W 2020 r. śmieci zajęły ważne miejsce w rozmowach Polaków. Wszystko przez obowiązek segregowania odpadów, a ściślej mówiąc przez wzrost opłat za wywóz śmieci. Zajrzeliśmy do worków i sprawdziliśmy, czy problem śmieciowy jest tak poważny, na jaki wygląda.
- Dlaczego opłaty śmieciowe w Polsce wzrastają?
- Cała Europa ma być czystsza
- Polacy śmiecą najmniej… prawie
- Opłaty śmieciowe w największych polskich miastach
- Opłaty śmieciowe – Warszawa
- Opłaty śmieciowe – Wrocław
- Opłaty śmieciowe – Kraków
- Opłaty śmieciowe – Poznań
- Opłaty śmieciowe – Łódź
- Opłaty śmieciowe – Katowice
- Opłaty śmieciowe – Gdańsk
- Opłaty śmieciowe – Białystok
- Problem śmieciowy — podsumowanie
Czy wyższe ceny za wywóz śmieci to wciąż wina Tuska — co sugeruje burmistrz Supraśla — czy już może Morawieckiego — jak twierdzi prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski. A może podwyżki są wynikiem nieudolności lub nawet chciwości samorządów? Są też tacy, którzy źródła podwyżek dopatrują się w Brukseli i działaniach Unii Europejskiej. Zobaczmy zatem, gdzie tkwi przyczyna wzrostu opłat za wywóz odpadów.
Dlaczego opłaty śmieciowe w Polsce wzrastają?
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że całemu zamieszaniu winna jest ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy nałożyły na samorządy obowiązek zmian w sposobie segregowania odpadów. Największy nacisk ustawodawca położył na zmotywowanie mieszkańców do segregowania odpadów komunalnych.
Niestety, same samorządy często mają problem z interpretacją ustawy i to tworzy niejasności. Z jednej strony pojawiła się możliwość karania mieszkańców za niesegregowanie odpadów, ale ustawa przewiduje też rekompensaty dla tych, którzy np. mają kompostowniki. Trudno powiedzieć, kto i jak ma weryfikować takie dane. W tej chwili temat jest płynny.
Przytoczmy też wypowiedź prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Marka Niechciała — W ciągu ostatnich dwóch lat w ponad połowie gmin miejskich o zamówienie ubiegał się tylko jeden przedsiębiorca. Jednocześnie widać, że tam, gdzie o kontrakt z gminą walczy większa liczba firm, mieszkańcy płacą mniej za odbiór śmieci.
W ustawie czytamy też, że gminy muszą osiągnąć w kolejnych latach odpowiednie poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych:
- 50% wagowo — za każdy rok w latach 2020-2024,
- 55% wagowo — za każdy rok w latach 2025–2029,
- 60% wagowo — za każdy rok w latach 2030–2034,
- 65% wagowo — za 2035 r. i za każdy kolejny rok.
Nie jest niespodzianką fakt, że polskie prawo wynika z ustawodawstwa Unii Europejskiej — 22 maja 2018 roku państwa członkowskie przyjęły pakiet środków, które mają na celu zmianę w gospodarce odpadami i wprowadzenie w życie gospodarki o obiegu zamkniętym. Segregacja śmieci ma na celu zmniejszenie ilości odpadów zmieszanych i wyeliminowanie konieczności ich składowania, które obecnie przyczynia się do poważnych zanieczyszczeń planety.
Przepisy zawarte w dyrektywach (m.in. dyrektywa o odpadach, dyrektywa o składowaniu odpadów, dyrektywa o odpadach opakowaniowych) mają zostać wdrożone we wszystkich krajach wspólnoty. To sprawia, że Polska musiała zmodyfikować i zaostrzyć przepisy dotyczące segregacji śmieci.
Cała Europa ma być czystsza
Według danych Parlamentu Europejskiego (PE) mieszkańcy UE wyprodukowali w 2014 roku 2,5 mld ton odpadów. Najwięksi „śmieciarze” to budownictwo (34%) oraz górnictwo i łowiectwo (30%). Odpady gospodarstw domowych stanowią 8% wszystkich odpadów. Dlaczego więc temat śmieci z gospodarstw domowych, jest najgłośniejszy?
Chociaż odpady komunalne stanowią mniej niż 1/10 z 2,5 mld ton odpadów wytwarzanych rocznie w UE, to są bardzo widoczne i mają złożony charakter — ze względu na skład, wiele źródeł i związek ze wzorcami konsumpcji w społeczeństwie. PE podkreśla, że zmiany w prawie mają być impulsem nie tylko do czystszej Europy, ale też do zmian wewnątrz społeczeństwa, np. do korzystania z opakowań wielorazowych.
