Chyba każdy chciałby móc załatwić swoje sprawy w banku szybko i przyjemnie. Z drugiej strony, przesadnie uproszczone procedury mogą stwarzać ryzyko dla klientów i banków. Czym jest kredyt na PESEL? Czy można wziąć kredyt bez okazywania dokumentu tożsamości? Czy możliwe jest wyłudzenie pożyczki na PESEL? Sprawdź!
- Czy można wziąć pożyczkę lub kredyt na PESEL?
- Skąd zatem wyrażenie „pożyczki na PESEL”?
- Kredyt na PESEL: co na to przepisy?
- Wyłudzenie pożyczki na PESEL – czy to możliwe?
- Zastrzeżenie numeru PESEL: broń się przed wyłudzeniami
- Pożyczka na PESEL: strzeż się nielegalnie działających firm!
- Pożyczka na PESEL: chroń swoje dane osobowe!
- Warto wiedzieć
Numer PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) to jeden z głównych stosowanych w Polsce systemów identyfikacji. Jest przyznawany każdemu Polakowi przy urodzeniu, a także cudzoziemcom, którzy np. uzyskali prawo stałego pobytu, status uchodźcy itp. Podanie numeru PESEL jest wymagane przy załatwianiu rozmaitych spraw, także jeśli ubiegasz się w banku lub firmie pożyczkowej o kredyt lub pożyczkę. Czy jednak sam numer PESEL wystarczy, aby zaciągnąć zobowiązanie? Jak się bronić przed potencjalnymi wyłudzeniami?
Czy można wziąć pożyczkę lub kredyt na PESEL?
Podanie numeru PESEL zwykle jest potrzebne przy formalnościach związanych z uzyskaniem pożyczki lub kredytu. Nie jest to jednak jedyna forma weryfikacji wnioskodawcy. Zgodnie z prawem zarówno banki, jak i firmy pożyczkowe mają obowiązek weryfikowania tożsamości pożyczkobiorcy, a także jego zdolności kredytowej.
Robią to także w celu ochrony własnych interesów – należy pamiętać, że instytucji pożyczającej pieniądze zależy na tym, aby pożyczkobiorca je zwrócił. W praktyce nie istnieje zatem coś takiego jak kredyt lub pożyczka na PESEL.
Skąd zatem wyrażenie „pożyczki na PESEL”?
Obiło Ci się o uszy hasło „pożyczki na PESEL”? To produkty finansowe cechujące się łatwością podpisania umowy. To wyrażenie tylko w teorii oznacza możliwość uzyskania finansowania zaledwie po podaniu numeru PESEL.
Czasami bywało używane w roli hasła reklamowego, które miało przyciągać osoby zainteresowane prostym i szybkim sposobem na uzyskanie gotówki. Obecnie ze względu na surowsze przepisy dotyczące kredytów i pożyczek rzetelne firmy nie stosują takich „chwytów”.
Uwaga!
Kredyt na PESEL: co na to przepisy?
Kredytów mogą udzielać jedynie banki. Jak głosi ustawa Prawo bankowe, są one zobowiązane do zachowania staranności i ostrożności przy pożyczaniu pieniędzy. Wiąże się to m.in. z należytym sprawdzeniem tożsamości wnioskodawcy. Nie ma zatem możliwości, że dostaniesz kredyt na PESEL.
Firmy pożyczkowe nie podlegają pod zapisy ustawy Prawo bankowe. Dotyczą ich jednak inne przepisy (m.in. Ustawa o kredycie konsumenckim), które nakładają na tego rodzaju podmioty wymóg weryfikacji tożsamości wnioskodawcy, a także jego zdolności kredytowej. Weryfikacja tożsamości może się odbywać z wykorzystaniem różnych danych i metod, ale sam numer PESEL nie jest wystarczający.
Uwaga!
Żadna działająca zgodnie z prawem instytucja nie udzieli Ci nawet drobnej pożyczki na PESEL. Sam numer nie jest bowiem wystarczający do weryfikacji tożsamości klienta – szczególnie że wygenerowanie fałszywego PESEL jest bardzo proste. Absolutnym minimum formalności, z jakim musisz się liczyć, wnioskując o pożyczkę, jest podanie numeru PESEL oraz okazanie dokumentu tożsamości.
Wyłudzenie pożyczki na PESEL – czy to możliwe?
Czy zatem możliwe jest wyłudzenie pożyczki na PESEL? Co do zasady, nie. Wszystkie działające legalnie instytucje pożyczkowe udzielają finansowania na bezpiecznych zasadach. Oznacza to, że skrupulatnie weryfikują tożsamość wnioskodawcy. Z całą pewnością powinieneś jednak chronić swoje dane, a w razie zagubienia lub kradzieży dowodu osobistego jak najszybciej zastrzec go w urzędzie i w systemie bankowym.
