Lokata czy obligacja – co lepsze?

W dzisiejszej publikacji skupię się na zagadnieniu związanym głównie z obligacjami Skarbu Państwa. Dokonam charakterystyki i zestawienia poszczególnych rodzajów obligacji etc. Postaram się odpowiedzieć na pytanie – co jest lepsze – czy lokata, czy obligacja, w kontekście różnego rodzaju typów inwestorów.

Tytułem wstępu wyjaśniam, że zarówno obligacje skarbowe oraz lokaty bankowe stanowią niezwykle bezpieczne formy oszczędzania pieniędzy, jednakże pozbawione są aż takich możliwości uzyskania korzyści finansowej (zysku). Wszystko zależy od rodzaju inwestora i oczekiwanych zwrotów z inwestycji (w tym przypadku inwestycji rozumianej jako oszczędzanie).

Czym są obligacje skarbowe?

Na wstępie powinieneś wiedzieć czym właściwie są obligacje skarbowe. Przedstawiając to zagadnienie opisowo wskazuje się podążając za Ministerstwem Finansów, że są to papiery wartościowe, które są sprzedawane przez Ministra Finansów, który reprezentuje Skarb Państwa. Sprzedając obligacje Minister Finansów pożycza od nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić wraz z należnymi odsetkami (tzn. wykupić obligacje) w określonym czasie.

Powinieneś również znać podstawowe cechy, które charakteryzują obligacje skarbowe. Należą do nich:

• obligacje skarbowe są bezpieczne (w praktyce uznawane są za najbezpieczniejszą formę oszczędzania pieniędzy, gdyż emitentem jest Skarb Państwa i to on je zabezpiecza);
• prostota w ich wewnętrznej konstrukcji. Ich zakup nie wymaga fachowej wiedzy. Są one łatwo dostępne, gdyż występuje spora ilość punktów sprzedaży, różnych form sprzedaży – można jest kupić zarówno w stacjonarnym punkcie, przez internet oraz przez telefon;
• zyskowność, gdyż obligacje Skarbu Państwa przynoszą swoim nabywcom indywidualnym zysk na takim samym lub wyższym poziomie niż obligacje hurtowe, które są oferowana większym podmiotom (głównie dużym inwestorom);
• elastyczność, gdyż nabywca obligacji skarbowych może wycofać wpłacone pieniądze (oznacza to zwrot posiadanych obligacji). Nazywamy to tzw. przedterminowym wykupem. Z przedterminowego wykupu korzystają osoby, które nagle potrzebują pieniędzy. Wyjaśnienie praktyczne – w przypadku skorzystania z tej możliwości, wartość narosłych odsetek zostanie jednak pomniejszona o opłatę, której wysokość określona jest w liście emisyjnym danej obligacji. Wynosi ona 50 gr za każdą sztukę obligacji rocznej ROR, 70 gr za każdą sztukę obligacji 2-letniej (DOR), 3-letniej (TOS) i 4-letniej (COI) oraz 2 zł za każdą obligację 10-letnią (EDO). O wszystkich powyższych rodzajach obligacji mowa jest szerzej w poniższej tabeli;
• premia, gdyż dotychczasowi posiadacze obligacji skarbowych mają dodatkowy zysk przy zamianie starych obligacji skarbowych na nowe obligacje skarbowe;
• jasne i czytelne zasady, które są przedstawiane w zrozumiałej dla potencjalnego nabywcy formie bez gwiazdek, małych liter etc.;
• brak dodatkowych opłat i ukrytych prowizji;
• brak konieczności zakładania i prowadzenia dodatkowych kont bankowych (konto oszczędnościowe nie jest wówczas wymagane);
• szeroka dostępność bez względu na ilość środków – brak limitów kwotowych (często jest to główna różnica w zestawieniu z lokatami, które posiadają takie ograniczenia);
• powszechność, gdyż coraz więcej osób korzysta z tego instrumentu finansowego i obligacje cieszą się dość sporym zainteresowaniem inwestorów prywatnych;
• istnieje możliwość zakupu obligacji na osobę bliską. Jako przykład należy podać sytuację, w której posiadasz małoletniego syna. Wówczas możesz dokonać zakupu na rzecz swojego dziecka. Jeśli Twój syn jest pełnoletni, zakupu może dokonać samodzielnie.

