Czym jest opłata planistyczna i jaki ma udział w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? Kto płaci rentę planistyczną i czy można uniknąć tych kosztów? W tym tekście znajdziesz wszystkie odpowiedzi.
- Czym jest opłata planistyczna w Polsce?
- Jak ustala się stawki renty planistycznej?
- Czy można uniknąć naliczania renty planistycznej?
- Czy można odwołać się w sprawie ustalenia opłaty planistycznej?
- Jakie są kryteria obliczania renty planistycznej?
- Co się bierze pod uwagę przy tworzeniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego?
- Opłata planistyczna – o czym jeszcze pamiętać?
- Warto wiedzieć
Na świecie opłata planistyczna jest znana także jako opłata urbanistyczna lub opłata za zagospodarowanie terenu. To rodzaj opłaty, którą właściciele nieruchomości lub inwestorzy muszą uiścić w związku z planowaniem i urbanizacją danego obszaru miasta, na którym znajduje się ich nieruchomość. Jest to instrument stosowany przez władze lokalne i regionalne w celu finansowania projektów związanych z rozbudową infrastruktury miejskiej, takiej jak drogi, chodniki, kanalizacja, oświetlenie uliczne czy tereny rekreacyjne.
Opłata planistyczna ma na celu zrównoważone zarządzanie wzrostem miast oraz zapewnienie, że inwestycje i rozbudowa nieruchomości przyczynią się do poprawy jakości życia mieszkańców. Najczęściej pobierana jest wtedy, kiedy wartość nieruchomości wzrosła na skutek zmian w infrastrukturze.
Czym jest opłata planistyczna w Polsce?
W Polsce opłata planistyczna, często określana również jako renta planistyczna, to jednorazowa danina przekazywana na rzecz gminy. Jest ona naliczana w przypadku nieruchomości, na której w okresie ostatnich 5 lat doszło do zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub został uchwalony nowy plan.
Opłaty planistyczne w Polsce regulowane są przepisami prawa, w tym ustawą z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 503 z późn. zm.). Najistotniejsze są artykuły 36 i 37. Zasady pobierania opłat planistycznych mogą różnić się w zależności od konkretnej gminy i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązującego na danym terenie.
Renta planistyczna dotyczy właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości – to oni są zobowiązani do opłaty planistycznej.
Obecnie opłata planistyczna jest nakładana:
- z tytułu wzrostu wartości nieruchomości związanego z uchwaleniem planu miejscowego lub zmianami w planie,
- kiedy zbycie nieruchomości następuje w ciągu 5 lat od dnia wejścia w życie zmian w planie zagospodarowania przyczyniających się do wzrostu wartości nieruchomości.
Obowiązek zapłaty renty planistycznej jest stwierdzany w drodze decyzji administracyjnej po przeprowadzeniu odrębnego postępowania. Informacje o działkach zbywanych w danej miejscowości wójtowie, burmistrzowie i prezydenci gmin i miast otrzymują od notariuszy, którzy są zobowiązani do przesłania w ciągu 7 dni wypisu aktów notarialnych potwierdzających sprzedaż gruntu. Również właściciel może, jeszcze przed zbyciem swojej nieruchomości, żądać ustalenia wartości renty i gmina ma obowiązek mu tę wartość ustalić.
Jak ustala się stawki renty planistycznej?
Dla ustalenia opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego uchwaleniem bądź zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego konieczne jest łączne wystąpienie trzech elementów:
- wzrostu wartości nieruchomości w następstwie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego bądź jego zmiany,
- określenia w planie miejscowym bądź jego zmianie stawki procentowej wzrostu wartości nieruchomości, stanowiącej podstawę do ustalenia wysokości renty planistycznej,
- zbycia nieruchomości przez dotychczasowego właściciela przed upływem 5 lat od daty wejścia w życie uchwalonego planu miejscowego bądź dokonanej w nim zmiany (przy czym pod pojęciem „zbycie nieruchomości” należy rozumieć zarówno zbycie całej nieruchomości, jak i jej części, a także zbycie udziału w prawie własności nieruchomości).
Gminy mają pewną swobodę w ustalaniu stawek i zasad naliczania opłat planistycznych. Maksymalna wysokość opłaty nakładanej w drodze decyzji administracyjnej, ustalona jest na 30% wzrostu wartości nieruchomości. Najczęściej opłata wynosi 1-3% różnicy w cenie nieruchomości przed i po zmianie planu zagospodarowania przestrzennego.
