Kredyt indeksowany to kredyt zaciągnięty w jednej walucie, ale obliczany na podstawie kursu innej waluty. W Polsce najczęściej mamy do czynienia z kredytem indeksowanym, gdy kwota, na którą zawieramy umowę podana jest w złotówkach (PLN), ale kredyt jest indeksowany wobec franka szwajcarskiego (CHF) lub euro (EUR).
- Kredyt indeksowany – co to jest?
- Czym różni się kredyt indeksowany od denominowanego?
- Kredyt indeksowany – potencjalne korzyści
- Kredyt indeksowany – zagrożenia dla kredytobiorcy
- Kredyt indeksowany nie dla wszystkich
- Czy banki oferują kredyty indeksowane?
- Czy warto korzystać z kredytów indeksowanych?
- Co warto wiedzieć?
Boom na kredyty indeksowane do waluty obcej w latach 2005-2008 wynikał przede wszystkim z niedoinformowania kredytobiorców. W 2008 roku padł rekord udzielonych kredytów mieszkaniowych w walutach obcych, a ich liczba przekroczyła liczbę udzielanych wtedy kredytów złotówkowych. Dziś kredyty indeksowane prawie zniknęły z oferty banków, ale wciąż warto przyjrzeć się im bliżej i zrozumieć mechanizm ich działania.
Kredyt indeksowany – co to jest?
Kredyt indeksowany to jeden z dwóch rodzajów kredytów zaciąganych w innej walucie niż obowiązuje w danym państwie. W obu rodzajach kredytów walutowych:
- wysokość raty zależy od kursu obcej waluty,
- kredyt wypłacany jest i spłacany w złotówkach,
- kredytobiorca ponosi koszty przewalutowania,
- oprocentowanie jest zależne od stóp procentowych w danej walucie.
Wygląda to tak, że kredytobiorca określa kwotę, jakiej potrzebuje w złotówkach. Bank przelicza tę kwotę na walutę obcą (przeważnie euro lub franka szwajcarskiego). Bank może mieć rezerwy tej waluty, kupić ją lub pożyczyć od zagranicznego banku. Czasami cała operacja sprowadza się do zaindeksowania odpowiedniej kwoty.
Klientowi jest wypłacana kwota kredytu w złotówkach. W przypadku kredytu indeksowanego jest to dokładnie ta kwota, o którą ubiegał się klient. Od tej pory oblicza się raty w zależności od kursu walut, ale klient wciąż spłaca je w złotówkach. Oznacza to, że rata może być stała we frankach, ale w złotówkach jej wysokość będzie się zmieniać.
Rata kredytu indeksowanego rośnie, gdy rośnie wartość waluty, do której jest indeksowania. Czyli w przypadku kredytów frankowych: droższy frank = wyższa rata.
Czym różni się kredyt indeksowany od denominowanego?
Kredyt denominowany to kredyt walutowy, w którym kredytobiorca określa zapotrzebowanie kredytowe w walucie obcej, ale pożycza w walucie polskiej. Jeśli pomiędzy złożeniem wniosku a zawarciem umowy kredytu zmieni się kurs waluty, kredytobiorca może otrzymać inną kwotę niż potrzebuje.
Przykładowo Kredytobiorca chciał pożyczyć 1 000 000 zł, gdy kurs franka szwajcarskiego wynosił 4 zł / CHF. Bank przyznał mu kredyt w wysokości 200 000 franków szwajcarskich. Zanim umowa weszła w życie kurs franka wzrósł o 2,5% do 4,1 zł. W efekcie kredytobiorca otrzymał 1 020 000 zł kredytu. Więcej niż chciał, ale też więcej musi spłacić.
Kredyt indeksowany zapobiega tego typu sytuacjom, ponieważ kredytobiorca otrzymuje taką kwotę w walucie polskiej, o jaką się ubiegał.
Kredyt indeksowany – potencjalne korzyści
Kredyty indeksowane były w pewnym momencie bardzo popularne w Polsce, ponieważ ich nominalne oprocentowanie było niższe. Banki mogły sobie pozwolić na zastosowanie niższych odsetek, ze względu na stabilność waluty szwajcarskiej i bardzo niskie wówczas stopy procentowe w Szwajcarii (oprocentowanie ustalane było o stawkę LIBOR, która była dużo niższa od stawki WIBOR stosowanej dla kredytów złotowych).
Dla kredytobiorcy kredyt hipoteczny miał oprocentowanie niższe np. o 0,5% co w czasie 30 lat spłaty mogło przełożyć się na całkiem pokaźne oszczędności. W przypadku kredytu o wysokości 400 000 zł rozłożonego na 30 lat, tak „niewielka” różnica w oprocentowaniu mogłaby przełożyć się na ponad 35 000 zł oszczędności.
Dla spłacającego kredyt indeksowany starego typu był on opłacalny, póki wartość waluty indeksowej (często CHF) spadała lub przynajmniej utrzymywała się na stałym poziomie.
Aktualnie kredyt indeksowany może być korzystny dla osób, które zarabiają w obcej walucie, a mieszkają w Polsce, lub przynajmniej chcą tu kupić mieszkanie na kredyt. Dla nich kredyt indeksowany oznacza stałą, bezpieczną ratę. Jest ona skorelowana z ich zarobkami, więc nie muszą się obawiać sytuacji, gdy np. wartość euro nagle spada w stosunku do złotówki.
Obecnie nie jest możliwe zaciągnięcie kredytu w walucie innej niż ta, w której kredytobiorca osiąga dochody. Mechanizm ten wynika z Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).
