wysokości do 2% wynagrodzenia brutto
- pracodawcy – wpłata podstawowa finansowana przez pracodawcę wynosi 1,5% wynagrodzenia brutto; pracodawca w umowie o zarządzenia PPK może zadeklarować dobrowolną wpłatę dodatkową w wysokości do 2,5% wynagrodzenia brutto; wysokość wpłaty dodatkowej pracodawca może różnicować ze względu na długość okresu zatrudnienia pracownika albo na podstawie obowiązującego regulaminu wynagrodzeń
- państwa – wpłata powitalna w wysokości 250 zł oraz dopłata roczna w wysokości 240 zł, która przysługuje uczestnikowi PPK przy spełnieniu warunku określonej w ustawie wysokości wpłat
Jakie są korzyści z posiadania PPK?
- Budowanie oszczędności na przyszłość dzięki odkładaniu niewielkich kwot co miesiąc.
- Budowanie oszczędności ze wsparciem ze strony pracodawcy i państwa.
- Systematyczność oszczędzania – dzięki przystąpieniu do PPK o terminowych przelewach zadeklarowanych wpłat pamięta pracodawca, dla pracownika nie wiąże się to z żadnym dodatkowym działaniem.
- Dodatkowe pieniądze w okresie emerytalnym.
- Możliwość wypłaty środków wcześniej, przed ukończeniem 60 lat.
- Pieniądze zgromadzone w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych podlegają dziedziczeniu.
Jak przystąpić do PPK?
Osoby zatrudnione, które ukończyły 55 lat i nie ukończyły 70 lat mogą przystąpić do Pracowniczych Planów Kapitałowych wyłącznie z własnej inicjatywy, składając odpowiedni wniosek w tym zakresie u pracodawcy. Natomiast osoby w wieku od 18 lat ale przed ukończeniem 55 lat są zapisywani do PPK przez pracodawcę automatycznie po upływie trzech miesięcy od zatrudnienia. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy przed upływem tego terminu pracownik deklaruje na piśmie, że nie chce przystąpić do PPK.
Jak zrezygnować z PPK?
Do rezygnacji z PPK wystarczy pisemna deklaracja uczestnika złożona pracodawcy. W praktyce takie pismo najczęściej należy złożyć w dziale kadr. Zrezygnować z uczestnictwa w PPK można w dowolnym momencie. Nie ma też ograniczenia w zakresie ponownego przystąpienia do programu. Jedynym limitem jest wiek: do PPK nie zostanie zapisana osoba, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła 70 lat.
Rezygnacja z PPK – co się dzieje ze zgromadzonymi środkami?
Jeśli pracownik złoży deklarację o rezygnacji z PPK, wówczas kolejne wpłaty nie są odprowadzane przez pracodawcę. Natomiast zgromadzone już środki pozostają na koncie uczestnika PPK i są inwestowane w ramach funduszy zdefiniowanej daty. Na wniosek uczestnika PPK mogą zostać mu wypłacone.
Czy można wypłacić pieniądze z PPK?
