Instalacje fotowoltaiczne to rozwiązanie, z którego mogą skorzystać zarówno właściciele domków jednorodzinnych, jak też rolnicy i przedsiębiorcy. Z pewnością korzystanie z odnawialnych źródeł energii to wybór ekologiczny. My skupimy się jednak na aspekcie finansowym instalacji fotowoltaicznych.
- 1. Co wpływa na opłacalność instalacji fotowoltaicznej?
- 1.1. Koszty paneli słonecznych
- 1.2. Koszt instalacji
- 1.3. Ceny prądu
- 1.4. Programy pomocowe
- 2. Czy warto korzystać z dotacji przy instalacji fotowoltaicznej?
- 3. Z jakich programów pomocowych można skorzystać?
- 4. Czy opłaca się instalację fotowoltaiczną sfinansować kredytem?
- 5. Jak zmiana przepisów w 2022 r. wpłynęła na opłacalność instalacji fotowoltaicznych?
- 6. Czy instalacja fotowoltaiczna nadal się opłaca?
- 6.1. Fotowoltaika od 1 kwietnia 2022 r.
- 6.2. Kiedy instalacja nie opłaca się?
- 7. Warto wiedzieć
Według danych opublikowanych przez Instytut Energetyki Odnawialnej w ramach raportu “Rynek Fotowoltaiki w Polsce 2022”, 2021 r. zakończył się kolejnym znaczącym wzrostem w zakresie mocy zainstalowanej w PV, który wyniósł 3,7 GW (dla porównania w 2020 r. roczny przyrost mocy wyniósł 2,4 GW). Pod koniec marca 2022 r. łączna moc instalacji fotowoltaicznych w Polsce wyniosła 9,4 GW. Niemal 80% udziału w zainstalowanej mocy mają prosumenci.
Zmiany legislacyjne w 2022 r. m.in. w zakresie wprowadzenia systemu net-billingu dla prosumentów, wprowadziły element niepewności co do opłacalności nowych instalacji. Odpowiedź na pytanie czy instalacja fotowoltaiczna się nadal opłaca jest dość trudne, bo zależy od wielu czynników.
Co wpływa na opłacalność instalacji fotowoltaicznej?
Obliczając opłacalność instalacji fotowoltaicznej będziemy brać pod uwagę kilka podstawowych czynników, które mają istotny wpływ na wydatki, zyski i okres zwrotu inwestycji.
Koszty paneli słonecznych
Panele słoneczne produkowane są coraz bardziej masowo. Poprawia się także technologia, w której są wykonane i dzięki temu zwiększa się ich wydajność. W praktyce oznacza to, że panele fotowoltaiczne tanieją. Dziś są znacznie tańsze niż były 10 lat temu. Pomimo tego koszt paneli ma znaczący wpływ na koszty całej inwestycji.
Według wyliczeń Instytutu Energetyki Odnawialnej, w zależności od mocy wybranej instalacji, koszt paneli stanowi od około 37% do 51% całkowitej ceny instalacji fotowoltaicznej. Na wysokość kosztów paneli wpływ mają takie czynniki jak:
- moc całego systemu – im wyższa, tym koszt paneli może być wyższy,
- marka i producent – wysoka renoma określonej marki i co najważniejsze wysoka jakość produktu, oznacza zwykle wyższą cenę – warto się zastanowić czy mniej znany producent zapewnia podobne parametry i co ważne proponuje gwarancję na podobnych warunkach,
- technologia – koszty paneli mogą się różnić w zależności od zastosowanej technologii i użytych materiałów,
- parametry pracy – większa wytrzymałość paneli na obciążenia mechaniczne czy niski współczynnik temperaturowy mogą wpłynąć finalnie na wyższy koszt paneli,
- rodzaj modułu – choć na rynku dominują monokrystaliczne moduły jednostronne, to wybór jest szerszy. Przykładowo dostępne są również wydajniejsze panele dwustronne, które są jednak około 20% droższe.
Według danych portalu Enerad w 2023 r. cena paneli fotowoltaicznych o mocy 375 – 550 W to koszt od około 800 zł do 2.200 zł.
Koszt instalacji
Montaż paneli fotowoltaicznych wymaga zarówno kompetencji, jak i uprawnień. Ze względu na popularność instalacji w ostatnich latach, monterzy mają pełne ręce roboty i mogą swobodnie ustalać wysokie stawki za swoją pracę. Dlatego montaż fotowoltaiki jest niestety wysoki.
