Od zakończenia rządowego programu Mieszkanie Dla Młodych, który pozwalał na dofinansowanie wkładu własnego i spłaty części kredytu hipotecznego, minęły już dwa lata. Sprawdziliśmy jakie rozwiązania, pomocne w zakupie własnego mieszkania, są obecnie dostępne na rynku.
- Mieszkanie dla młodych – jaką nieruchomość można było kupić?
- Dodatkowe wsparcie z programu Mieszkanie Dla Młodych
- Kredyt z MDM – jakie były ograniczenia w zakresie zarobków beneficjentów programu?
- Czy mieszkanie dofinansowane z programu MDM można sprzedać?
- Czy mieszkanie dofinansowane z programu MDM można wynająć?
- Czy środki z programu MDM trzeba zwrócić?
- Koniec z programem MDM – co w zamian?
- Mieszkanie Plus zamiast programu Mieszkanie Dla Młodych
- Jakie są efekty działania programu Mieszkanie Plus?
- Mieszkanie Na Start czyli rządowy program dopłat do czynszu
- Podsumowanie
Głównym założeniem programu Mieszkanie dla Młodych (MDM) była pomoc młodym osobom: zarówno pozostającym w związku małżeńskim jak i singlom, w kupnie mieszkania. Warunkiem uzyskania wsparcia była konieczność finansowania zakupu w drodze kredytu hipotecznego.
Nieruchomość – mieszkanie albo dom, można było nabyć zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym. Granicą ubiegania się o środki z programu MDM był wiek – nie więcej niż 35 lat i brak własności innej nieruchomości. W obu przypadkach jeśli wnioskodawca miał co najmniej troje dzieci, mógł skorzystać z programu pomimo wyższego wieku czy posiadania innego mieszkania.
Na realizację programu przewidziano środki w łącznej kwocie 3.553 mln zł, a na każdy rok określono limit do wykorzystania wskazany w ustawie. W 2018 r. – czyli ostatnim roku obowiązywania programu, wnioski złożyło prawie 13 tys. zainteresowanych osób, czego skutkiem było wykorzystanie całej puli pieniędzy już w styczniu 2018 r. Realizacja programu MDM trwała cztery lata od 2014 r. do 2018 r.
Mieszkanie dla młodych – jaką nieruchomość można było kupić?
Ustawa precyzyjnie określała kto i jaki dom czy mieszkanie może kupić, żeby uzyskać dofinansowanie z programu MDM. W przypadku mieszkania całkowita powierzchnia użytkowa nie mogła przekroczyć 75 m2, a domu 100m2. Wyższe limity obowiązywały dla osób wychowujących co najmniej troje dzieci: odpowiednio 85 m2 i 110m2. Dodatkowe ograniczenia dotyczyły maksymalnej ceny zakupu nieruchomości aktualizowanej na bieżąco co 6 miesięcy.
Wysokość wsparcia to 10% wartości odtworzeniowej w podstawowej wersji – czyli dla singla lub małżeństwa bez dzieci, 15% dla osób z jednym dzieckiem, 20% z dwójką dzieci, 30% z trójką dzieci. Co więcej sama wysokość dofinansowania była liczona nie do całości mieszkania, ale maksymalnie do 50 m2 lub do 65m2 powierzchni użytkowej dla osób wychowujących co najmniej troje dzieci.
Dodatkowe wsparcie z programu Mieszkanie Dla Młodych
Osoby, które korzystały z programu MDM w zakresie dofinansowania wkładu własnego, mają możliwość dodatkowo uzyskać środki na spłatę części kredytu. Warunkiem jest powiększenie rodziny – czyli urodzenie lub przysposobienie trzeciego lub kolejnego dziecka w ciągu 5 lat od podpisania umowy kupna nieruchomości. Wysokość wsparcia to 5% wartości odtworzeniowej. Wystarczy w ciągu 6 miesięcy od dnia urodzenia lub przysposobienia dziecka złożyć wniosek w banku, który udzielał kredytu hipotecznego.
Kredyt z MDM – jakie były ograniczenia w zakresie zarobków beneficjentów programu?
Ustawa nie precyzuje ani górnego ani dolnego limitu zarobków osoby, która chciała skorzystać z dopłat do wkładu własnego na mieszkanie czy dom. Ograniczenia dotyczyły przede wszystkim wieku i wielkości nieruchomości, których zakup mógł być dofinansowany z programu MDM.
Weryfikacji w zakresie wystarczających zarobków kredytobiorcy dokonywał bank. Pozytywna decyzja kredytowa objęta była standardową procedurą w zakresie badania zdolności kredytowej czyli do uzyskania środków trzeba było posiadać dochody umożliwiające terminową płatność raty.
Czy mieszkanie dofinansowane z programu MDM można sprzedać?
Kolejne obostrzenia dotyczyły możliwości kupna innego mieszkania oraz sprzedaży nieruchomości finansowanej z programu rządowego Mieszkanie dla Młodych. Mianowicie beneficjent programu MDM nie może sprzedać mieszkania lub domu w okresie 5 lat od daty zakupu. Takiemu samemu ograniczeniu podlega również możliwość zmiany sposobu użytkowania nieruchomości na inny niż mieszkalny.
Przepisy wykluczają także możliwość kupna lub uzyskania w inny sposób prawa do kolejnego mieszkania lub domu w terminie 5 lat od daty zakupu nieruchomości ze wsparciem. Wyjątkiem jest uzyskanie prawa do nieruchomości na podstawie przepisów o dziedziczeniu.
