Z pewnością nieczęsto spotykasz się z pojęciem spreadu walutowego. Niemniej jednak, jeżeli kupujesz bądź sprzedajesz waluty w kantorze internetowym, spłacasz kredyt walutowy lub wypłacasz pieniądze z zagranicznych bankomatów, to powinieneś wiedzieć, jak obliczyć spread. Dlaczego? O tym piszemy poniżej!
- Co to jest spread walutowy?
- Jakie wyróżniamy rodzaje spreadu?
- Czym jest spread bankowy stały?
- Czym jest spread zmienny?
- Czym jest spread rynkowy?
- Jak obliczyć spread walutowy?
- Od czego zależy wysokość spreadu walutowego?
- Czy sytuacja gospodarcza wpływa na wysokość spreadu?
- Czy stabilność waluty wpływa na wartość spreadu?
- Ile wynosi spread walutowy w polskich bankach?
- Czy można uniknąć opłat związanych ze spreadem walutowym?
- Czy można odzyskać spread walutowy?
- Jak odzyskać spread walutowy?
- Jaki jest związek spreadu walutowego z kredytami hipotecznymi w walucie obcej?
- Przykład wpływu spreadu na kredyt hipoteczny
- Czym jest ustawa antyspreadowa?
- Warto wiedzieć
Kiedy dokonujemy wymiany pieniędzy w kantorze, banku czy płacimy w obcej walucie, często mamy do czynienia ze spreadem walutowym. W skrócie to różnica między ceną, po której instytucja kupuje walutę od klienta, a ceną, po której ją sprzedaje. Dzięki tej różnicy kantor lub bank osiągają zysk.
Wielkość spreadu może się różnić w zależności od miejsca transakcji, czy to w kantorze tradycyjnym, online czy w banku. Pojęcie to pojawia się również w kontekście kredytów hipotecznych w obcej walucie. Zastanówmy się, jak jest on obliczany i czym jest kierowane jego ustalanie.
Co to jest spread walutowy?
Spread to różnica między ceną, za jaką możemy kupić, a ceną, za jaką możemy sprzedać daną walutę. Kiedy patrzymy na kurs waluty w kantorze, zazwyczaj widzimy trzy wartości:
- cenę kupna (najwyższą),
- kurs sprzedaży waluty,
- kurs rynkowy, który określa bieżącą wartość waluty na rynku.
Spread ma znaczenie dla różnych podmiotów: kantorów (zarówno tradycyjnych, jak i internetowych), banków czy firm, które dokonują transakcji w obcych walutach. Jest to szczególnie ważne dla osób, które spłacają kredyty w innych walutach. Możemy postrzegać spread jako dodatkowy koszt związany z wymianą pieniędzy.
Jeśli jednak spłacamy kredyt walutowy, koszty te można minimalizować, spłacając raty bezpośrednio w danej walucie i dokonując wymiany po korzystniejszym dla nas kursie. Spread jest często wyrażany w procentach albo w tzw. pipsach, co oznacza precyzję do czwartej cyfry po przecinku w notowaniach walutowych.
Jakie wyróżniamy rodzaje spreadu?
Spread walutowy pojawia się, gdy kupujemy lub sprzedajemy waluty. Ale nie jest to jedyna postać spreadu w międzynarodowych transakcjach finansowych. Na rynku Forex (to międzynarodowy rynek wymiany walut) wyróżniamy różne typy spreadu:
- Spread stały: Jest to wartość ustalona przez pośrednika (brokera) i nie zmienia się w zależności od sytuacji rynkowej.
- Spread zmienny: Oparty na aktualnej wartości rynkowej, ale zawiera marżę brokera.
- Spread rynkowy: Zależy od płynności danego instrumentu i zazwyczaj jest niższy niż dwa poprzednie warianty.
Czym jest spread bankowy stały?
Spread stały ma ustaloną szerokość widełek cenowych bez względu na ruchy rynku. Jest to zazwyczaj szerszy zakres niż w przypadku spreadu zmiennego. Broker przyjmuje ryzyko związane z utrzymaniem takiego spreadu cały dzień, nawet gdy rynek jest niestabilny.
Czym jest spread zmienny?
