Podatek katastralny – pod tą straszną nazwą, budzącą skrajne emocje kryje się rozwiązanie szeroko stosowane na świecie, ale nigdy nie wprowadzone w Polsce. Warto wiedzieć o nim więcej, choćby po to by móc zrozumieć różnice między systemami podatkowymi w Polsce i innych krajach.
- Czym są podatki majątkowe?
- Podatek katastralny — co to oznacza?
- Podatek katastralny, a podatek od nieruchomości
- Jak oblicza się wartość nieruchomości dla potrzeb podatku katastralnego?
- Kogo obciąża podatek katastralny?
- Dla podatek katastralny jest korzystny?
- Czy w Polsce może zostać wprowadzony podatek katastralny?
- Ile miałby wynosić podatek katastralny?
- Podatek katastralny na świecie
- Czy podatek katastralny jest sprawiedliwy?
- Podatek katastralny – wady i zalety
- Co jeszcze warto wiedzieć o podatku katastralnym?
Kataster to inaczej rejestr nieruchomości. Słowo u nas nieco zapomniane, ponieważ jego rolę pełni rejestr ksiąg wieczystych. Dało jednak swoją nazwę jednemu z podatków majątkowych i stale rozgrzewa dyskusję publiczną.
Czym są podatki majątkowe?
Podatki majątkowe to jeden z rodzajów danin państwowych charakteryzujący się tym, że podatek płacony jest w zależności od stanu posiadania. Podatki majątkowe płacą osoby i organizacje, które w danym terminie miały ruchomości i nieruchomości o danej wartości lub danego typu. Są to podatki od posiadania. Oprócz nich wyróżniamy jeszcze:
- Podatki dochodowe, liczone od uzyskanej korzyści – PIT, CIT, podatek od spadków i darowizn
- Podatki obrotowe, liczone od wykonanej transakcji – VAT, akcyza,
- Podatki okolicznościowe, uzależnione od wykonania danej czynności – opłaty sądowe, administracyjne
- Podatki osobiste, liczone od osoby – historycznie występowało m.in. pogłówne, dziś np. ZUS
Do podatków majątkowych, oprócz podatku katastralnego można zaliczyć:
- Podatki od nieruchomości – W Polsce podatki od nieruchomości są niezależne od wartości nieruchomości, a zależne jedynie od jej przeznaczenia i powierzchni. Konkretne wartości są ustalane przez gminy.
- Podatki od luksusu – pojawiające się w niektórych krajach np. opłaty za posiadanie więcej niż 1 samochodu, więcej niż 1 mieszkania itp
- Podatek od powierzchni handlowej – jest to specyficzny rodzaj podatku, ponieważ w polskiej rzeczywistości płaci go przeważnie najemca nie będący właścicielem obiektu handlowego,
- Podatek od posiadania psa – tak, takie coś funkcjonuje w Polsce i z jakiegoś powodu dotyczy tylko jednego gatunku zwierząt domowych, a łasic już nie.
- Abonament radiowy i telewizyjny – faktyczne jest podatkiem od posiadania telewizora.
- Podatek od ziemi rolnej – jego wysokość jest zależna od areału ziemi ornej, a nie od dochodów czy faktycznego wykorzystania gruntu.
| Podatki majątkowe są powszechną formą opodatkowania na całym świecie. |
Podatek katastralny — co to oznacza?
Podatek katastralny to podatek od wartości nieruchomości, płacony raz w roku, choć niekiedy rozkładany na kwartalne raty. Jego zasada jest bardzo prosta – właściciele wszystkich nieruchomości co roku płacą pewien procent ich wartości. Na przykład jeśli wartość nieruchomości została określona na 250 000 zł, a stawka podatku wynosi 1%, to co roku właściciel nieruchomości musi zapłacić 2 500 zł podatku katastralnego.
Podatek katastralny jest podatkiem majątkowym, proporcjonalnym.