Zgromadzone środki uczestnik PPK może wypłacić wcześniej, przed osiągnięciem 60 lat. Konsekwencją złożenia dyspozycji wypłaty będzie uzyskanie zgromadzonych oszczędności pomniejszonych o:
- podatek od zysków kapitałowych
- środki wpłacone przez państwo
- 30% środków wpłaconych przez pracodawcę – te środki zostaną przekazane do ZUS i zapisane na koncie ubezpieczonego jako składka na ubezpieczenie emerytalne
Uczestnik PPK ma możliwość wypłaty środków przed ukończeniem 60 lat w ramach tzw. szczególnych sytuacji życiowych:
- w razie poważnej choroby uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka można wypłacić do 25% zgromadzonych środków bez obowiązku ich zwrotu
- w razie chęci pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągniętym kredytem hipotecznym na zakup nieruchomości można wypłacić do 100% zgromadzonych środków, ale z obowiązkiem zwrotu pieniędzy maksymalnie w ciągu 15 lat – ta opcja zarezerwowana jest dla osób, które nie ukończyły 45 lat
PPK a śmierć właściciela rachunku
W razie śmierci uczestnika PPK zgromadzone środki podlegają dziedziczeniu na zasadach określonych w ustawie:
- połowę zgromadzonych środków, jako element wspólności małżeńskiej, zostanie przekazane na rachunek PPK, IKE lub PPE małżonka – na wniosek małżonka pieniądze mogą zostać wypłacone również w formie pieniężnej
- pozostałe środki trafią do wskazanych imiennie przez uczestnika PPK osób uprawnionych – w zależności od ich wniosku przekazanie pieniędzy może mieć formę transferu do PPK, IKE lub PPE albo wypłaty w formie pieniężnej
- jeśli uczestnik PPK nie wskaże osób uprawnionych, wówczas zgromadzone środki przypadną spadkobiercom uprawnionym do dziedziczenia na zasadach określonych w kodeksie cywilnym
PPK a obowiązki pracodawcy
Aktualnie obowiązek prowadzenia PPK mają już praktycznie wszystkie firmy, również te małe zatrudniające mniej niż 20 pracowników. Główne obowiązki pracodawcy to:
- wybór, w porozumieniu z działającą zakładową organizacją związkową lub w razie jej braku reprezentacją osób zatrudnionych, instytucji finansowej z którą należy zawrzeć umowę o zarządzenie PPK
- podpisanie umowy o zarządzanie PPK – umowa ma postać elektroniczną pozwalającą na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku
- podpisanie umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz zatrudnionych pracowników
- naliczenie i odprowadzenie wpłat finansowanych przez pracownika oraz przez pracodawcę
- prowadzenie dokumentacji związanej z PPK
Kompleksowa baza wiedzy o Pracowniczych Planach Kapitałowych w zakresie wdrażania i obsługi programu jest dostępna w internecie w ramach portalu Moje PPK. Do dyspozycji pracowników i pracodawców jest również dostępne bezpłatne telefoniczne centrum informacji.
PPK a zmiana pracodawcy
Po zmianie pracy dotychczas zgromadzone środki w ramach PPK mogą zostać przeniesione na nowy rachunek już za pośrednictwem nowego pracodawcy. Wystarczy, że we właściwym terminie pracownik złoży oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK. Kluczowe jest zachowanie terminu w zakresie złożenia oświadczenia.
W razie spóźnienia pracodawca nie może go przyjąć. Wówczas pracownik może samodzielnie dokonać transferu środków pomiędzy swoimi rachunkami PPK, poprzez złożenie odpowiedniej dyspozycji bezpośrednio w instytucji finansowej.
Jak sprawdzić stan konta PPK?
Każdy pracownik uczestniczący w PPK posiada własny imienny rachunek, na którym gromadzone są jego oszczędności przekazywane w ramach programu. Wybrana przez pracodawcę instytucja finansowa, która prowadzi rachunek, udostępnia użytkownikom dostęp online do systemu prezentującego stan posiadanych przez nich oszczędności.
Informacji w jaki sposób pracownik może uzyskać dostęp do rachunku należy szukać na stronie internetowej tej instytucji a także w pakiecie informacyjnym przekazywanym pracownikowi niezwłocznie po zawarciu umowy o prowadzenie PPK.
Źródła:
https://www.mojeppk.pl/
https://www.knf.gov.pl/?articleId=77492&p_id=18
Warto wiedzieć:
- Pracownicze Plany Kapitałowe to sposób na systematyczne oszczędzanie na emeryturę przy udziale pracodawcy i państwa.
- Pracownicy w wieku od 18 lat i przed ukończeniem 55 lat przystępują do PPK automatycznie, bez konieczności składania wniosku. Pracownicy w wieku 55 lat i przed ukończeniem 70 lat mogą przystąpić do PPK na wniosek złożony pracodawcy.
