Sytuacja ekonomiczna Polaków poprawia się z roku na rok, jednak rosną też nasze długi. W 2023 roku suma wszystkich kredytów i pożyczek do spłaty wyniosła 727 mld zł. Jednocześnie w Polsce wciąż panuje niski poziom kultury oszczędzania.
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) podsumowało rok 2023 na rynku kredytów i pożyczek. Okazuje się, że Polacy zaciągają coraz więcej kredytów i pożyczek. Na koniec 2023 roku suma wszystkich kredytów i pożyczek do spłaty wyniosła 727 mld zł. To o 5 mld zł więcej niż rok wcześniej. Banki, SKOK-i i instytucje pożyczkowe udzieliły nowych zobowiązań na kwotę 182,5 mld zł, co stanowi wzrost o ponad 25% w porównaniu z 2022 rokiem.
Wartości nowych kredytów i ich dynamika w 2023 roku (dynamika r/r)
- Kredyty mieszkaniowe: 63,9 mld zł – wzrost o 40,5%
- Kredyty gotówkowe: 73,8 mld zł – wzrost o 13,7%
- Kredyty ratalne: 22,9 mld zł – wzrost o 26,7%
- Karty kredytowe: 5,2 mld zł – wzrost o 21%
- Limity kredytowe: 2 mld zł – spadek o 1,8%
- Pożyczki pozabankowe: 14,6 mld zł – wzrost o 58%
Wzrost akcji kredytowej w 2023 roku o 25% był spowodowany wyższą niż w 2022 roku zdolnością kredytową Polaków. Przyczyniły się do tego czynniki ekonomiczne, takie jak spadek o 1 p.p. stawki WIBOR, realny wzrost wynagrodzeń od drugiego półrocza 2023 roku oraz stabilny niski poziom bezrobocia na poziomie ok. 5%. Szacujemy, że wartość sprzedaży kredytów gotówkowych w 2024 roku wyniesie 81,2 mld zł, co oznacza wzrost o 10% w porównaniu z 2023 rokiem, a pożyczek gotówkowych na kwotę 12,0 mld zł, tj. o 19% więcej r/r.
Kredyty gotówkowe dla małych miejscowości
Pożyczki pozabankowe osiągnęły wartość 14,6 mld zł, co stanowi wzrost o 58% r/r. Wartość sprzedaży kredytów gotówkowych i ratalnych również zwiększyła się, odpowiednio o 13,7%. i 26,7% r/r.
Badanie BIK wskazuje, że miejscowościach o wielkości do 25 tys. mieszkańców sprzedano aż 34,2% wszystkich kredytów gotówkowych z 2023 roku o wartości 34,3 mld zł. W miastach powyżej 500 tys. mieszkańców to tylko 8,4% wszystkich kredytów gotówkowych sprzedanych w 2023 roku o wartości 8,9 mld zł.
Dane BIK mogą wskazywać na to, że wielu Polaków decyduje się na kredyt lub pożyczkę, aby załatać dziury w swoich domowych budżetach.
Czy Polacy spłacają długi?
Najgorzej kredytobiorcy radzili sobie z terminową spłatą pożyczek pozabankowych. Ich szkodowość na koniec grudnia 2023 roku wyniosła 23,8%, co oznacza wzrost o 2,7 p.p. w porównaniu z grudniem 2022 roku.
Spośród wszystkich produktów kredytowych najgorzej spłacane były kredyty gotówkowe, a istotny wpływ na to miały kredyty na wysokie kwoty. Warto jednak dodać, że kredyty gotówkowe udzielone w 2023 roku były spłacane lepiej niż te udzielone w 2022 roku, jednak gorzej niż kredyty udzielone we wcześniejszych latach. Udział opóźnionych kredytów gotówkowych powyżej 90 dni wyniósł na koniec grudnia 2023 roku 10,6%, co oznacza spadek o 0,3 p.p. r/r.
Czy mamy z czego oszczędzać?
Z badania „Barometr oszczędności 2023” Krajowego Rejestru Długów (KRD) wynika, że aż 53% Polaków nie odkłada żadnych pieniędzy, by ustrzec się negatywnych następstw inflacji. Powód? Przede wszystkim niewystarczające dochody – na co wskazuje 63% ankietowanych.
Analitycy wskazują jednak, że nie o zarobki tu chodzi, ale przede wszystkim o niewłaściwe gospodarowanie domowym budżetem i konsumpcyjny tryb życia. Problemem są np. spontaniczne zakupy na raty, które łączą się w jeden duży miesięczny wydatek.
Żadnych oszczędności nie ma 21,8% Polaków. Co prawda ponad 78% procent z nas ma odłożone jakieś pieniądze, ale ok. 25% Polaków zgromadziło oszczędności nieprzekraczające 5 tys. zł. Tylko 23% odłożyło więcej niż 20 tys. zł.
7⃣8⃣% Polaków posiada oszczędności. Wartość tych środków jest mocno zróżnicowana.
Co 4⃣. konsument ma odłożone skromne kwoty nieprzekraczające 5 tys. zł. Natomiast 2⃣3⃣ proc. zakumulowało ponad 20 zł.
Badanie „Barometr oszczędności” #KRD pic.twitter.com/4A5XkRGjjV
— Krajowy Rejestr Długów (@KRD_pl) February 1, 2024
Jeśli już mamy jakieś oszczędności, to najpopularniejszym sposobem ich pomnażania jest przechowywanie pieniędzy na oprocentowanym koncie w banku – robi tak niemal 1/3 badanych. Z kolei 28% zakłada oprocentowane lokaty. Co 10. osoba inwestuje w akcje i obligacje, 9% badanych w waluty, a 7% w złoto. Z kolei 5% rodaków lokuje oszczędności w nieruchomościach i tyle samo w kryptowalutach.
Czy warto się zadłużać?
Pamiętaj, że decyzja o zaciągnięciu kredytu gotówkowego lub pożyczki powinna być dokładnie przemyślana i oparta na kilku kluczowych czynnikach, które należy rozważyć, zanim podejmiesz decyzję:
- upewnij się, że naprawdę potrzebujesz dodatkowych pieniędzy,
- sprawdź, jak pożyczka wpłynie na domowy budżet – miesięczne zobowiązanie nie powinno przekraczać 30-40% netto miesięcznych dochodów gospodarstwa domowego,
- pożyczaj pieniądze tylko wtedy, kiedy wiesz, że Twoja sytuacja finansowa jest stabilna i że będziesz w stanie regularnie spłacać raty kredytu lub pożyczki przez cały okres kredytowania.