Ustawa ogranicza również możliwość wcześniejszej spłaty kredytu hipotecznego. W ciągu 5 lat od podpisania umowy nie można dokonać spłaty kredytu w całości lub części, jeśli by to oznaczało przekroczenie wartości środków otrzymanych z programu Mieszkanie Dla Młodych. Konsekwencją sprzedaży mieszkania przed końcem limitu 5 lat jest konieczność zwrotu części dofinansowania.
Przykład: Osoba, która kupiła mieszkanie z programu MDM, otrzymała dofinansowanie w wysokości 30.000 zł i sprzedała je po 4 latach od zakupu musi zwrócić 6000 zł. Kwota zwrotu zostanie wyliczona według wzoru:
kwota uzyskanego dofinansowania x liczba miesięcy, która pozostała do zakończenia 5 lat
czyli
30.000 x 12/60 = 6000 zł.
Czy mieszkanie dofinansowane z programu MDM można wynająć?
Ograniczenia nałożone na beneficjentów programu MDM dotyczą również najmu i użyczenia mieszkania czy domu innej osobie. Limit wynosi 5 lat od daty zakupu nieruchomości objętej dofinansowaniem. Bieg terminu zaczyna się od następnego roku kalendarzowego, w którym mieszkanie było kupione.
Program MDM co prawda już się zakończył, ale osoby, które uzyskały pieniądze na pokrycie części wkładu własnego nadal muszą liczyć się z ograniczeniami związanymi z rozporządzaniem nieruchomością.
Czy środki z programu MDM trzeba zwrócić?
Beneficjent programu kredyt z MDM nie musi zwracać uzyskanych pieniędzy. Dofinansowanie trzeba traktować jako bezzwrotną dotację. Jednak ustawa przewiduje wyjątki. Złamanie warunków dofinansowania czyli:
- sprzedaż,
- wynajem całości lub części nieruchomości,
- użyczenie całości lub części nieruchomości,
- zmiana sposobu użytkowania mieszkania w sposób uniemożliwiający zaspokajanie własnych potrzeb mieszkaniowych,
- uzyskanie prawa własności lub współwłasności innej nieruchomości,
- dokonanie wcześniejszej spłaty kredytu przed upływem 5 lat od zawarcia umowy nabycia nieruchomości, skutkuje koniecznością zwrotu części wsparcia finansowego do Funduszu Dopłat.
Koniec z programem MDM – co w zamian?
Program Mieszkanie dla Młodych dawał możliwość swobodnego wyboru mieszkania czy domu – dlatego cieszył się dużą popularnością. Aktualny program rządowy Mieszkanie Plus to już zupełnie inne rozwiązanie. Celem obecnego programu jest co prawda wsparcie w drodze do uzyskania własnego mieszkania, jednak w praktyce oznacza on zwiększenie inwestycji, które pozwolą na dostęp do tańszych mieszkań.
W ramach Mieszkania Plus można skorzystać z dwóch opcji:
- mieszkania na wynajem,
- mieszkania na wynajem z opcją dojścia do własności.
Rządowy program daje również możliwość osobom mniej zamożnym na skorzystanie z dopłat do czynszu. Kryteria udziału w programie to brak własności innego mieszkania czy domu i możliwości finansowe, które pozwolą na terminowe opłacanie czynszu.
Decyzję w sprawie określenia szczegółowych zasad podejmują samorządy, które przystąpią do programu. Przykładowo pierwszeństwo w korzystaniu z programu mogą w danej gminie uzyskać rodziny z dziećmi, osoby, które posiadają wyższe wykształcenie – jako zachęta do pozostania i pracy w danym mieście czy osoby niepełnosprawne.
Mieszkanie Plus zamiast programu Mieszkanie Dla Młodych
W ramach nowego Programu Mieszkanie Plus mają powstać zupełnie nowe lokale przeznaczone na wynajem. Szacuje się, że w zakresie efektów budownictwa gminnego w latach 2019 – 2025 ma powstać ponad 150.000 lokali mieszkalnych. Od 2021 r. aż do 2025 r. na realizację programu ma być przeznaczona kwota 1 mld zł na każdy rok. Zmianą w stosunku do programu Mieszkanie Dla Młodych jest brak kryterium wieku – osoby starsze powyżej 35 lat również mogą ubiegać się o otrzymanie wsparcia przy wynajmie mieszkania czy dopłatach do czynszu.
Jakie są efekty działania programu Mieszkanie Plus?
Według stanu na czerwiec 2020 r.:
- wybudowano 1017 mieszkań w ramach części rynkowej programu a 1900 mieszkań jest aktualnie w budowie,
- w ramach programu preferencyjnego finansowania zwrotnego powstały 3264 mieszkania,
- w okresie 2016-2020 powstało 5522 lokali mieszkalnych w zakresie programu budownictwa socjalnego i komunalnego.
Mieszkanie Na Start czyli rządowy program dopłat do czynszu
To opcja przede wszystkim dla osób, które mają trudności w samodzielnym zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. To rozwiązanie kierowane jest do najemców nowych mieszkań lub poddanych rewitalizacji w ramach współpracy inwestorów z gminą. Zarówno za wybór lokali objętych dopłatami, jak i nabór najemców ma odpowiadać gmina. Aktualnie najemcy mogą uzyskać dopłaty do czynszu na poziomie do 500 zł miesięcznie.
Podsumowanie
Aktualne programy wsparcia rządowego nie pozwalają na osiągnięcie takich efektów jak Mieszkanie Dla Młodych. Zdecydowaną zaletą tego programu była możliwość samodzielnego wyboru nieruchomości, która miała być przedmiotem zakupu – zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym. Obecnie obowiązujące Mieszkanie Plus pozwala na najem mieszkania z możliwością wykupu go na własność po 30 latach. Ograniczeniem jest też wybór mieszkania – chodzi tylko o te budowane przez gminy, które przystąpiły do programu.
PORÓWNAJ KREDYTY
