Podatek od wzbogacenia – czym jest i od jakiej kwoty należy go zapłacić? 

Czym jest podatek od wzbogacenia? Kiedy udać się do urzędu skarbowego, aby nie przegapić obowiązku zapłaty podatku PCC? Czy opłacony podatek VAT zwalnia od obowiązku opłaty PCC? W tym artykule odpowiadamy na te wszystkie pytania.

Wyobraź sobie, że kupujesz mieszkanie na rynku wtórnym. Prawa majątkowe są już prawie Twoje, bo masz fundusze na realizację inwestycji. Zdajesz sobie sprawę, że istnieje obowiązek opłacenia taksy notarialnej. Ale czy wiesz, że musisz także zapłacić podatek do urzędu skarbowego? Jest to podatek od wzbogacenia.

Czym jest podatek od wzbogacenia?

Podatek od wzbogacenia to inaczej podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Jest to opłata, którą pobiera urząd skarbowy. Jeśli jesteś płatnikiem podatku VAT i przedmiot został objęty tym podatkiem, nie płacisz podatek od wzbogacenia.

Co prawo mówi o podatku od wzbogacenia?

Formalnie, pojęcie podatku od wzbogacenia się nie występuje w polskim prawie – to najczęściej używane określenie dla podatku od czynności cywilnoprawnych. W Polsce podatek od wzbogacenia jest regulowany przez ustawę z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 34 ze zm.).

Kiedy trzeba zapłacić podatek od wzbogacenia?

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Należności za podatek od wzbogacenia należy wpłacić na rachunek bankowy organu podatkowego lub bezpośrednio w jego kasie. Jest na to 14 dni od momentu powstania obowiązku podatkowego.

Podatek od wzbogacenia się dotyczy określonych czynności, wskazanych w Ustawie, a są to:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
• umowy pożyczki, pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów
  i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy;
• umowy dożywocia;
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
• ustanowienie hipoteki;
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
• umowy depozytu nieprawidłowego;
• umowa spółki.

Pamiętaj, że obowiązek zapłaty podatku od wzbogacenia pojawia się także przy zamianach tych umów, jeśli na skutek zmiany wzrasta podstawa opodatkowania.

Kiedy nie trzeba płacić podatku od wzbogacenia?

Nabywca nieruchomości bezpośrednio od dewelopera nie musi uiszczać PCC. Dlaczego? W cenę nieruchomości jest już wliczony podatek VAT. Także musisz płacić PCC decydując się na nieruchomość z rynku wtórnego.

Są dwa rodzaje zwolnień w podatku od czynności cywilnoprawnych:

• zwolnienia dotyczące stron czynności cywilnoprawnych,
• zwolnienia dotyczące czynności cywilnoprawnych.

Kupno mieszkania lub domu na rynku wtórnym bez podatku PCC?

Jeśli chcesz kupić swoje pierwsze mieszkanie lub dom na rynku wtórnym, nie musisz płacić podatku PCC. Po nowelizacji przepisów o podatku od czynności cywilnoprawnych, które weszły w życie 31 sierpnia 2023 roku możesz zaoszczędzić od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Zniesieniu podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% w przypadku kupna na rynku wtórnym lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego będzie obowiązywało, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna, która nie posiada i nigdy wcześniej nie posiadała takich nieruchomości ani udziału w takich nieruchomościach (chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia).

Przykład. Kupując pierwsze mieszkanie za 600 tys. zł oszczędzisz 12 tys. zł, a jeśli wolisz dom o wartości 800 tys. zł to nie musisz płacić aż 16 tys. zł.

Zniesienie PCC na tych warunkach dotyczy wszystkich podatników, nie tylko osób zaciągających Bezpieczny kredyt 2%.

Kiedy występują zwolnienia stron czynności?

Zwolnienia stron czynności cywilnoprawnych dotyczą przede wszystkim państw, organizacji pożytku publicznego, jednostek samorządu terytorialnego, Skarbu Państwa i Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.

Konieczności zapłaty podatku PCC nie ma dla osób, które nabywają na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe. Pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych te osoby, zaliczone są do grupy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Rodzaj schorzenia nie ma znaczenia.

Osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności mogą uniknąć konieczności uiszczenia podatku, jeśli ich schorzenie dotyczy narządów ruchu.

Kiedy występują zwolnienia samych czynności cywilnoprawnych?

W tych przypadkach nie musisz płacić PCC:

• sprzedaż walut obcych;
• sprzedaż i zamiana walut wirtualnych;
• sprzedaż własności gruntów, które stanowią gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami, pod warunkiem, że w wyniku dokonania czynności zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres, co najmniej 5 lat od dnia nabycia – zwolnienie to stanowi pomoc de minimis w rolnictwie;
• sprzedaż rzeczy ruchomych – jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1 000 zł,
  pożyczki udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami z najbliższej rodziny w wysokości przekraczającej kwotę wolną od podatku, tj. 10 434 zł, pod warunkiem:
  • złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności,
  • udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na jego rachunek bankowy, jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym;
• pożyczki udzielane na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do pierwszej grupy podatkowej, w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn, do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu – na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn, tj. do kwoty 10 434 zł obejmującej obecną pożyczkę i inne otrzymane od tej samej osoby w okresie ostatnich 5 lat;
• pożyczki udzielane na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby zaliczane do pierwszej grupy podatkowej, w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli kwota lub wartość pożyczki nie przekracza 1 000 zł;
• dopłaty i pożyczki udzielane przez wspólnika (akcjonariusza) w spółce kapitałowej.

Od jakiej kwoty trzeba zapłacić podatek od wzbogacenia?

Zobowiązanie podatkowe pojawia się w przypadku większości umów sprzedaży. PCC musisz zapłacić już wtedy, kiedy wartość transakcji przekracza próg 1000 złotych, a umowa jest zawarta na terenie Polski.

Wyjątkiem są transakcje realizowane między osobami zaliczanymi do pierwszej grupy podatkowej. W tym przypadku nieopodatkowana kwota wartości transakcji może wynosić nawet 10 434 złote.

Ile wynosi podatek od wzbogacenia?

Stawki podatku od wzbogacenia są precyzyjnie określone w ustawie i wynoszą:

• od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%
• od umowy sprzedaży innych praw majątkowych – 1%
• od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających
  z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%
• od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności
  oraz darowizny przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych – 1%
• od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego
  oraz odpłatnej służebności – 1%
  • chyba, że podatnik przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego
    lub kontroli celno-skarbowej powoła się na fakt ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo jego zmiany, a należny podatek od tej czynności nie został zapłacony – w takim wypadku stawka podatkowa wynosi 20%
• od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego – 0,5%, chyba że podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, lub depozytu nieprawidłowego:
  • przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony – w takim przypadku należna stawka wynosi 20%
  • przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej, biorący pożyczkę, powołuje się na zawarcie umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym – w takim przypadku należna stawka wynosi 20%
• od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – od kwoty zabezpieczonej wierzytelności – 0,1%
• od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej – 19 zł
• od umowy spółki – 0,5%.

Podatek od wzbogacenia – o czym jeszcze pamiętać?

Jako podatnik mieszkający w Polsce, możesz opłacić podatek od wzbogacenia online. W tym celu skorzystaj z formularza udostępnionego na stronie podatki.gov.pl. Tam kreator przeprowadzi Cię przez cały proces.

Pamiętaj także, że jeśli podatek od wzbogacenia dotyczy czynności sporządzonych w formie aktu notarialnego, nie masz obowiązku składania deklaracji PCC-3 i opłaty podatku. Robisz to od razu u notariusza.

Wojciech Piesta

[email protected]

Redaktor

Obserwuję świat, a później o tym piszę. Pisanie o finansach to nie tylko przyglądanie się pieniądzom. To także zagłębianie się w tematy społeczne i obserwowanie trendów. Odkrywanie nowych technologii i przestrzeni, w których ludzie wydają lub zarabiają pieniądze. A najbardziej lubię puszczać latawce z Madzią, Melą i Julkiem.

Zobacz inne wpisy tego autora

Komentarze:

Subscribe

Powiadom o

nowych dalszych komentarzachnowych odpowiedziach na moje komentarze

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

0 komentarzy

Inline Feedbacks

View all comments