Podatek katastralny, a podatek od nieruchomości
Podatek katastralny jest podatkiem od nieruchomości. Od tego, który mamy w Polsce różni się przede wszystkim tym, że uwzględnia wartość nieruchomości, a nie tylko jej powierzchnię i przeznaczenie. Różnica ta ma jednak skutki także w postaci wysokości samego opodatkowania. Aktualnie obowiązujący podatek od nieruchomości płaci się w takiej samej wysokości od 100 m starego domku położonego na obrzeżach miasta, co od 100 m apartamentu w centrum. Stawka jest więc dostosowana do właściciela domku i trudno wyobrazić sobie inną sytuację.
Tam gdzie podatek katastralny występuje, oczywiście nie ma podatku od nieruchomości w polskiej wersji.
Jak oblicza się wartość nieruchomości dla potrzeb podatku katastralnego?
Dla potrzeb podatku katastralnego wartość nieruchomości określana jest urzędowo. Zapobiega to zaniżaniu wartości nieruchomości przez podatników. W praktyce w większości krajów co roku publikowane są tabele określające wartość nieruchomości w zależności od:
- powierzchni,
- rodzaju nieruchomości,
- położenia nieruchomości,
- cen rynkowych w danej lokalizacji,
- przeznaczenia nieruchomości.
Mimo iż system ten nie jest bardzo dokładny, to pozwala na rozsądne przybliżenie wartości nieruchomości i przeważnie nie jest podważany przez podatników. Oczywiście tabele przygotowywane są na podstawie cen z poprzedniego roku, ale przeważnie właścicielem nieruchomości jest się przez wiele lat.
| Dla potrzeb podatku katastralnego wartość nieruchomości oblicza się na podstawie urzędowych tabel, aktualnie jest to w większości proces zautomatyzowany. |
Kogo obciąża podatek katastralny?
Podatek katastralny w założeniu płacą wszyscy właściciele nieruchomości. W praktyce najbardziej dotkliwy jest on dla właścicieli drogich nieruchomości, które nie przynoszą dochodu takich jak:
- wille
- pałace
- pustostany
- apartamenty nie oddane w najem
- obiekty handlowe
Podatek katastralny powoduje, że nieruchomość niezagospodarowana generuje znaczne koszty. Obciąża więc przede wszystkim ludzi zamożnych, ale nie mających wysokich dochodów.
Dla podatek katastralny jest korzystny?
Wprowadzenie podatku katastralnego w skali całego kraju korzystne jest przede wszystkim dla osób, które osiągają dochody, ale nie posiadają nieruchomości na własność. Oznacza to przede wszystkim osoby młode, pracujące, będące jak mówi się potocznie “na dorobku”.
Nie tylko nie płacą one tego podatku, ale też dzięki jego wprowadzeniu mają ułatwione kupowanie nieruchomości, których dotychczasowym właścicielom nie opłaca się trzymać jeśli faktycznie ich nie używają.
Czy w Polsce może zostać wprowadzony podatek katastralny?
Teoretycznie Polska mogłaby zastąpić dotychczasowe podatki od nieruchomości (rolny, klasyczny od nieruchomości) właśnie podatkiem katastralnym. Oczywiście wysokość takiego podatku byłaby większa niż dotychczasowych, ale w skali kraju można by to wyrównać obniżając podatek dochodowy lub VAT.
Problem jest jednak zupełnie innej natury. Wprowadzenie podatku katastralnego oznaczałoby bowiem większe opodatkowanie ludzi zamożnych, których główną część majątku stanowią nieruchomości. Raczej trudno wyobrazić sobie, że posłowie opodatkują sami siebie.
Trzeba też wziąć pod uwagę, że polski ustawodawca wprowadza nowe podatki i podnosi stare, raczej nie obniżając realnie innych zobowiązań. Każdy podatek jest też obarczony tak wieloma komplikacjami i ulgami, że prostota podatku katastralnego szybko zatarłaby się i utonęła w gąszczu przepisów.
Dlatego należy założyć, że podatku katastralnego w Polsce nie będzie. Może i lepiej, bo prawdopodobnie byłoby to tylko dodatkowe obciążenie, za które podatnicy nie dostaliby nic w zamian.
Ile miałby wynosić podatek katastralny?
