Kredyt w walucie obcej ma swoje zalety, ale wiąże się też z ryzykiem walutowym. Przewalutowanie kredytu pomoże pozbyć się ryzyka strat związanych ze wzrostem ceny waluty, ale taka operacja mimo wszystko nie zawsze będzie się opłacać.
- Kredyt w walucie obcej a kredyt w PLN
- Na czym polega przewalutowanie kredytu hipotecznego?
- Kiedy opłaca się przewalutować kredyt hipoteczny?
- Zasady przewalutowania kredytu hipotecznego
- Jak przewalutowanie kredytu hipotecznego wpłynie na wysokość raty?
- Jak przewalutować kredyt hipoteczny – procedura
- Przewalutowanie kredytu we frankach. Źródło problemu
- Przewalutowanie kredytu we frankach. Czy to się opłaca?
- Przewalutowanie kredytu we frankach. Na co uważać?
- Alternatywne rozwiązania do przewalutowania kredytu
- Zasady przewalutowania kredytów w poszczególnych bankach
- Warto wiedzieć:
Wśród nowo udzielanych kredytów hipotecznych dominują te złotówkowe. Według danych Raportu AMRON SARFiN w II kwartale 2023 r. ich udział w strukturze walutowej zobowiązań hipotecznych wyniósł 98,53%. Udział kredytów denominowanych w walutach obcych jest niewielki. Odsetek zobowiązań udzielanych we frankach szwajcarskich stanowił w tym okresie 0,01%, w euro 1,38 %, a w innych walutach 0,08%. Ma to m.in. związek w wprowadzoną przez Komisję Nadzoru Finansowego w ramach Rekomendacji S zasadą, że kredyty hipoteczne mogą być udzielone w walucie, w której kredytobiorca uzyskuje dochody.
Kredyt w walucie obcej a kredyt w PLN
Zaciągnięcie i spłata kredytu hipotecznego w walucie obcej odbywa się na podobnych zasadach jak w przypadku zobowiązania udzielonego w złotówkach. Choć są oczywiście różnice.
Waluta kredytu zależy od waluty dochodów kredytobiorcy. W przypadku zarobków osiąganych w kilku walutach bank dodatkowo założy deprecjację o 50% innych walut niż ta, w której kredytobiorca uzyskuje najwyższe zarobki. (Rekomendacja 6)
Zarówno uzyskanie kredytu mieszkaniowego w złotówkach jak i w walucie obcej, wiąże się z koniecznością zgromadzenia wkładu własnego. Jednak w przypadku zobowiązań denominowanych w walucie obcej wysokość wymaganego wkładu może być wyższa. Kolejna różnica to odpowiednia dla danej waluty stopa referencyjna oprocentowania kredytów. Dla kredytów w złotówkach będzie to WIBOR lub WIRON. W przypadku kredytów we franku szwajcarskim czy dolarze właściwym był LIBOR, a dla euro EURIBOR.
Na czym polega przewalutowanie kredytu hipotecznego?
Przewalutowanie kredytu hipotecznego oznacza, że na wniosek kredytobiorcy bank przeliczy aktualną wysokość zobowiązania pozostałego do spłaty w walucie obcej na złotówki. Przeliczenie zwykle odbywa się w oparciu o kurs waluty z dnia dokonania tej operacji. Dodatkowa zmiana dotyczy wskaźnika, który jest jednym z elementów oprocentowania kredytu – czyli np. z dotychczasowego LIBOR na WIBOR.
Przewalutowanie kredytu hipotecznego może wiązać się również z dodatkowymi opłatami np. prowizją czy opłatą za podpisanie aneksu do umowy. Zaletą tego rozwiązania jest jednak pozbycie się ryzyka walutowego czyli możliwości poniesienia ewentualnych strat, które mogą pojawić się w momencie zmiany kursu waluty, w której kredyt został udzielony.
Michał MuchaKiedy opłaca się przewalutować kredyt hipoteczny?
Opłacalność przewalutowania trzeba oceniać w stosunku do każdej umowy kredytu hipotecznego indywidualnie. Korzystna zmiana może przede wszystkim dotyczyć sytuacji, kiedy w dniu przeliczenia kredytu mamy silną złotówkę i stosunkowo tanią walutę obcą. Największe problemy mają kredytobiorcy, którzy swoje zobowiązanie zaciągnęli w momencie niskiego kursu waluty obcej, która potem znacznie wzrosła. Przewalutowanie przy aktualnym, wyższym kursie waluty najczęściej będzie nieopłacalne. Nad możliwością takiej operacji trzeba się również zastanowić, jeśli do spłaty kredytu pozostała niewielka kwota. Wówczas nawet ewentualne korzystne przeliczenie może okazać się mniej atrakcyjne np. ze względu na stosowane dodatkowe opłaty naliczane przez bank czy wyższe oprocentowanie.