Zakres możliwości jakie daje obligacja skarbowa w zakresie oszczędzania jest niezwykle szeroka. To oferta dla tych, którzy szukają zarówno krótko-, średnio- jak i długookresowych form oszczędzania. Jest przeznaczona dla ludzi o różnych portfelach, różnych oczekiwaniach, różnej wiedzy na temat finansów etc. W praktyce oznacza to, że obligacje skarbowe skierowana są do bardzo szerokiego kręgu odbiorców. Dlatego też od wielu lat są tak popularne i uznawane za najbezpieczniejszą formę oszczędzania.

Jak działają obligacje skarbowe?

Opisując mechanizm działania obligacji skarbowych najlepiej wytłumaczę to posługując się przykładem. Pan Marek ma odłożoną konkretną ilość środków pieniężnych i jest zdecydowany zainwestować w obligacje Skarbu Państwa w wymiarze najbliższego roku. W tym celu udaje się do oddziału Banku PKO BP i dokonuje zakupu. Jego obligacje skarbowe są bezpieczne, gdyż to Skarb Państwa występuje w roli dłużnika i jest gwarantem wykupu obligacji od Pana Marka (nie ma sytuacji, w której Skarb Państwa nie wykupi tych obligacji od Pana Marka).

Skarb Państwa dodatkowo wypłaca wypracowane wcześniej odsetki, odpowiada również całym swoim majątkiem. Jest to powszechnie uznawana za najbezpieczniejszą z form oszczędzania/lokowania pieniędzy. Pan Marek może w każdej chwili sprzedać swoje obligacje co nazywa się w praktyce przedterminowym wykupem. W dużym uproszczeniu oznacza to, że dokonując zakupu obligacji udzielasz pożyczki skarbowi państwa.

Jakie są rodzaje obligacji skarbowych?

Aktualnie masz możliwość przystąpienia do zakupu szerokiej gamy obligacji skarbowych, które różnią się od siebie w zakresie parametrów procentowych oraz czasowych. W dużym uproszczeniu mogę stwierdzić, że występują trzy rodzaje obligacji skarbowych, do których należą:

1. Obligacje skarbowe, które mają stałe oprocentowanie;
2. Obligacje skarbowe, które mają zmienne oprocentowanie;
3. Obligacje skarbowe, które są indeksowane inflacją (aktualnie jest to cecha charakterystyczna obligacji skarbowych, które są zawierane na minimum 4 lata) – są to tzw. obligacje indeksowane inflacją.

Bardziej szczegółowy podział na poszczególne rodzaje obligacji skarbowych przedstawiłem w tabeli poniżej (wyjaśniam – jest to stan prawny na dzień 1 marca 2024 r.).

Jakie jest oprocentowanie obligacji skarbowych?

Powinieneś wiedzieć, że obligacje skarbowe mogą mieć różne podejście do kwestii formy oprocentowania. Rozróżniamy oprocentowanie stałe, oprocentowanie zmienne oraz oprocentowanie indeksowane inflacją. W tabeli powyżej przedstawiłem Tobie poszczególne rodzaje obligacji skarbowych, które mają określoną wartość procentową (na dzień 1 marca 2024 r. jest to oprocentowanie od 3,00% do 7,05% w skali roku). Są to zatem wartości zbliżone do lokat bankowych. Wyjaśniam również, że często obligacje skarbowe są porównywane z lokatami bankowymi (oprocentowanie lokat bankowych często jest zbliżone do oprocentowania obligacji, jednakże lokaty bankowe to zupełnie inne instrumenty finansowe).

Czy obligacje skarbowe są bezpieczne?

Obligacje skarbowe to powszechnie uznawana za najbezpieczniejszą forma oszczędzania, gdyż ich emitentem jest Skarb Państwa. To właśnie Skarb Państwa występując w roli dłużnika i jest jednocześnie gwarantem wykupu obligacji od nabywców i wypłacenia należnych odsetek. Skarb Państwa w takiej sytuacji odpowiada za te zobowiązania całym majątkiem, dlatego obligacje skarbowe są traktowane jako najbezpieczniejsza forma oszczędzania. Należy podkreślić, że obligacje coraz częściej wybierane są przez szerokie grono oszczędzających (zarówno osoby młodsze oraz starsze).

Jak kupić detaliczne obligacje skarbowe?

Procedura zakupu obligacji skarbowych jest czytelna i dość prosta. Musisz wiedzieć, że generalnie obowiązują trzy tryby zakupu detalicznych obligacji skarbowych (obligacji skarbu państwa). W tym celu najlepiej posłużyć jest się przykładami z życia (3 najczęstsze metody zakupu obligacji skarbowych):

Zakup jest możliwy w oddziałach PKO Banku Polskiego w całym kraju oraz w Punktach Obsługi Klientów Biura Maklerskiego PKO Banku Polskiego.