Spread zmienny jest preferowany przez wielu, bo zwykle jest węższy niż spread stały. Może się jednak dynamicznie zmieniać w zależności od sytuacji na rynku. Na przykład, podczas równoczesnej sesji w Europie i Ameryce spread na parę EUR/USD może być niższy niż podczas sesji azjatyckiej. Szerokość spreadu może się zwiększać w momentach, gdy płynność na rynku spada, na przykład między zamknięciem handlu w Nowym Jorku, a otwarciem w Azji.
Czym jest spread rynkowy?
Warto pamiętać, że spread w bankach dotyczy głównie walut, ale w innych transakcjach może dotyczyć różnych instrumentów finansowych. Możemy go zdefiniować jako różnicę między ceną, po której możemy kupić aktywa (Bid), a ceną, po której możemy je sprzedać (Ask). Spready są powszechne na rynku finansowym stanowiąc albo opłatę za realizację transakcji, albo źródło zarobku dla brokera.
Jak obliczyć spread walutowy?
Spread walutowy to różnica między ceną kupna a sprzedaży waluty. W przypadku popularnych walut spread oblicza się dosyć prosto. Jednak, by zrozumieć w jaki sposób to zrobić – warto posłużyć się przykładem. Rozważmy kurs dolara z 25 września 2023 r. Aby wyznaczyć spread walutowy, wystarczy odjąć od kursu sprzedaży kurs kupna waluty, pamiętając o uwzględnieniu wszystkich czterech miejsc po przecinku. Dlatego kursy w kantorach i bankach są przedstawiane z taką precyzją. Jeżeli chcemy poznać wartość spreadu w procentach, możemy posłużyć się wzorem:
Spread = (kurs sprzedaży – kurs kupna) / [0,5 (kurs sprzedaży + kurs kupna)] 100%
Korzystając z przykładu:
(4,3490 – 4,2628) / [0,5 x (4,3490 + 4,2628] x 100% = 0,0862 / (0,5 x 8,6118) x 100% = 0,0862 / 4,3059 * 100% = 2,001%
Tak więc spread dla podanego kursu euro wynosi 2%. W rzeczywistości, w bankach czy kantorach stacjonarnych spread bywa zwykle większy. Natomiast kantory online oferują często bardziej atrakcyjne, niższe spready, co jest korzystne dla osób kupujących czy sprzedających waluty.
Od czego zależy wysokość spreadu walutowego?
Spread to różnica między ceną kupna, a sprzedaży waluty w kantorach czy bankach. Choć wielu ludzi nie do końca wie, skąd się on bierze, to wartość spreadu zależy od kilku czynników. Dwa z nich poniżej.
Czy sytuacja gospodarcza wpływa na wysokość spreadu?
Tak. Wynika to z faktu, że na wartość spreadu wpływa sytuacja na rynku walutowym oraz marża, jaką instytucja chce uzyskać z wymiany walut – każdy bank czy kantor ustala spread według własnych kryteriów. W tym procesie brana jest pod uwagę nie tylko bieżąca cena waluty, ale także jej popyt. Popularne pary walutowe, jak PLN/EUR czy PLN/USD, mają zazwyczaj niższy spread niż te mniej powszechne, jak choćby waluta Albanii.
Czy stabilność waluty wpływa na wartość spreadu?
Wpływ na wartość spreadu ma także stabilność kursu danej waluty. Jeżeli jest ryzyko dużych wahań kursu, spread zwykle rośnie. Wystarczy analiza wykresów walut, by zorientować się, które pary są bardziej niestabilne i mogą mieć wyższy spread.
Ostatecznym czynnikiem jest rodzaj transakcji. Wynika to z faktu, że transakcje online opierają się na kursie dewizowym, podczas gdy wymiana waluty w kantorze fizycznym opiera się na kursie gotówkowym.
Ile wynosi spread walutowy w polskich bankach?