Oczywiście na montażu można zaoszczędzić i wykonać go samodzielnie z pominięciem firmy montażowej. Takie działanie to oszczędność około 20 – 30% wydatków na realizację inwestycji. Jednak wydaje się, że ryzyko popełnienia błędów konfiguracyjnych i montażowych jest zbyt wysokie.
Samodzielny montaż może być również problemem później m.in. z uznaniem gwarancji paneli czy nawet wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia fotowoltaiki. Bowiem bardzo często wymogiem udzielenia gwarancji może być profesjonalny montaż paneli.
Wybór profesjonalnej firmy montażowej to też dodatkowe atuty. Może to być wsparcie w pozyskaniu dofinansowania np. z programu Mój prąd, co sprawia, że formalności z tym związane będą prostsze, a sama inwestycja tańsza. Ważne jest również wsparcie pomontażowe – profesjonalna opieka techniczna na lata, zwiększy gwarancję prawidłowego działania paneli w dłuższym okresie.
Ceny prądu
Ceny energii elektrycznej mają ogromy wpływ na opłacalność instalacji fotowoltaicznej wykorzystywanej głównie do zaspokojenia własnych potrzeb energetycznych. Koszty energii rosną w Polsce bardzo szybko i należy się spodziewać, że trend ten się utrzyma. Będzie to pozytywnie wpływać na opłacalność PV założonych dziś. Im wyższe ceny energii elektrycznej, tym bardziej opłaca się fotowoltaika.
Programy pomocowe
Wszyscy dopłacają do instalacji PV. Można skorzystać z pomocy Funduszy Europejskich, skarbu państwa lub gminy w zakresie założenia instalacji fotowoltaicznej. Programy pomocowe mają bardzo różną formę – od bezpośredniej dopłaty, przez zwrot kosztów, aż po ubezpieczenie kredytu. Wszystkie mają wspólną cechę. Skorzystanie z nich poprawia opłacalność instalacji fotowoltaicznej i przyspiesza zwrot z inwestycji.
Czy warto korzystać z dotacji przy instalacji fotowoltaicznej?
Finansowe wsparcie w ramach programów pomocowych czy dotacji dla osób, które chcą korzystać z instalacji fotowoltaicznej, to rozwiązanie jak najbardziej opłacalne. Każdy sposób na obniżenie finalnego kosztu inwestycji warto rozważyć, zwłaszcza jeśli są to bezzwrotne dotacje. Nawet posiadając własne środki finansowe, które pozwolą pokryć wszystkie koszty samodzielnie, warto skorzystać z dotacji, dzięki czemu inwestycja zwróci się szybciej.
Z jakich programów pomocowych można skorzystać?
Programy pomocowe bardzo ułatwiają podjęcie decyzji o montażu instalacji fotowoltaicznej i pozwalają zwiększyć opłacalność fotowoltaiki. Aktualnie mamy szereg programów, które można wykorzystać. Należą do nich:
- Mój prąd 4.0 – program przewiduje zwrot kosztów dla prosumentów rozliczanych w systemie net billing oraz dla dotychczasowych prosumentów, którzy zdecydowali się na przejście z systemu opustów na nowy system. Maksymalnie można uzyskać do 6.000 zł, nie więcej niż 50% zainwestowanej kwoty w przypadku mikroinstalacji PV. W przypadku zgłoszenia obejmującego mikroinstalację PV wraz z elementami dodatkowymi dofinansowanie wyniesie więcej. Przykładowo na magazyn energii do 16.000 zł, do mikroinstalacji nie więcej niż 7.000 zł, dla magazynów ciepła nie więcej niż 5.000 zł do 50% kosztów kwalifikowanych.
- Czyste powietrze – dofinansowanie, które można wykorzystać zarówno na montaż instalacji fotowoltaicznej, jak i wymianę kotła gazowego czy ocieplenie ścian. Kompleksowa termomodernizacja z mikroinstalacją fotowoltaiczną, daje możliwość uzyskania od 66.000 zł do 135.000 zł bezzwrotnej dotacji.
- Stop smog – wsparcie jest możliwe na terenie gmin, gdzie obowiązują uchwały antysmogowe.
- Ulga termomodernizacyjna – ulga podatkowa, która pozwala obniżyć podatek dochodowy. W koszty uzyskania przychodu (dla osoby fizycznej też) zalicza się koszty instalacji fotowoltaicznej.