Rozmowy na temat wysokości podatku katastralnego w Polsce są czysto teoretyczne. Nie mamy żadnych podstaw, by założyć, że ustawodawca kierowałby się tymi samymi argumentami co w innych krajach. Wiemy natomiast, że najbardziej popularną stawką podatku katastralnego jest 1%. Ewentualnie, gdyby inne stawki dotyczyły nieruchomości zamieszkałej przez właściciela i pozostałych jego nieruchomości, to mogłoby to być np. 0.5% i 2%. Są to wartości rozsądne, ale nie wynikają z żadnych prac sejmu czy inicjatyw ustawodawczych. Nie możemy więc stanowczo odpowiedzieć na zadane pytanie.
Podatek katastralny na świecie
Podatek od wartości nieruchomości nie jest rozwiązaniem unikalnym. Pojawia się w różnych systemach prawno-podatkowych przynajmniej od starożytności, znany był w Rzymie i wczesnych dynastiach chińskich. W nowożytnej formie pojawia się od początku XIX wieku. Historycznie był sposobem na ograniczenie możliwości arystokracji ziemskiej. Aktualnie podatek katastralny płacą między innymi mieszkańcy:
- USA
- Francji
- Niemiec
- Litwy
- Wielkiej Brytanii
- Singapuru
Lista jest znacznie dłuższa i obejmuje większość wysoko rozwiniętych państw świata. W każdym kraju podatek katastralny funkcjonuje na podobnych zasadach. Przeważnie stawka tego podatku wynosi w granicach 1-2% wartości nieruchomości. W kilku krajach występują dwie różne stawki podatku – niższa dla nieruchomości, w których właściciel osobiście mieszka i wyższa dla wszystkich pozostałych. Taki podział występuje m.in. w Singapurze gdzie wyższa stawka wynosi aż 4%.
Czy podatek katastralny jest sprawiedliwy?
Wysokość podatku katastralnego jest zależna od stanu posiadania, ale nie od dochodów. Podobnie podatek dochodowy jest zależny od wysokości dochodów, a nie od stanu posiadania. VAT nie jest zależny ani od dochodów, ani od zamożności podatnika. Nie ma żadnego podatku, który pojedynczo i swojej podstawowej formie byłby podatkiem całkowicie sprawiedliwym. Im jednak bardziej komplikujemy system podatkowy tym więcej (procentowo) płacą osoby o średnich dochodach (większość pracujących), a mniej osoby zamożne, które mają odpowiednie wsparcie prawne by wykorzystać ulgi i luki w skomplikowanym systemie.
Podatek katastralny jest sprawiedliwy pod tym względem, że obciąża osoby i organizacje, których majątek jest wysoki, nie obciąża natomiast osób nieposiadających majątku, które dopiero na niego pracują.
Tłumaczenie, że ktoś kto ma majątek o wartości 5 000 000 zł, nie będzie w stanie zapłacić 50 000 zł podatku w ciągu roku wydaje się mniej uczciwe niż obciążenie podatkiem tej samej wysokości kogoś kto w ciągu roku zarobił 200 000 zł. Ta druga osoba na majątek o wartości 5 000 000 musiałaby pracować jeszcze 25 lat i to przy założeniu, że nie wydawałaby, ani nie płaciła podatków.
W powyższym przykładzie wykorzystana została stawka 1% podatku katastralnego i aktualne stawki PIT liczone według skali podatkowej – obie wartości są przybliżone, ale łatwo je sprawdzić za pomocą dostępnego w sieci kalkulatora.
| Podatek katastralny może być więc sprawiedliwszy od dochodowego, ale podobnie jak o każdym podatku czy opłacie, nie można powiedzieć, że jest sprawiedliwy w 100%. |
Podatek katastralny – wady i zalety
Zaletą podatku katastralnego jest to, że obciąża on głównie osoby o wysokim majątku, nie obciąża natomiast osób dorabiających się. Motywuje do korzystania z nieruchomości, a nie do ich przetrzymywania jako samodzielnej lokaty kapitału. Bardzo silnie motywuje do tego jak najszybciej zakończyć sprawy spadkowe i uregulować własność nieruchomości. Podatek katastralny jest też istotnym źródłem dochodów gmin i pozwala im finansować lokalne inwestycje.