Czy można uniknąć naliczania renty planistycznej?
Tak, można uniknąć płacenia renty planistycznej. Pamiętaj, że ta opłata jest naliczana w przypadku sprzedaży nieruchomości do 5 lat od chwili wprowadzenia zmian, które obejmują miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Także najprostszym sposobem uniknięcia opłaty planistycznej jest wstrzymanie się ze sprzedażą nieruchomości 5 lat od wspomnianych zmian.
Czy można odwołać się w sprawie ustalenia opłaty planistycznej?
Tak, jeśli urząd naliczy rentę planistyczną, jako właściciel nieruchomości, możesz się odwołać od tej decyzji. Masz na to 14 dni od chwili żądania wniesienia opłaty planistycznej przez Twoją gminę.
Wysokość opłaty planistycznej jest obliczana na podstawie różnicy między wartością nieruchomości przed przyjęciem nowego planu zagospodarowania przestrzennego a wartością po jego przyjęciu. Wartość nieruchomości jest ustalana zgodnie z przepisami określonymi w Ustawie o gospodarce nieruchomościami. W związku z tym, aby ustalić te wartości, konieczne jest przeprowadzenie wyceny przez rzeczoznawcę majątkowego.
Dokładność wyceny przez rzeczoznawcę ma kluczowe znaczenie, ponieważ wpływa na ostateczną wysokość opłaty planistycznej. Możesz uznać, że wzrost wartości nieruchomości nie był tak znaczny, jak ustalił to rzeczoznawca. Na tej podstawie możesz chcieć jeszcze raz wykonać operat szacunkowy i ustalenie wzrostu wartości nieruchomości, ale już u innego rzeczoznawcy majątkowego.
Jakie są kryteria obliczania renty planistycznej?
Opłatę planistyczną oblicza się najczęściej w oparciu o następujące kryteria:
- Powierzchnia nieruchomości. Opłata może być naliczana na podstawie powierzchni nieruchomości, która jest przedmiotem zmiany w planie miejscowym lub która zostanie objęta nową inwestycją.
- Przeznaczenie terenu. Stawki opłat mogą zależeć od przeznaczenia terenu, na którym planowana jest inwestycja. Na przykład, tereny pod zabudowę mieszkaniową mogą podlegać innym stawkom niż tereny pod zabudowę przemysłową.
- Lokalizacja. Lokalizacja nieruchomości może wpływać na wysokość opłaty. Tereny w centrum miasta lub blisko komunikacji publicznej mogą podlegać innym stawkom niż tereny na obrzeżach miasta.
- Wielkość inwestycji. Opłaty planistyczne mogą być naliczane w oparciu o wielkość inwestycji, na przykład w oparciu o ilość nowo budowanych metrów kwadratowych.
Co się bierze pod uwagę przy tworzeniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego?
Podczas tworzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) uwzględnia się wiele czynników i kwestii mających wpływ na rozwój danego obszaru. Poniżej znajdują się najważniejsze kwestie i czynniki, które są brane pod uwagę przy tworzeniu MPZP:
1. Przeznaczenie terenu. MPZP określa, do jakiego celu ma być wykorzystywany dany obszar, czyli czy będzie to teren mieszkalny, przemysłowy, komercyjny, rolniczy, rekreacyjny, czy inny. Określenie przeznaczenia terenu ma kluczowe znaczenie dla rozwoju danej lokalizacji.
2. Zagospodarowanie przestrzenne. Plan uwzględnia konkretne zasady i wytyczne dotyczące sposobu zabudowy, układu ulic, lokalizacji budynków, przestrzeni publicznych, terenów zielonych i innych elementów infrastruktury miejskiej.
3. Ochrona środowiska. W planie uwzględnia się zasady ochrony środowiska naturalnego, takie jak obszary chronione, zieleń miejską, sposoby gospodarowania odpadami czy zagadnienia związane z ochroną wód i przyrody.
4. Infrastruktura. Planowanie uwzględnia potrzeby infrastrukturalne, takie jak drogi, chodniki, kanalizacja, wodociągi, sieci energetyczne, komunikacja publiczna i inne udogodnienia, które są niezbędne do obsługi obszaru.