UE od wielu lat prowadzi działania w kierunku zasobooszczędnego społeczeństwa. Gospodarka o obiegu zamkniętym jest jednym z priorytetów dla UE, która stara się, aby liniowy proces „weź-zrób-zużyj-wyrzuć” został zastąpiony przez odnowienie i recykling istniejących materiałów i produktów.
Ktoś zapyta: „Dlaczego my mamy płacić więcej za śmieci i je sortować, a duże firmy nie?”. To nie jest prawda, bo UE nakłada też nowe obowiązki związane z obrotem śmieci na firmy. Przedsiębiorcy są zachęcani do tworzenia „zielonych miejsc pracy” oraz do wykorzystywania do produkcji wysokiej jakości materiałów, które będą dłużej w użyciu, a później możliwe do naprawienia lub recyklingu.
Polacy śmiecą najmniej… prawie
Porównując ilość produkowanych śmieci przez Europejczyków, Polacy produkują ich prawie najmniej, bo 307 kg na osobę w 2016 r. Mniej śmieci wyrzucili tylko Rumuni, 261 kg. Najwięcej odpadów wytwarzają Duńczycy (777 kg/os.), Maltańczycy (647 kg/os.), Cypryjczycy (640 kg/os.) i Niemcy (626 kg/os.). Średnia dla UE to 482 kg/os.
Prawie połowa (47%) wszystkich odpadów produkowanych przez gospodarstwa domowe na terenie UE jest poddawana recyklingowi lub kompostowaniu. W Polsce udział recyklingu i kompostowania wynosi 44%, a udział składowanych odpadów wynosi 37%. Wydaje się, że liczby są całkiem niezłe, jednak w naszym kraju bardzo wiele śmieci po prostu się spala. To jedna z najtańszych metod pozbywania się odpadów, ale jednocześnie bardzo szkodliwa dla środowiska i zdrowia ludzi.
Opłaty śmieciowe w największych polskich miastach
W całej Polsce zmieniają się stawki za wywóz śmieci. Najczęściej opłaty idą w górę. Jednak w największych miastach władze już w 2019 r. zmieniły koszty, więc w wielu przypadkach mieszkańcy podwyżki mają już za sobą. Sprawdziliśmy, ile muszą zapłacić za odpady mieszkańcy Warszawy, Wrocławia, Krakowa, Poznania, Łodzi, Katowic, Gdańska i Białegostoku.
Opłaty śmieciowe – Warszawa
Warszawiacy wszystkiego o odpadach dowiedzą się na stronie Warszawa 19115. W stolicy nowy system opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi obowiązuje od 1 marca 2020 r. Pierwsza opłata, zgodna z nowo obowiązującymi stawkami, powinna zostać uiszczona do 28 marca 2020 r.
Warto pamiętać, że stawka za niesegregowane śmieci jest dwa razy większa. Co więcej, jeśli nawet jeden mieszkaniec bloku nie segreguje śmieci, a inni to robią, to i tak cały blok zapłaci wyższą stawkę. Stawki za wywóz segregowanych śmieci:
- Nieruchomość wielorodzinna — 65 zł miesięcznie za gospodarstwo domowe.
- Nieruchomość jednorodzinna — 94 zł miesięcznie za gospodarstwo domowe.
- Nieruchomość rekreacyjno-wypoczynkowa — 169,3 zł za rok.
- Lokale użytkowe w zabudowie mieszanej (np. salon fryzjerski w kamienicy) — 1,35 zł/m2 powierzchni użytkowej lokalu miesięcznie.
- Nieruchomości z usługami hotelarskimi — 11,85 zł/m3 zużytej wody miesięcznie.
- Dla nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, ustalono stawki zależne od pojemności pojemników — za najmniejszy pojemnik 120 litrów opłata wynosi 5,90 zł, a za największy 36000 litrów 1 772,83 zł.
Do 1 marca 2020 stawki za segregowane śmieci były następujące:
- Nieruchomość jednorodzinna:
- Zamieszkuje jedna osoba — 30 zł.
- Zamieszkują dwie osoby — 45 zł.
- Zamieszkują 3 i więcej osób — 60 zł.
- Nieruchomość wielorodzinna:
- Zamieszkuje jedna osoba — 10 zł.
- Zamieszkują dwie osoby — 19 zł.
- Zamieszkują trzy osoby — 28 zł.
- Zamieszkują 4 i więcej osób — 37 zł.
Za niesegregowane śmieci miasto doliczało 20% do wysokości opłaty za śmieci segregowane.
Opłaty śmieciowe – Wrocław
„Nowe” stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi we Wrocławiu pochodzą jeszcze z początku 2015 r. Grzegorz Rajter z biura prasowego wrocławskiego magistratu powiedział PAP, że ceny ulegną zmianie dopiero po rozstrzygnięciu nowych przetargów na odbiór śmieci. — Pierwsze przetargi planujemy ogłosić w pierwszym kwartale tego roku. Ceny na wywóz śmieci zmienią się, ale teraz trudno powiedzieć, jaka to będzie zmiana — tłumaczy Rajter.