Zakup jest możliwy za pośrednictwem internetu pod adresem: www.zakup.obligacjeskarbowe.pl

Zakup jest możliwy za pośrednictwem telefonu pod numerami: 801 310 210 lub (+48) 81 535 66 55 (obsługa możliwa po rejestracji klienta w Punkcie Sprzedaży Obligacji i aktywacji dostępu przez telefon).

Czym różni się lokata od obligacji skarbowych?

Teraz powinieneś zapoznać się z informacji na temat tego, jakie są różnice pomiędzy lokatą a obligacją skarbową. Wyjaśniam – gwarantem obligacji jest Skarb Państwa, natomiast gwarantem lokaty jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Lokata bankowa również jest bezpieczna. Może się zdarzyć, że lokaty bankowe mają wyższe oprocentowanie aniżeli obligacje Skarbu Państwa.

Za obligacje odpowiada Ministerstwo Finansów, za lokaty odpowiadają konkretne banki. W przypadku lokat ich zerwanie powoduje utratę korzyści (odsetek). Na uwagę zasługuje również sam fakt istnienia mechanizmu w postaci kapitalizacji odsetek (kapitalizacja odsetek to dopisywanie narosłych odsetek do kapitału, powiększenie kapitału o odsetki, które zostały przez ten kapitał wygenerowane. Okres, po jakim narosłe odsetki są dopisywane do kapitału, jest nazywany okresem kapitalizacji).

Obligacje skarbowe nie posiadają limitu kwotowego. Oznacza to, że w przeciwieństwie do lokaty bankowej możesz wpłacić na nie dowolną kwotę. Tak samo dotyczy to możliwości minimalnego zainwestowania. W praktyce oznacza to, że możesz zainwestować w obligacje już 100 zł, gdzie w przypadku lokaty bankowej minimalną wartością może być np. 1000 zł.

Obligacje korporacyjne natomiast stanowią zupełnie odrębny element, który wymaga osobnego omówienia w kolejnej publikacji.

Jakie są podobieństwa pomiędzy lokatą a obligacjami skarbowymi?

Oba instrumenty finansowe są bezpieczne (obligacje skarbowe zabezpiecza Skarb Państwa, natomiast lokaty bankowe zabezpiecza Bankowy Fundusz Gwarancyjny do równowartości 100.000 euro w złotych polskich). Oba instrumenty są przeznaczone do pomnażania oszczędności w czasie (z reguły są to minimum 3-miesiące). Oba instrumenty charakteryzuje prostota w ich nabyciu (oba można kupić zarówno w banku oraz przez internet).

Co lepsze – lokata czy obligacje skarbowe?

Odpowiedź na tak postawione pytanie nie jest jednoznaczna. Wszystko zależy od tego o jakim typie inwestora jest mowa. Zdecydowanie dla osób pragmatycznych i ceniących sobie bezpieczeństwo oba rozwiązania są korzystne. Zdecydowanie bezpieczniejsze są obligacje skarbowe, jednakże lokaty bankowe często oferują wyższe oprocentowanie. Na uwagę zasługuje również fakt, iż warto jest dywersyfikować swój portfel inwestycyjny i posiadać zarówno obligacje oraz lokaty.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270);
2. https://www.obligacjeskarbowe.pl/

Adrian Chruszcz

[email protected]

Redaktor

Prawnik z blisko 10-letnim doświadczeniem zawodowym. Wieloletni współpracownik największego wydawnictwa prawniczego w Polsce. Wyznaje zasadę, że większość nawet najbardziej skomplikowanych zagadnień można wyjaśnić w przystępny i zrozumiały dla każdego czytelnika sposób. Po godzinach zainteresowany historiami kryminalnymi i retrogamingiem.

Zobacz inne wpisy tego autora

Komentarze:

Subscribe

Powiadom o

nowych dalszych komentarzachnowych odpowiedziach na moje komentarze

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

1 Komentarz

najnowszy

najstarszy oceniany

Inline Feedbacks

View all comments

Wedge

8 dni temu

Lokata w banku jest dużo lepsza. Odsetki te same, podatek belki jest w obu przypadkach przy czym w bank automatycznie pobiera a z obligacji sam musisz wypełnić PIT8C i wpłacić. Szkoda czasu. Lipa aby pożyczając pieniądze Państwu być krojonym podatkiem. Bankstera rozumiem – i tak zarabiają krocie.

0

Odpowiedz