- Gwarancja Biznesmax z dotacją – Gwarancja Banku Gospodarki Krajowej pozwala zabezpieczyć spłatę kredytów finansujących rozwój działalności gospodarczej o charakterze innowacji proekologicznej z efektem ekologicznym.
- Agroenergia – wsparcie dla rolników, którzy zdecydują się inwestować w instalacje fotowoltaiczne.
- Energia Plus – dofinansowanie dla firm i organizacji, które zdecydują się inwestować w instalacje fotowoltaiczne.
Programów jest sporo. Przeważnie można skorzystać tylko z jednego na raz. Ulga termomodernizacyjna pozwala rozliczyć faktycznie poniesione koszty, czyli tą część, za którą nie zapłaciły programy pomocowe.
Programy są ograniczone czasowo – w kolejnym sezonie pomoc może wyglądać inaczej niż w momencie publikacji tego tekstu.
Czy opłaca się instalację fotowoltaiczną sfinansować kredytem?
Finansowanie inwestycji kredytem zawsze wiąże się z dodatkowymi kosztami. W większości wypadków po kredyt warto sięgnąć jedynie nie mając własnych środków na inwestycję. W przypadku instalacji PV może jednak okazać się, że bardziej opłacalne jest skorzystanie z kredytu i późniejsze spłacanie odsetek niż zamrożenie środków. Dzieje się tak ponieważ:
- Programy pomocowe powodują obniżenie wysokości oprocentowania kredytów na fotowoltaikę,
- Instalacja fotowoltaiczna podnosi wartość nieruchomości, więc de facto zwiększa zdolność kredytową,
- Banki traktują inwestycje w OZE jako bezpieczną.
Powyższe czynniki sprowadzają się do kredytu na instalację fotowoltaiczną na atrakcyjnych warunkach.
Jak zmiana przepisów w 2022 r. wpłynęła na opłacalność instalacji fotowoltaicznych?
Fotowoltaika założona przed 1 kwietnia 2022 r. oparta była o system rozliczeń wyjątkowo korzystny dla prosumentów. Mianowicie nadwyżki energii elektrycznej wyprodukowane w okresie letnim, które nie były możliwe do zużycia przez prosumentów, były oddawane do sieci bez żadnych ekwiwalentów. Jednak w okresie zimowym czyli większego zapotrzebowania na prąd, prosumenci mogli odebrać do 80% energii, którą oddali, bez dodatkowych kosztów. Dodatkowy atut tej formy rozliczenia to brak opłat dystrybucyjnych zmiennych.
Nowy system rozliczeń dla osób, które zdecydowały się na instalację fotowoltaiczną po 1 kwietnia 2022 r. wygląda nieco inaczej. Zakłada bowiem sprzedaż energii przez prosumenta do sieci energetycznej (po cenie hurtowej), a następnie jej kupno w momencie zapotrzebowania (kiedy instalacja nie pokrywa w 100% potrzeb prosumenta na energię elektryczną – np. w okresie zimowym), ale już za cenę detaliczną.
Czy instalacja fotowoltaiczna nadal się opłaca?
Na „starych zasadach” najmniejsze instalacje, mające do 10 kW mocy nominalnej korzystały z preferencyjnego traktowania w zakresie oddawania energii do sieci i odzyskiwania jej.
W praktyce wyglądało to tak, za każdą oddaną 1 kWh, można było odebrać 0,8 kWh, o ile moc instalacji nie przekracza 10 kW. W przypadku większej mocy, za każdą 1 kWh, przysługiwało nam 0,7 kWh. Takie instalacje montowane są właśnie na dachach domów i budynków gospodarczych. Składają się z kilku paneli, okablowania, puszki przyłączeniowej itp. Montuje się je przede wszystkim po to, by korzystać z nich osobiście, nie zaś sprzedawać energię do sieci. Korzystnie jest, aby tak dostosować instalację, by całość uzyskiwanej energii była natychmiast wykorzystywana. Przykładowo domy i biura korzystające z klimatyzacji w gorące dni mogą spożytkowywać wytworzoną wówczas energię.
Opłacalność fotowoltaiki rozliczanej na starych zasadach zależy właśnie od wykorzystania energii. Najwyższa będzie gdy prosument wykorzysta całość wyprodukowanej energii na własne cele, najniższa gdy w trakcie produkcji nie wykorzystuje energii wcale lub w niewielkim zakresie, tylko będzie ją odbierał z sieci w późniejszym terminie.