Obecnie opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszcza się za metr kwadratowy lub od liczby osób w zależności od tego, ile metrów kwadratowych przypada na mieszkańca lokalu.
Miesięczna opłata śmieciowa dla mieszkańców Wrocławia, kiedy na jednego mieszkańca lokalu przypada do 27 m2, wynosi 0,85 zł za m2, a jeśli na osobę przypada więcej niż 27 m2, to opłata wynosi 19 zł za osobę — stawki dla mieszkańców lokali w zabudowie wielorodzinnej. W zabudowie jednorodzinnej jest to odpowiednio 0,95 zł i 22 zł za osobę. Miasto przygotowało kalkulator, który pozwala obliczyć stawki.
Opłaty śmieciowe – Kraków
Krakowianie płacą na razie stawki z 2019 r., ale urząd intensywnie pracuje nad zmianami. Na stole leżą projekty uwzględniające m.in. metraż domu lub mieszkania, zużycie wody, a także liczbę osób zamieszkujących dane mieszkanie czy dom.
Stawki za wywóz segregowanych śmieci (2 marca 2020 r.):
- Zabudowa jednorodzinna — dla gospodarstwa:
- jednoosobowego — 26,00 zł,
- dwuosobowego — 36,00 zł,
- trzyosobowego — 46,00 zł,
- czteroosobowego — 56,00 zł,
- pięcioosobowego — 63,00 zł,
- sześcioosobowego — 66,00 zł,
- siedmioosobowego i większego — 69,00 zł.
- Zabudowa wielorodzinna — dla gospodarstwa:
- jednoosobowego — 15,00 zł,
- dwuosobowego — 29,00 zł,
- trzyosobowego — 41,00 zł,
- czteroosobowego — 50,00 zł,
- pięcioosobowego — 56,00 zł,
- sześcioosobowego — 59,00 zł,
- siedmioosobowego i większego — 62,00 zł.
Opłaty śmieciowe – Poznań
Poznaniacy już od lipca 2019 r. płacą wyższe stawki za wywóz śmieci.
| Nieruchomość | ||
|---|---|---|
| Śmieci segregowane | Śmieci niesegregowane | |
| do 4 lokali mieszkalnych | 16 zł | 30 zł |
| powyżej 4 lokali mieszkalnych | 14 zł | 30 zł |
Opłaty śmieciowe – Łódź
Łodzianie również swoje podwyżki „otrzymali” jeszcze w 2019 r. Do grudnia 2019 r. płacili 13 zł miesięcznie za osobę, a obecnie jest to 24 zł miesięcznie. Mieszkańcy domów jednorodzinnych, którzy wykorzystują swoje kompostowniki, mają ulgę 1 zł od osoby.
Opłaty śmieciowe – Katowice
Katowiczanie płacą za śmieci od osoby. Tu opłata wzrosła w listopadzie 2019 r. — do tej pory wynosiła 14 zł od osoby za śmieci segregowane, a teraz jest to 21,30 zł. Stawka za wywóz odpadów niesegregowanych wzrosła z 20 do 42,60 zł.
Opłaty śmieciowe – Gdańsk
Wysokość opłaty śmieciowej obowiązującej w Gdańsku zależy od metrażu lokalu i wynosi:
- 0,88 zł/m2 (z 0,44 zł/m2 przed podwyżką) — lokal mieszkalny lub użytkowy będący częścią nieruchomości mieszanej, nieprzekraczającej 110 m2;
- 0,10 zł/m2 (z 0,05 zł/m2 przed podwyżką) — lokal mieszkalny lub użytkowy będący częścią nieruchomości mieszanej, nieprzekraczającej 110 m2.
Opłaty śmieciowe – Białystok
Stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi obowiązujące w Białymstoku od 1 marca 2020 r. Dla odpadów niesegregowanych stawki są w Białymstoku podwójne.
| Powierzchnia gospodarstwa domowego | |
|---|---|
| Do 40 mkw. | |
| Od 40,01 do 80 mkw. | |
| Powyżej 80 mkw. |
Problem śmieciowy — podsumowanie
Wzrosty opłat śmieciowych w całej Polsce mają bardzo złożone przyczyny. Nowe prawo, wymagania UE, rosnące ceny energii i paliwa, podnoszenie standardów całego systemu gospodarowania odpadami to jedne z najważniejszych, ale nie jedyne przyczyny wyższych cen. Niestety do powodów wzrostów musimy dodać też opieszałość, a jednocześnie niedokładność polityków, którzy uchwalili zapisy, które nie są do końca jasne i mogą wprowadzać dodatkowe zamieszanie.
Czytaj też: Czy podwyżki cen prądu zrujnują budżety domowe Polaków?
Czytaj też: Zewnętrzne firmy z dostępem do naszych rachunków bankowych — dyrektywa PSD2
PORÓWNAJ KREDYTY