- Pracownik może w dowolnym momencie zrezygnować z udziału w PPK i wypłacić zgromadzone środki.
- Środki zgromadzone w ramach PPK są dziedziczone na zasadach określonych w ustawie.
- W razie złożenia dyspozycji wypłaty pieniędzy przed ukończeniem 60 lat, uczestnik PPK otrzyma pieniądze pomniejszone o podatek od zysków kapitałowych, kwoty wpłacone przez państwo i 30% kwoty wpłaconej przez pracodawcę, która jednak nie przepada, ale zostaje przekazana do ZUS jako składka na ubezpieczenie emerytalne pracownika.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy Pracownicze Plany Kapitałowe są obowiązkowe?
Nie. Oszczędzanie w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych jest dobrowolne. Jednak osoby w wieku pomiędzy 18 lat i przed ukończeniem 55 lat do programu są zapisywane automatycznie przez pracodawcę. Rezygnacja z uczestnictwa w PPK w takim przypadku wymaga złożenia przez pracownika pisemnego oświadczenia. Oświadczenie o rezygnacji należy złożyć pracodawcy.
Czy po ukończeniu 60 lat mogę dalej odkładać pieniądze w ramach PPK?
Jak najbardziej. Pracownik ma trzy opcje. Po pierwsze dalej gromadzić pieniądze w ramach PPK. Po drugie może skorzystać z wypłaty w wysokości 25% zgromadzonych środków, a pozostałe pieniądze wypłacać co miesiąc przez okres 120 miesięcy. Po trzecie skorzystać z wypłaty w wysokości 25% zgromadzonych środków i dowolnie skrócić okres wypłaty pozostałych środków, co jednak będzie wiązać się z koniecznością zapłaty podatku od zysków kapitałowych.
Czy mogę samodzielnie wybrać instytucję finansową, która będzie prowadziła dla mnie rachunek PPK?
Nie. Wybór instytucji finansowej prowadzącej PPK jest obowiązkiem pracodawcy.
Czy instytucja finansowa prowadząca rachunek może pobierać od uczestnika PPK opłaty za wcześniejszą wypłatę środków?
Instytucja finansowa nie może pobierać od uczestnika PPK żadnych opłat manipulacyjnych związanych z wpłatą czy wypłatą środków lub z tytułu realizacji innych transakcji, za wyjątkiem realizacji w ciągu roku więcej niż dwóch konwersji lub zamian.
Ile kosztuje zarządzanie funduszem?
Wynagrodzenie dla instytucji finansowej z tytułu zarządzania funduszem wynosi do 0,5% wartości aktywów netto funduszu inwestycyjnego w skali roku. Instytucja finansowa jest uprawniona również do wynagrodzenia za osiągnięty wynik: w wysokości do 0,1% wartości aktywów netto funduszu inwestycyjnego w skali roku.
Kto tworzy PPK?
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to system oszczędzania dla osób zatrudnionych realizowany przy współpracy z pomiotami zatrudniającymi.
Tu się zgodzę z ppk. Mam wrazenie, że ludzie bezmyślnie rezygnują z programu, bo do końca nie znają zasad i z góry sa na NIE. A to przeciez dopłata do pensji, rodzaj benefitów. Mieć a nie mieć 2tys. złotych rocznie to chyba nie jest mało?
Jak popatrze na emeryture mojej mamy to aż sie boje o swoją. A przeciez lepiej raczej nie bedzie. Nie dziwie się ze ludzie nagle zaczeli sie martwic o przyszlosc i inwestować, oszczedzac w kazdy mozliwy sposob. Co do ppk może i opinie są różne, ale co by o programie nie mówić poki co to jedyna możliwa opcja dla wiekszosci ludzi zarabiajacych mniej niz średnia krajowa. Ważne zeby odkładać w jakikolwiek sposob. Lepsze coś przeciez niż nic