Zasady przewalutowania kredytu hipotecznego
Można wskazać kilka zasad związanych z przewalutowaniem kredytu hipotecznego:
- taka operacja jest możliwa dla osób, które aktualnie osiągają dochody w złotówkach,
- przewalutowanie kredytu odbywa się na wniosek kredytobiorcy,
- bank może pobrać prowizję za przewalutowanie, a także naliczyć inne opłaty w tym za sporządzenie aneksu do umowy,
- przewalutowanie oznacza zmianę stopy referencyjnej na WIBOR lub WIRON,
- przeliczenie kredytu hipotecznego następuje według aktualnie obowiązującego kursu waluty.
Jak przewalutowanie kredytu hipotecznego wpłynie na wysokość raty?
Przewalutowanie kredytu może wiązać się ze wzrostem comiesięcznych rat co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze zmiany dotychczasowego wskaźnika na WIBOR lub WIRON, którego wysokość może być dla kredytobiorcy mniej korzystna. Po drugie z uwagi na różnice kursowe: przeliczenie następuje według aktualnie obowiązującego kursu, który zwykle jest wyższy niż ten obowiązujący w dniu podpisania umowy kredytowej.
Jak przewalutować kredyt hipoteczny – procedura
Szczegółowa procedura przewalutowania kredytu hipotecznego w poszczególnych bankach może się różnić. Jednak najczęściej można wyróżnić następujące etapy tego procesu:
- wniosek o przewalutowanie – pierwszy krok to złożenie przez kredytobiorcę wniosku o przewalutowanie do banku, który udzielił kredytu,
- propozycja banku – jeśli przewalutowanie jest dopuszczalne kredytodawca określa zasady, warunki i koszty przewalutowania, które przedstawia wnioskodawcy,
- podpisanie aneksu do umowy – w przypadku akceptacji propozycji banku kolejnym krokiem będzie podpisanie aneksu do umowy kredytowej.
Przewalutowanie kredytu we frankach. Źródło problemu
Boom na kredyty we frankach rozpoczął się około 2004 – 2005 r. Na popularność tego rozwiązania składało się kilka elementów. Potencjalni kredytobiorcy mogli wówczas wybierać pomiędzy kredytem w złotówkach, który ze względu na wysoki WIBOR był po prostu drogi lub kredyt we frankach szwajcarskich powiązany z niskim w tamtym okresie wskaźnikiem LIBOR. Kredyt hipoteczny we frankach było po prostu tańszy, a comiesięczne raty do spłaty niższe, więc to rozwiązanie zyskało dużą popularność.
W tamtym okresie nie obowiązywały też aktualne ograniczenia w zakresie powiązania waluty kredytu z walutą uzyskiwanych przez kredytobiorcę dochodów. Jedyne ryzyko było związane z wahaniami kursów walutowych. Trudno powiedzieć czy banki odpowiednio informowały swoich klientów o skali tego ryzyka. Warto jednak wspomnieć, że średni kurs CHF aktualny na dzień 1 września 2023 r. to 4,6276 zł, w 2006 r. było to około 2,5 zł, a w 2008 r. około 2 zł. Tak duży wzrost kursu waluty powoduje, że frankowicze nawet przy terminowym spłacaniu zobowiązania, mogą mieć do oddania w przeliczeniu na złotówki kwotę dużo większą niż uzyskali w ramach kredytu.
Przewalutowanie kredytu we frankach. Czy to się opłaca?
W przypadku umów kredytowych podpisanych w okresie, kiedy frank szwajcarski był tani – w okolicy 2,00 – 2,50 zł, czyli w okresie największego boomu na ten rodzaj zobowiązań, najczęściej przewalutowanie nie będzie opłacalne. Lepiej rozważyć inne opcje aktualnie dostępne frankowiczom: proces sądowy czy mediację. Oczywiście każde rozwiązanie warto ocenić biorąc pod uwagę indywidualną sytuację kredytobiorcy. Czasem podjęcie właściwej decyzji najlepiej poprzedzić spotkaniem z prawnikiem specjalizującym się w tego typu sprawach.
Przewalutowanie kredytu we frankach. Na co uważać?
W przypadku przewalutowania kredytu we frankach warto mieć na uwadze co najmniej dwa aspekty:
- przewalutowanie wiąże się ze zmianą stopy referencyjnej na WIBOR lub WIRON, który jest wyższy niż LIBOR, a co za tym idzie oprocentowanie kredytu w złotówkach będzie dla kredytobiorcy wyższe niż dotychczas,
- przeliczenie kredytu odbywa się według aktualnego kursu, a nie tego z dnia podpisania umowy kredytowej, co również może być dla kredytobiorcy niekorzystne.