Dzięki temu szansa, że ktoś weźmie kredyt na Twoje dane, będzie niewielka. Trzeba się bowiem liczyć z pewnym ryzykiem związanym np. z błędem pracownika, który nie dopilnuje swoich obowiązków i udzieli finansowania bez dokładnego sprawdzenia tożsamości wnioskodawcy.
Uwaga!
Zastrzeżenie numeru PESEL: broń się przed wyłudzeniami
Nowe przepisy, które wejdą w życie 1 czerwca 2024 r., gwarantują konsumentom dodatkowy sposób ochrony przed różnego rodzaju nadużyciami związanymi np. z wykorzystaniem wykradzionych danych osobowych. Banki będą musiały sprawdzać, czy klient chcący wziąć kredyt, zastrzegł PESEL.
Nowe przepisy dotyczące zastrzegania PESEL mówią, że:
Bank krajowy, instytucja kredytowa, oddział instytucji kredytowej oraz oddział banku zagranicznego weryfikują w sposób, o którym mowa w art. 23j lub art. 23m ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, o którym mowa w art. 23a ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, zwanym dalej „rejestrem zastrzeżeń numerów PESEL”, czy numer PESEL konsumenta jest zastrzeżony, przed:
1) zawarciem umowy:
a) rachunku oszczędnościowego i rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego,
b) o świadczenie usługi płatniczej, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, jeżeli przewidziano w jej treści możliwość zawarcia umowy kredytu lub pożyczki,
c) kredytu,
d) pożyczki,
e) leasingu;
2) zmianą umowy, o której mowa w pkt 1 lit. c–e, w wyniku której następuje zwiększenie zadłużenia.
Oznacza to, że jeśli klient zastrzeże numer PESEL, bank będzie miał obowiązek odmówić mu zawarcia umowy rachunku oszczędnościowego lub oszczędnościowo-rozliczeniowego, świadczenia usług płatniczych, a także umowy pożyczki, kredytu czy leasingu. Także np. aneks do umowy podwyższający kwotę kredytu czy pożyczki będzie wymagał weryfikacji zastrzeżenia PESEL. Zawarcie lub zmiana wymienionych typów umów będą możliwe bezpośrednio po odwołaniu zastrzeżenia PESEL.
Przepisy umożliwiające zastrzeżenie PESEL weszły w życie już 17 listopada 2023 r., ale to zastrzeżenie będzie miało pełne skutki dopiero od 1 czerwca 2024 r., kiedy to w życie wejdzie kolejna partia przepisów.
Przykład
Pani Maria zastrzegła swój numer PESEL pod koniec 2023 r. w obawie przed nadużyciami. W lipcu 2024 r. chce wziąć kredyt na remont mieszkania. Jeśli uda się do banku, jej wniosek zostanie odrzucony ze względu na zastrzeżenie PESEL. Pani Maria będzie więc musiała przed wizytą w banku odwołać zastrzeżenie numeru PESEL. Po zawarciu umowy kredytowej będzie mogła natomiast ponownie zastrzec swój PESEL.
Stosowanie się do nowych przepisów będzie leżało w interesie banków. Mówią one bowiem, że:
Co mówi prawo?
Oznacza to, że jeśli bank nie zweryfikuje odpowiednio danych wnioskodawcy i udzieli mu kredytu pomimo zastrzeżenia PESEL, nie będzie mógł:
- domagać się spłaty zobowiązania ani dochodzić żadnych roszczeń z tego tytułu;
- sprzedać takiej wierzytelności firmie windykacyjnej.
Należy jednak pamiętać, że te przepisy obowiązują jedynie dla umów zawieranych od 1 czerwca 2024 r. (oraz aneksów zwiększających wartość zobowiązania podpisywanych po tej dacie). W przypadku umów zawartych wcześniej dochodzenie roszczeń oraz sprzedaż wierzytelności bankowych będą możliwe na dotychczasowych zasadach.
Uwaga!
Przy wypłacie większych kwot trzeba będzie co najmniej na 12 godzin przed wizytą w banku zdjąć zastrzeżenie PESEL. Cała operacja zastrzeżenia i odwołania zastrzeżenia PESEL będzie docelowo możliwa do przeprowadzenia w aplikacji mObywatel.
Pożyczka na PESEL: strzeż się nielegalnie działających firm!
Firma pożyczkowa proponuje Ci pożyczkę na PESEL? Strzeż się! Możesz mieć do czynienia z oszustami, którzy w ten sposób próbują np. pozyskać Twoje dane lub wymusić spłatę z wysokimi odsetkami. Jeśli planujesz wziąć pożyczkę, dokładnie sprawdź instytucję, z której usług zamierzasz skorzystać.