Sprawdziliśmy, jak kształtuje się wysokość spreadu walutowego w wybranych bankach uniwersalnych. Wartości te mogą się zmieniać, a samą weryfikację przeprowadziliśmy 25 września 2023 roku. Dane prezentujemy w poniższej tabeli:
| Nazwa banku | Spread dla USD | Spread dla EUR | Spread dla CHF |
| mBank | 6% | 6% | 3% |
| Alior Bank | 9% | 9% | 5% |
| PKO BP | 9% | 9% | 6% |
| Pekao SA | 8% | 8% | 5% |
| ING Bank Śląski | 7% | 7% | 7% |
| Santander | 7% | 7% | 2% |
Czy można uniknąć opłat związanych ze spreadem walutowym?
Używając kantora internetowego i posiadając konto walutowe w banku, można zaoszczędzić na wymianie walut. Gdy dokonujemy zakupu waluty, trafia ona bezpośrednio na nasze konto walutowe, co eliminuje potrzebę dodatkowego przewalutowania przez bank. Osoby często wymieniające walutę, na przykład z powodu podróży czy spłaty kredytów powinny rozważyć otwarcie konta walutowego.
Pozwoli to na gromadzenie środków w różnych walutach oraz na korzystanie z nich za granicą bez dodatkowych kosztów przewalutowania i opłat związanych ze spreadem. Jest to wygodne rozwiązanie, które umożliwia wypłatę środków w innych krajach lub płatność rat kredytowych w oryginalnej walucie, omijając wysokie spready stosowane przez niektóre banki.
Kluczowe jest, aby dopasować walutę konta do własnych potrzeb. Idealnie, jeśli prowadzenie takiego konta jest darmowe i oferuje kartę wielowalutową. Wówczas konto staje się uniwersalne i pozwala na wypłatę środków w różnych walutach bez dodatkowych kosztów.
Czy można odzyskać spread walutowy?
Dla osób spłacających kredyty walutowe istnieje opcja odzyskania spreadu od banku. Jednakże nie dotyczy to wszystkich zaciągniętych kredytów. Prawo do odzyskania spreadu wprowadziła ustawa przyjęta w sierpniu 2016 roku, znana jako ustawa pomocowa dla frankowiczów.
Zgodnie z wspomnianą powyżej ustawą – kredytobiorcy, którzy zdecydowali się na zobowiązanie w obcej walucie (nie tylko w frankach szwajcarskich), mogą domagać się zwrotu pobranego spreadu walutowego. Zgodnie z tym prawem, zwrot spreadu z naliczonymi odsetkami powinien wynosić połowę wartości odsetek ustawowych.
Jak odzyskać spread walutowy?
Jeśli chcesz odzyskać spread, najpierw upewnij się, czy Twoja umowa kredytowa podlega pod wspomnianą ustawę. Dotyczy ona wyłącznie kredytów zaciągniętych w obcej walucie, zarówno tych nadal spłacanych, jak i już zakończonych. Aby ubiegać się o zwrot, trzeba skierować do banku odpowiedni wniosek, zawierający informacje dotyczące kredytu, jak rodzaj waluty czy termin spłaty.
Bank powinien odpowiedzieć na wniosek w ciągu miesiąca. W przypadku pozytywnej decyzji banku, zamiast gotówkowego zwrotu, kredytobiorcy mogą spodziewać się zazwyczaj obniżenia zadłużenia o ustaloną kwotę. Aby to osiągnąć, trzeba złożyć kolejny wniosek do banku w ciągu roku od otrzymania odpowiedzi.
Jaki jest związek spreadu walutowego z kredytami hipotecznymi w walucie obcej?
Osoby spłacające kredyt hipoteczny, zwłaszcza związany z frankiem szwajcarskim, muszą się borykać ze spreadem kredytowym. Banki oferowały kredyty indeksowane do walut obcych. Chociaż kredyt przyznawany był w polskich złotych, w dniu wypłaty kwota była konwertowana na wybraną walutę obcą według obowiązującego kursu.
Kiedy nadszedł czas spłaty raty, wyznaczona suma w walucie obcej była przeliczana na złotówki według innego kursu. Dla kredytobiorców taka struktura była niekorzystna, gdyż rata kredytu była przeliczana po kursie, który generował dla nich dodatkowe koszty. Spread mógł sięgać nawet 6-7%, powodując znaczące obciążenie dla kredytobiorcy.