Alternatywne rozwiązania do przewalutowania kredytu
Przed akceptacją propozycji przewalutowania warto rozważyć również inne opcje. W przypadku kredytu zaciągniętego we frankach szwajcarskich dużo korzystniejsze może okazać się odfrankowienie kredytu lub unieważnienie umowy kredytowej. Takie rozwiązania mogą być zastosowane w przypadku niedozwolonych postanowień indeksacyjnych zapisanych w umowie kredytowej i wymagają wystąpienia kredytobiorcy do sądu.
Inne rozwiązanie to postępowanie mediacyjne dotyczące kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż złotówki. Mediacja prowadzona za pośrednictwem Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF jest dobrowolna i może prowadzić do podpisania akceptowanej przez obie strony ugody.
Zasady przewalutowania kredytów w poszczególnych bankach
Sposób i poszczególne zasady związane z możliwością przewalutowania kredytu hipotecznego zależą od polityki prowadzonej przez bank. Zgodnie z Rekomendacją S bank powinien posiadać opracowaną procedurę działania w przypadku zmiany waluty, w której kredytobiorca osiąga dochody w trakcie spłaty kredytu. To główny powód ewentualnego przewalutowania zobowiązania hipotecznego, bo zgodnie z aktualnie obowiązującymi zasadami, taki rodzaj kredytu może być udzielony tylko w walucie, w której kredytobiorca zarabia.
Źródła:
- https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/pisma-urzedowe/0114-kdip3-1-4011-125-2021-1-mk1-obowiazki-platnika-z-185139044
- https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Rekomendacja_S_nowelizacja_czerwiec_2023_82872.pdf
Warto wiedzieć:
- Przewalutowanie oznacza przeliczenie pozostałej do spłaty kwoty kredytu w walucie obcej na złotówki według kursu waluty z dnia przeprowadzenia tej operacji.
- Przewalutowanie wymaga podpisania aneksu do pierwotnej umowy kredytowej.
- Wysokość comiesięcznej raty kredytu po przewalutowaniu może wzrosnąć.
- Przewalutowanie pozwala pozbyć się ryzyka walutowego.
- Koszty związane z przewalutowaniem mogą być na tyle wysokie (wzrost raty), że taka operacja może być nieopłacalna.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Co oznacza odfrankowienie umowy kredytowej?
Odfrankowienie umowy kredytowej wiąże się z zastosowaniem przez bank w umowie kredytowej niedozwolonych klauzul indeksacyjnych, które uważane są za tzw. klauzule abuzywne. W takiej sytuacji jednym z rozwiązań może być usunięcie ich z umowy. Konsekwencją takiej operacji jest konieczność traktowania kredytu jakby został udzielony w złotówkach i zwrócenia kredytobiorcy przez bank wszystkich nadpłaconych rat oraz tzw. spreadów.
Czym się różni przewalutowanie od odfrankowienia umowy?
Przewalutowanie oznacza przeliczenie pozostałej do spłaty kwoty kredytu udzielonego np. we frankach szwajcarskich na złotówki po kursie waluty z dnia takiej operacji. Elementem oprocentowania kredytu przeliczonego na złotówki jest stopa referencyjna WIBOR lub WIRON. W przypadku odfrankowienia kredyt hipoteczny po usunięciu z umowy niedozwolonych klauzul indeksacyjnych jest traktowany jakby został udzielony w złotówkach, ale oprocentowanie naliczane jest nadal z uwzględnieniem wskaźnika LIBOR.
Kiedy przewalutowanie kredytu jest niemożliwe?
Zgodnie z obowiązującą zasadą, że kredyt hipoteczny jest udzielany w walucie, w której kredytobiorca osiąga dochody, przewalutowanie może okazać się niemożliwe, jeśli osoba nadal większość zarobków osiąga w walucie kredytu, a nie w złotówkach.
Czy można cofnąć decyzję o przewalutowaniu kredytu?
Cofnięcie decyzji o przewalutowaniu kredytu jest możliwe do momentu podpisania aneksu do umowy. Samo złożenie wniosku jeszcze nie oznacza dokonania takiej operacji przez bank. Nawet przy spełnieniu wszystkich formalności związanych z przewalutowaniem może okazać się, że wyliczenia banku okażą się na tyle nieopłacalne, że lepiej się wycofać i poszukać innego rozwiązania.
Czy w związku z przewalutowaniem kredytu muszę zapłacić podatek?
W odpowiedzi na to pytanie pomocna może okazać się Indywidualna interpretacja podatkowa wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0114-KDIP3-1.4011.125.2021.1.MK1 dotycząca obowiązków płatnika z tytułu umorzenia kredytu mieszkaniowego, umorzenia innego kredytu, przewalutowania kredytu. W przywołanej interpretacji organ podatkowy zgodził się z wnioskodawcą co do braku konieczności wystawienia przez bank PIT-11, bo przewalutowanie kredytu nie powinno co do zasady kreować przychodu po stronie kredytobiorcy, a co za tym idzie konieczności zapłaty podatku z tego tytułu.