Fotowoltaika od 1 kwietnia 2022 r.
Aktualnie wytworzona i niewykorzystana energia (nadwyżki energii) jest oddawana do sieci po cenach hurtowych, a odkupywana (w droższej cenie) w późniejszym okresie, kiedy instalacja nie pokrywa całego zapotrzebowania na prąd.
Efekt dla prosumenta to mimo wszystko wyższe koszty, a co za tym idzie dłuższy zwrot kosztu całej inwestycji. Dlatego oprócz instalacji spore znaczenie odgrywać będzie system zarządzania energią czyli np. za pomocą magazynu, który umożliwi lepsze zarządzanie wytworzoną energią i jej wykorzystaniem.
Obniżenie rachunków będzie realne, kiedy energia elektryczna produkowana na własne potrzeby będzie wykorzystywana w jak największym zakresie przez prosumenta, bez konieczności jej odsprzedaży, a potem konieczności wykupienia.
Kiedy instalacja nie opłaca się?
Zanim zdecydujesz się na instalację fotowoltaiczną pamiętaj również o takich indywidualnych czynnikach jak:
- zacienienie nieruchomości – zbyt duże zacienienie może obniżyć wydajność instalacji,
- koszty za prąd przed realizacją inwestycji – montaż instalacji fotowoltaicznej będzie opłacał się wówczas, jeśli Twoje rachunki za energię elektryczną były wcześniej wysokie. Jeśli natomiast płaciłeś niewielkie rachunki, wówczas inwestycja może Ci się nie zwrócić.
- wymiana dachu – wówczas koniecznie najpierw nowy dach, a potem dopiero panele fotowoltaiczne, jeśli planujesz ich montaż na dachu. W innym przypadku koszty demontażu i ponownego montażu wydłużą okres zwrotu z inwestycji.
Źródła:
- https://ieo.pl/pl/raport-rynek-fotowoltaiki-w-polsce-2022
- https://mojprad.gov.pl/
Warto wiedzieć
- Pod koniec marca 2022 r. łączna moc instalacji PV w Polsce wyniosła 9,4 GW.
- Korzystanie z dotacji zwiększa opłacalność i zapewnia szybszy zwrot z inwestycji w panele fotowoltaiczne.
- Dla instalacji fotowoltaicznych zainstalowanych od 1 kwietnia 2022 r. obowiązuje system rozliczeń zwany net – billing.
- Prawie 80% udziału w zainstalowanej mocy w PV mają prosumenci.
- W ramach programu Mój Prąd 4.0 dofinansowanie można uzyskać nie tylko na instalacje fotowoltaiczne, ale również systemy zarządzania energią np. magazyny energii.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Czy warto zakładać fotowoltaikę w 2023 r.?
Odpowiedź na takie pytanie zależy od wielu indywidualnych czynników, które należy wziąć pod uwagę m.in. rodzaj inwestycji, sposób finansowania, wybór instalacji oraz miejsce instalacji. Stąd decyzję o tym czy inwestycja jest opłacalna należy podjąć po indywidualnej wycenie.
Jakie są rachunki za prąd przy fotowoltaice?
Według aktualnych rozwiązań net -billingu prosumenci płacą rachunki za pobraną energię z sieci według cen detalicznych.
Kiedy fotowoltaika się nie opłaca?
Głównie wówczas kiedy cena energii sprzedawanej do sieci przez prosumenta będzie niska. Opłacalność fotowoltaiki będzie również mniejsza w razie niewielkiego zapotrzebowania na prąd przez prosumenta czy dużego zacienienia w miejscu położenia instalacji.
Czy fotowoltaika będzie tańsza?
Szacunki zakładają spadek cen instalacji fotowoltaicznej, ale to rynek weryfikuje założenia.
Jak załapać się na stare zasady fotowoltaiki?
Aktualnie już takiej możliwości nie ma. Stare zasady dotyczą instalacji fotowoltaicznych założonych do 31.03.2022 r. Do instalacji zgłoszonych po tym terminie stosowane są nowe zasady czyli rozliczenia w oparciu o system net-billingu.
ok. dajmy na to założyłem ją. Dobra za pól roku cieknie mi z dachu, PO ZAŁOŻENIU MOCOWAŃ przez co mam szkody. Kto ponosi koszty naprawy, czy gwarancja obejmuje też coś takiego?
Dzień dobry,
Zastanawia mnie jedna kwestia…a co z utylizacją fotowolkaniki…czyżby tez była eco?