Przykład wpływu spreadu na kredyt hipoteczny
Jeśli kredytobiorca spłaca kredyt denominowany w euro, a walutą krajową są złote, to przy każdej spłacie raty, kredytobiorca musi kupić euro po kursie sprzedaży. Jeżeli spread walutowy jest wysoki, oznacza to, że kurs sprzedaży euro będzie znacząco wyższy od kursu kupna, przez co kredytobiorca będzie musiał płacić więcej złotych za każde euro, co w ostateczności zwiększy wysokość spłacanej raty w złotych.
Czym jest ustawa antyspreadowa?
Sytuacja uległa zmianie dzięki tzw. ustawie antyspreadowej, która umożliwiła kredytobiorcom spłacanie rat bezpośrednio w wybranej walucie. Umożliwiło to również zakup waluty w miejscach oferujących korzystniejsze kursy, takich jak kantory online, gdzie spread jest znacznie niższy (od 0% do około 1,5%).
Niektóre banki, takie jak PKO BP czy Santander Bank Polska, zaczęły oferować bardziej korzystne kursy z niższymi spreadami, zwłaszcza dla franków szwajcarskich. Z tych powodów – jeśli ktoś spłaca kredyt walutowy lub planuje zakup waluty przed podróżą zagraniczną, powinien monitorować nie tylko kursy, ale także spread. Wybierając ofertę z najniższym spreadem, można osiągnąć znaczne oszczędności, zwłaszcza przy większych transakcjach walutowych.
Warto wiedzieć
- Spread walutowy to różnica pomiędzy ceną kupna a ceną sprzedaży danej waluty. Jest to marża, którą instytucje finansowe (np. banki, kantory) stosują w handlu walutami.
- Wysoki spread walutowy zazwyczaj oznacza wyższe koszty dla konsumenta przy wymianie walut. Jeśli różnica między ceną kupna, a sprzedaży jest duża, oznacza to, że konsument płaci więcej za zakup waluty i dostaje mniej przy jej sprzedaży.
- Wielkość spreadu walutowego zależy od kilku czynników, w tym od sytuacji na rynku walutowym, od zysku, jaki instytucja chce osiągnąć oraz od popytu i podaży na konkretną walutę.
- Dla popularnych par walutowych, takich jak EUR/USD czy GBP/USD, spread jest zwykle niższy. W przypadku walut mniej popularnych często określanych jako „egzotyczne” spread jest zazwyczaj wyższy.
- Osoby, które mają zobowiązania w walucie obcej (np. kredyty hipoteczne), muszą być świadome wpływu spreadu walutowego na miesięczne raty – zwłaszcza jeśli waluta ich kredytu znacząco się waha. Optymalizacja kosztów związanych ze spreadem może prowadzić do oszczędności w dłuższej perspektywie.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Jak liczymy spread walutowy?
Istota tej koncepcji sprowadza się do wyznaczenia różnicy między kursem, po jakim dana waluta jest sprzedawana, a kursem jej kupna. Aby przedstawić spread walutowy w postaci procentowej, można skorzystać z następującego równania: (kurs sprzedaży minus kurs kupna) dzielony przez [0,5*(suma kursu sprzedaży plus kursu kupna)] i pomnożony przez 100%.
Czy spread walutowy to prowizja?
Zazwyczaj banki stosują wyższe spready walutowe w porównaniu z kantorami, co stanowi dla nich źródło dochodu. Można to traktować jako niejawne opłaty, które pochodzą z różnicy między kursem, po jakim waluta jest kupowana, a kursem, po jakim jest sprzedawana.
Co ma wpływ na wysokość spreadu walutowego?
Różne elementy wpływają na wartość spreadu walutowego. Głównym czynnikiem jest zainteresowanie określoną walutą. Dla walut, które są często wymieniane, spread zwykle jest niższy. Natomiast dla walut mniej popularnych, które nie cieszą się dużym zainteresowaniem, spread jest zazwyczaj większy.
Co oznacza wysoki spread?
Jeśli spread jest niski, koszty transakcji są mniejsze. W przypadku dużego spreadu płacimy więcej za transakcję. Spread można również traktować jako minimalny ruch rynku, który jest potrzebny, byśmy zaczęli osiągać korzyści finansowe.