Uczciwe firmy pozabankowe, spełniające wszelkie niezbędne wymogi prawne, znajdują się w Rejestrze Instytucji Pożyczkowych w KNF – koniecznie sprawdź, czy dany podmiot widnieje na tej liście.
Pożyczka na PESEL: chroń swoje dane osobowe!
Pamiętaj również, by chronić swoje dane – zastrzeżony PESEL może pomóc uniknąć wielu problemów, m.in. poprzez uniemożliwienie zaciągania np. kredytów i pożyczek bez uprzedniego zdjęcia zastrzeżenia. Ten krok nie pozwoli też na wypłacenie w oddziale banku kwoty większej niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia, co może pomóc ochronić Twoje oszczędności. Unikaj też podawania swoich danych osobowych bez wyraźnej przyczyny.
Uwaga!
Źródła:
- https://www.gov.pl/web/gov/czym-jest-numer-pesel
- https://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/3251_u.htm
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220002339/U/D20222339Lj.pdf
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971400939/U/D19970939Lj.pdf
Warto wiedzieć
- Numer PESEL jest unikalny dla jego posiadacza i zawiera informacje na temat daty urodzenia oraz płci.
- Co do zasady niemożliwe jest uzyskanie kredytu lub pożyczki na PESEL, bez podawania innych danych osobowych (chociażby takich jak numer dowodu osobistego). Każda rzetelna instytucja weryfikuje tożsamość pożyczkobiorców.
- Aby chronić się przed wyłudzeniami, możesz zastrzec swój numer PESEL. Jeśli PESEL zostanie zastrzeżony, bank nie powinien udzielić takiej osobie kredytu. Niemożliwe w tym przypadku będzie także jednorazowe wypłacenie w oddziale banku kwoty większej niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia. Przepisy obowiązują od czerwca 2024.
- Weryfikacja klientów leży także w interesie banku. Jeżeli po 1 czerwca 2024 r. bank udzieli kredytu osobie, która ma zastrzeżony PESEL, nie będzie miał prawa domagać się spłaty zobowiązania ani sprzedać wierzytelności firmie windykacyjnej.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy ktoś może wziąć kredyt na mój PESEL?
Nie ma możliwości, aby osoba trzecia wzięła kredyt na Twoje dane tylko przy użyciu numeru PESEL. Banki dokładnie weryfikują bowiem tożsamość klientów. Także w przypadku umów zawartych z firmami pożyczkowymi konieczna jest weryfikacja – poza numerem PESEL należy przedstawić przynajmniej numer dowodu osobistego.
Jak mogę chronić swój PESEL?
Obecnie najlepszym sposobem na ochronę numeru PESEL jest jego zastrzeżenie. Jest to usługa dostępna online lub w urzędzie. Swój numer PESEL można zastrzec w dowolnym momencie. Równie łatwo cofniesz zastrzeżenie PESEL. Obie operacje można wykonywać dowolną ilość razy. Obligatoryjna weryfikacja zastrzeżenia PESEL przez banki i firmy pożyczkowe to przepis mający na celu bardziej zabezpieczyć interesy obywateli.
Jakie konsekwencje wiążą się z zastrzeżeniem PESEL?
Konsekwencje związane z zastrzeżeniem PESEL obowiązywać będą od 1 czerwca 2024. Od tego dnia banki będą miały obowiązek odmowy przyznania kredytu osobie, której PESEL jest zastrzeżony. Niemożliwe będzie także podpisanie umowy pożyczki czy leasingu. Zastrzeżenie PESEL wpłynie ponadto na możliwość wypłaty z banku większych kwot (o równowartości co najmniej trzykrotności minimalnego wynagrodzenia) – bank odmówi wypłaty środków, chyba że cofniesz zastrzeżenie PESEL co najmniej 12 godzin wcześniej.
Jak sprawdzić, czy ktoś nie zaciągnął pożyczki lub kredytu na moje dane?
Możesz zweryfikować, czy masz zobowiązania, o których nie wiesz. Z pomocą przychodzi baza danych Biura Informacji Kredytowej. Każda osoba fizyczna może wygenerować Raport BIK na swój temat i poznać swoją historię kredytową oraz status aktualnych zobowiązań. Raport BIK jest możesz zamówić online np. po rejestracji na stronie BIK.
Na pesel można wziąć pożyczkę /kredyt. Znalazłam taką opcję płacąc wczoraj za sprzęt. Udało mi się tak zapłacić i sprzęt już jest w drodze. Żadnej poważnej weryfikacji nawet przez logowanie do banku. Jak to możliwe, że prawo pozwala na takie rzeczy???