5. Zasoby kulturowe i historyczne. MPZP może chronić zabytki, obszary o znaczeniu historycznym lub kulturowym, co wpływa na zachowanie dziedzictwa kulturowego.
6. Bezpieczeństwo i zdrowie publiczne. Planowanie może uwzględniać kwestie związane z bezpieczeństwem publicznym, takie jak ewakuacja w przypadku klęsk żywiołowych czy zapewnienie dostępu do usług zdrowotnych.
7. Zasoby naturalne. Planowanie może uwzględniać zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi, takie jak gleba, woda, lasy czy obszary rolne.
8. Partycypacja społeczna. W procesie tworzenia MPZP istotne jest uwzględnienie opinii i uwag społeczności lokalnej oraz konsultacje z mieszkańcami, aby uwzględnić ich potrzeby i preferencje.
9. Zrównoważony rozwój. Współczesne planowanie przestrzenne często stawia sobie za cel zrównoważony rozwój, czyli równoważenie potrzeb ekonomicznych, społecznych i środowiskowych, aby zapewnić długotrwały i harmonijny rozwój obszaru.
Opłata planistyczna – o czym jeszcze pamiętać?
Opłata planistyczna nie jest lubiana wśród właścicieli nieruchomości. Nic dziwnego. Jednak pojawienie się wezwania do zapłaty renty planistycznej oznacza, że Twoja nieruchomość prawdopodobnie zyskała na wartości. To już milsza wiadomość.
Pamiętaj, że zawsze możesz otrzymać z urzędu gminy informację o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, aby np. przed uchwaleniem planu miejscowego wiedzieć, że prawdopodobnie Twojej nieruchomości będzie dotyczyć renta planistyczna. Pamiętaj też, że możesz też odwołać się od decyzji gminy, jeśli uznasz, że wysokość renty planistycznej jest przeszacowana.
Warto wiedzieć
- Opłata planistyczna, znana również jako renta planistyczna, jest daniną naliczaną na rzecz gminy od właścicieli nieruchomości lub inwestorów związaną z planowaniem i urbanizacją danego obszaru miasta lub wsi.
- Opłata planistyczna ma na celu finansowanie projektów infrastrukturalnych i zapewnienie zrównoważonego rozwoju miast.
- Opłata planistyczna w Polsce jest naliczana w przypadku zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub uchwalenia nowego planu, a obowiązek płacenia renty planistycznej dotyczy właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości.
- Wysokość opłaty planistycznej jest obliczana na podstawie różnicy między wartością nieruchomości przed a po zmianach planu, a dokładność wyceny nieruchomości jest kluczowa dla ustalenia tej opłaty.
- Warto pamiętać o terminach, procedurach, możliwościach odwołania się od decyzji gminy oraz o monitorowaniu zmian przepisów związanych z opłatami planistycznymi.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Kiedy nie trzeba płacić opłaty planistycznej?
Opłaty planistycznej nie trzeba płacić, jeśli przez 5 lat od chwili wprowadzenia nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub zmian w tym dokumencie, nie dokonasz sprzedaży nieruchomości.
Jak uniknąć płacenia opłaty planistycznej?
Prawo nie przewiduje umorzenia, odroczenia, ani rozłożenia na raty opłaty planistycznej. Możesz jej uniknąć jedynie poprzez wstrzymanie się ze sprzedażą nieruchomości przez 5 lat od wprowadzenia zmian w MPZP.
Kto ponosi opłatę planistyczną?
Płatnikiem renty planistycznej jest właściciel lub użytkownik wieczysty sprzedawanej nieruchomości.
Kiedy pobiera się opłatę planistyczną?
Opłatę planistyczną gmina pobiera wtedy, kiedy sprzedasz mieszkanie w ciągu 5 lat od chwili wprowadzenia zmian lub modyfikacji MPZP, które skutkowały wzrostem wartości nieruchomości.
Czy opłata planistyczna jest obowiązkowa?
Tak. Według ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obowiązek renty planistycznej powstaje w tych przypadkach, w których w wyniku uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiany dochodzi do wzrostu wartości nieruchomości. Drugim warunkiem jest fakt sprzedaży nieruchomości w ciągu 5 lat od wprowadzenia zmian w MPZP.