Kredyt indeksowany – zagrożenia dla kredytobiorcy
Kredyt indeksowany uzależniony jest od kursu waluty obcej. Wysokość rat może więc bardzo różnić się od zakładanej. Jeśli wartość obcej waluty spada (albo wartość złotówki rośnie) to kolejne raty będą niższe niż zakładano. W praktyce jednak taka sytuacja pojawia się bardzo rzadko.
Kredyty są indeksowane wobec silnych walut opartych o stabilne gospodarki. W Polsce kredyty są indeksowane przede wszystkim wobec franka szwajcarskiego. Za każdym razem, gdy wartość franka w stosunku do złotówki rośnie, rosną też raty kredytów indeksowanych. W przypadku dużych różnic może to doprowadzić do istotnych trudności w spłacaniu rat takiego zobowiązania.
Możliwe, że korzystniejszy byłby np. kredyt indeksowany liry tureckiej (TRY), ale takiego nie udzieli żaden bank. Banki udzielają kredytów indeksowanych jedynie wobec walut, co do których przewidują stabilny wzrost ich wartości. Dla kredytobiorcy może oznaczać to wyższe raty niż pierwotnie zakładał.
Kredyt indeksowany nie dla wszystkich
Aktualnie niemal niemożliwe jest otrzymanie kredytu indeksowanego przez typowego kredytobiorcę. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) nie rekomenduje przyznawania takich kredytów osobom fizycznym, które zarabiają w złotówkach. O kredyt indeksowany mogą ubiegać się osoby zarabiające w walucie obcej (np. w euro) oraz firmy i instytucje.
Ograniczenia wprowadzone przez KNF wynikają ze problemów frankowiczów. Wiele osób zaciągało kredyty indeksowane nie rozumiejąc ich mechanizmu ich działania. Kredytobiorcy zakładali, że wartość franka szwajcarskiego nigdy nie wzrośnie w stosunku do złotówki lub będą to zmiany symboliczne.
Czy banki oferują kredyty indeksowane?
Aktualnie większość banków nie reklamuje swojej oferty kredytów indeksowanych. Można o nie zapytać w większych bankach, ale trudno mówić o powszechnie dostępnej ofercie. Konkretne warunki finansowania mogą zależeć od indywidualnej sytuacji kredytobiorcy.
Jeśli zarabiasz w obcej walucie skontaktuj się najpierw z bankiem, który prowadzi obsługę Twojego konta osobistego. Prawdopodobnie uda Ci się znaleźć oferty kredytów indeksowanych do franka szwajcarskiego (CHF), euro (EUR) i dolara (USD).
Czy warto korzystać z kredytów indeksowanych?
Z kredytów indeksowanych warto korzystać, kiedy przewidywania długoterminowe dla danej waluty zakładają, że jej wartość w stosunku do złotówki będzie spadać. Problem w tym, że w wieloletnim horyzoncie czasowym jest to zadanie niemal niemożliwe, a prognozy tego typu mają charakter spekulacyjny. Jednocześnie żaden bank nie podejmie ryzyka związanego z udzielaniem kredytów indeksowanych do niepewnych, podlegających silnej inflacji walut.
Kredyt indeksowany do silnej i stabilnej waluty może wydawać się chwilowo korzystny, ale gdy wartość danej waluty wzrośnie, wzrosną też raty.
Aby zobrazować ryzyko związane z kredytem indeksowanym wróćmy pamięcią do tzw. czarnego czwartku, czyli 15 stycznia 2015 roku. W tym dniu Szwajcarski Bank Narodowy (SNB) zdecydował się na uwolnienie kursu franka szwajcarskiego. Tym samym dobiegła końca era utrzymywania sztywnego kursu, który hamował wzrosty helweckiej waluty.
Na rynkach wybuchła panika. Kurs CHF/PLN w szczytowym momencie zatrzymał się na poziomie 5,1934, natomiast kurs zamknięcia w tym dniu wskazał poziom 4,3164. Dla zobrazowania skali wzrostu wystarczy wspomnieć, że jeszcze 14 stycznia kurs zamknięcia dla tej pary walutowej wynosił 3,5455. Licząc po samych poziomach zamknięcia, kurs franka szwajcarskiego do złotówki umocnił się o 22 proc.
Dla osób spłacających kredyty indeksowane do tej waluty ruch ten oznaczał nagły wzrost kwoty zaciągniętego kredytu. Przełożyło się to na wyższe i trudniejsze do udźwignięcia miesięczne raty. Z problemem tym do dzisiaj zmaga się wiele gospodarstw domowych, a frankowicze wytaczają bankom procesy dotyczące wadliwości zawartych umów kredytowych. Sytuacja narosła do tego stopnia, że orzeczenia w sprawach kredytów frankowych wydaje Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).
Jeśli interesuje Cię kredyt hipoteczny udzielany w złotych polskich skorzystaj z porównywarki online i wybierz najkorzystniejszą dla siebie propozycję.
Co warto wiedzieć?
- Kredyt indeksowany to kredyt przeliczany do waluty obcej.
- Kredytobiorca spłaca ratę zależną od kursu waluty, do której indeksowany jest kredyt.
- Kredyt indeksowany opłaca się, kiedy wartość waluty obcej (np. franka szwajcarskiego) spada lub pozostaje niezmienna.
- Aktualnie banki udzielają kredytów indeksowanych tylko osobom zarabiającym w walucie obcej.