Wadą podatku katastralnego jest oczywiście konieczność jego płacenia, co w krajach o bardzo wysokim poziomie opodatkowania jak Polska stanowi poważną trudność finansową dla podatników. Zwłaszcza, że podatek ten nie uwzględnia wysokości osiąganych przez podatnika dochodów.
Co jeszcze warto wiedzieć o podatku katastralnym?
Podatek katastralny wpływa na rynek nieruchomości, a także rynek najmu i opłacalność niektórych inwestycji biznesowych.
Można powiedzieć, że motywuje on do korzystania z nieruchomości, zamiast ich gromadzenia, do czego z kolei motywuje podatek dochodowy.
Jego wpływ nie jest jednak tak duży jak możnaby się spodziewać. Raz wprowadzony, staje się dosyć stabilnym i przejrzystym elementem systemu podatkowego. Kraje, które mają taki podatek, raczej nie zamierzają go znosić. Pojawiają się jednak głosy mówiące, że jest to podatek przestarzały, liczony od nieruchomości w czasach gdy najważniejszą wartością są dane i wartości wirtualne. Być może majątek nie już tak bardzo “materialny” jak kiedyś?
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy podatek katastralny jest podatkiem od nieruchomości?
Tak. Jest jedynie liczony inaczej niż polski podatek od nieruchomości.
Czy podatek katastralny występował w Polsce?
Nie. Były zbliżone do niego podatki od ziemi rolnej, ale dokładnie podatku katastralnego nie było.
Kto płaci podatek katastralny?
Podatek katastralny (w krajach gdzie funkcjonuje) płaci właściciel nieruchomości.
Co grozi za niezapłacenie podatku katastralnego?
W tym przypadku osoba, która nie złoży w terminie wymaganej informacji podatkowej, może zostać ukarana grzywną do 120 stawek dziennych.
Takich głupot dawno nie czytałem. ,,Nie dotyczy ludzi młodych na dorobku co nie mają swojego mieszkania lub domu…,,
Jak myślicie , właściciel mieszkania doliczy do najmu podatek, czy powie, nie ja zapłacę z własnego 🤣🤣🤣
czyli zwykly podatek od kapitalu,ktory posiadamy w formie mieszkania wlasnosciowego,a w jakiej wysokosci zalezy od rzadzacych!!!
złodziesjki podatek poirposoru tak to trzeba nazwać, masakra jakaś… jak płacić podatek katastralny skoro na nieruchomść wpierniczyłem sie na całe życie w kredo?
Tragedia
Podatek, który bardzo spowolni gospodarkę. Ludzie przestaną się dobudowywać i remontować mieszkań oraz brać kredytów czy to na kupno czy na remont.
Nie każdy będzie w stanie przy takich stawkach spłacać kredyt, które wziął na mieszkanie, płacić ratę banku, podatek kastralny i normalnie żyć nie obracając każdej złotówki 2 razy.
A ci co nie mają żadnej nieruchomości to są dla mnie osobami, które jeszcze bardziej dostaną po kieszeni, ponieważ każdy inwestor/właściciel mieszkania podniesie odpowiednio czynsz aby to on pokrył owy podatek.
złodzieje, jak ktoś ciężko zarabia to ma jeszcze większe podatki płacić? A z jakiej racji?, niech inni tez się postarają i zarabiają kasę, dlaczego ci co się starają mają płacić haracz dla państwa? Niech inni też **** ruszą, najlepiej siedzieć na ***** i korzystać z zasiłku? to ci powinni płacić podatki, ci co nie chcą pracować, podatek dla nierobów, taki powinni wprowadzić
Dokładnie, człowiek całe życie pracował żeby wybudować dom, całe życie sobie wszystkiego odmawiał i jeszcze kolejna kłoda pod nogi, bo „ma”. Ma, bo ciężko na to pracował. A oczywiście skorzystają Ci co nic nie mają i nic nie zarabiają, bo żyją z socjalu.