Tak i nie. Tak, ponieważ technologię do ponownego przetworzenia wszystkiego co jest użyte w panelach jak najbardziej mamy. Nie, ponieważ w Polsce praktycznie nie istnieje recykling odpadów budowlanych i podobnych. Zakładamy, że sytuacja zmieni się zanim obecnie montowane panele fotowoltaiczne będą musiały zostać poddane recyklingowi.
Moim skromnym zdaniem żaden inwerter nie popracuje przez 25 lat.Inwestycja w fotowoltaikę ma tylko sens wtedy gdy spłaci się do 10 lat i mamy jeszcze gwarancję na jego naprawę.A panele? Mają faktycznie długi czas eksploatacji ale też co roku tracą ze swojej sprawności.Co zrobi prosument gdy panel się uszkodzi ? Oczywiście zareklamuje produkt.Za 10,15,20 lat takich paneli już nie będzie a tu trzeba coś założyć bo dziura.W tym roku wymienialem w domu trochę sprzętu AGD który miał ok 12 lat.W każdym sklepie (a było ich kilka )usłyszałem propozycję rozszerzenia gwarancji do 5 lat bo takich dobrych jak kiedyś już nie robią.Nie jestem przeciwnikiem fotowoltaiki ale jest to inwestycja którą należy dobrze przemyśleć żeby się nie rozczarować.
Dzień dobry, obliczenie jest bardzo przejrzyste, ale:
Reasumując – przy obecnych realiach fotowoltaika jest opłacalna – ale TYLKO DLA FIRM ZAJMUJĄCYCH SIĘ JEJ MONTAŻEM
..i tak na marginesie – porównanie do zaiwestowania w nieruchomość jest co najmniej niewłaściwe – nieruchomość ma okres trwałości nieporównywalny z fotowoltaiką, jest zbywalna po wielu latach i raczej wartość nieruchomości nie spada…..
Pozdrawiam 🙂
Dziękujemy za cenny komentarz. Trudno nam się jednak zgodzić z jego konkluzją.
1) Koszty montażu wynikają z potrzeb rynku. Jest zbyt wiele firm, by mówić o zmowie cenowej. Po prostu potrzebujemy więcej instalatorów niż aktualnie pracuje w tym zawodzie. Próba odgórnego uregulowania cen przyniosłaby zdecydowanie negatywne skutki. Jeśli koszty są zawyżone – polecamy założyć firmę zajmującą się instalacją fotowoltaiki, zaoferować niższe ceny niż konkurencja i podbić rynek, jednocześnie dobrze na tym zarabiając. 🙂
2) Koszty serwisowania zostały uwzględnione ryczałtowo. W praktyce nie są to wysokie kwoty. Ewentualna różnica między kosztami uwzględnionymi, a rzeczywistymi może wynikać z dużej rozpiętości kosztów w tym zakresie i stosowania przez redakcję modelu uproszczonego na potrzeby artykułu.
Fotowoltaika opłaca się nie tylko instalatorom. Raz zamontowana instalacja działa ok. 25 lat i przynosi w tym czasie wymierne oszczędności. Jak każda uczciwa inwestycja wymaga najpierw włożenia pewnych środków, by później móc czerpać korzyści.
Dzień dobry, dziękuję za precyzyjne podsumowanie tematu instalacji fotowoltaicznej. Czy rzeczywiście opłacalność takiej instalacji znacznie spadnie przy zapowiedzianych zmianach w prawie dla nowych prosumentów od stycznia 2022, czy jest to raczej lament na wyrost? Pozdrawiam Pana.
Dzień dobry, odpowiedź na Pani pytanie nie jest prosta. Cała Unia Europejska przechodzi powoli z modelu „fotowoltaika to przyszłość, do której wszyscy musimy dopłacać”, do modelu „fotowoltaika to zupełnie zwyczajna i opłacalna rzecz, której dotować nie musimy”. Polska ustawa jest częścią tych zmian i należy założyć, że poziom uprzywilejowania mikroinstalacji będzie spadać. Mimo to opłacalność samych instalacji fotowoltaicznych wciąż będzie wysoka ze względu na rosnące ceny energii i coraz większą wydajność paneli. Trudno budować rzetelną odpowiedź na podstawie ustawy, która nie została jeszcze ogłoszona, ponieważ opłacalność może zależeć od pojedynczego zapisu wprowadzonego do ustawy w nocy przed jej głosowaniem. Pozdrawiam serdecznie.