Z roku na rok rośnie liczba Polaków, którzy ogłaszają upadłość konsumencką, a wiele wskazuje na to, że prawo będzie jeszcze łagodniejsze dla dłużników. Sprawdzamy, dlaczego tak się dzieje i czy kredyt po upadłości konsumenckiej jest możliwy?
Rosnąca liczba upadłości konsumenckich w Polsce to efekt liberalizacji ustawy o prawie upadłościowym i naprawczym. Tymczasem Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada, że prawo ma być jeszcze łagodniejsze dla osób prywatnych, które nie radzą sobie ze spłatą długów, co niepokoi specjalistów z branży finansowej. Analitycy obawiają się, że Polacy jeszcze bardziej poluzują swoją dyscyplinę finansową.
Od 1 stycznia 2015 roku, gdy zmieniono przepisy ułatwiające upadłość konsumencką do 30 września 2022 roku upadłość konsumencką łącznie ogłosiło ją 68 970 osób.
Na koniec 2020 roku łączne zaległości Polaków, widniejące w bazie danych Krajowego Rejestru Długów (KRD), wyniosły 48 mld zł. To o prawie 2,4 mld zł więcej niż w 2019 roku, kiedy ta wartość wynosiła 45,7 mld zł. Pozytywny jest fakt, że niemal 73% obecnych i byłych dłużników podejmuje działania zapobiegawcze, aby nie ponawiać lub nie pogłębiać swojego zadłużenia.
Do przemyślanego pożyczania najbardziej rygorystycznie podchodzą osoby, które nigdy nie były zadłużone lub regularnie spłacały zobowiązania. Ci, którzy obecnie mają zaległości, wykazują się większą tolerancją. 22% z nich twierdzi, że dług niekoniecznie trzeba spłacać. Rzadziej unikają też pożyczania pieniędzy, spłatę traktują mniej priorytetowo. Widać zatem, że osoby, które nie regulują własnych zobowiązań, mają też luźniejsze podejście do zadłużania się, co zresztą może być powodem ich finansowych kłopotów.
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów), którzy stali się niewypłacalni.
Niewypłacalność to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 ust. 1 ustawy o prawie upadłościowym i naprawczym) — na przykład nie ma pieniędzy na jednoczesny zakup środków codziennego użytku oraz spłatę pożyczki.
Upadłość konsumencka ma dwie główne funkcje:
- oddłużenie niewypłacalnego konsumenta — umorzenie całości lub części długów konsumenta w stosunku do jego wierzycieli, których konsument nie jest, ani nie będzie w stanie zapłacić;
- windykację (odzyskanie) należności od niewypłacalnego konsumenta przez jego wierzycieli.
Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
Ogłoszenia upadłości konsumenckiej może dokonać osoba fizyczna, której majątek i dochody nie wystarczają na spłatę długów. Potencjalnie upadłość konsumencka może być także ogłoszona w imieniu osoby niepełnoletniej lub ubezwłasnowolnionej, jeśli są niewypłacalne.
W praktyce dotyczy to osób bardzo mocno zadłużonych, które nie mają szansy poradzić sobie z długami za pomocą standardowych rozwiązań, np.:
Jak złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
Obecnie, już na etapie składania wniosku o upadłość konsumencką, należy udowodnić sądowi, że nie jesteśmy w stanie spłacać należności z przyczyn losowych. Utrata zdolności do opłacania zobowiązań finansowych musi być też trwała, ale nie może być skutkiem umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności na skutek umyślnego działania.
Warto wspomnieć, że po decyzji sądu majątek dłużnika (głównie domy, mieszkania, działki rekreacyjne, czy samochody) zostaje zlicytowany, a uzyskane fundusze przeznaczone na proporcjonalną spłatę wierzytelności. Jeśli sumy uzyskane ze sprzedaży składników majątku dłużnika nie wystarczą na zaspokojenie wszystkich wierzycieli w 100%, sąd ustali dodatkowo plan spłat.
Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad zmianami w ustawie, które mają łagodzić obowiązujące prawo. Twórcy projektu chcą, aby sąd badał wyłącznie umyślność i rażące niedbalstwo przy ogłaszaniu upadłości konsumenckiej. Okoliczności powstania stanu niewypłacalności będą miały znaczenie dopiero na etapie ustalania planu spłaty wierzycieli, co oznacza, że nie będą już podstawą do oddalenia wniosku o upadłość konsumencką.
Jakie są wady i zalety upadłości konsumenckiej?
| Utrata majątku — prawdopodobnie całego. | Pewność całkowitego oddłużenia — umorzenie niespłaconych zobowiązań następuje po ogłoszeniu przychylnego orzeczenia przez sąd i przeprowadzenia likwidacji majątku dłużnika. |
| Wraz z ogłoszeniem upadłości cały majątek konsumenta staje się „masą upadłości”, zarządzaną przez wyznaczonego przez sąd syndyka — oznacza to, że konsument nie może swobodnie rozporządzać swoim majątkiem (np. sprzedać samochodu). | Upadłość konsumencka zawiesza trwające postępowania egzekucyjne, a także toczące się postępowania sądowe. |
| Dochody dłużnika w części wejdą w skład masy upadłościowej i będą przekazywane wierzycielom. | Dłużnik nie musi obawiać się działań firm windykacyjnych. |
| Procedura upadłości konsumenckiej jest niezwykle złożona i czasochłonna — sąd prześwietla wszystkie finanse dłużnika. | Ulga psychiczna — bardzo wiele osób bardzo źle znosi zadłużenie, co pogarsza ich stan zdrowia. |
Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej (COIG) podaje, że w 2021 roku ogłoszono 18 205 upadłości konsumenckich. Natomiast od stycznia do września 2022 roku 11 086 osób zdecydowało się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Jeżeli chodzi o wiek osób, które ogłosiły upadłość w 2022 roku to najmłodsza osoba ma 19 lat, a najstarsza 99. Średnia wieku to 49 lat. Najwięcej upadłości dotyczy osób w wieku 40-49 lat (25,29%) i 30-39 lat (23,29%). Seniorzy w wieku 60 lat i więcej odpowiadają za 27,31% wszystkich upadłości konsumenckich.
Częściej upadłości ogłaszali mężczyźni – 5806 osób (52,37%), niż kobiety – 5280 osób (47,63%).
Czy da się wziąć kredyt po upadłości?
Żadne aktualnie obowiązujące przepisy nie dają podstaw do nieudzielenia kredytu osobie z zakończoną upadłością konsumencką. Należy jednak pamiętać, że po ogłoszeniu przez sąd upadłości konsumenckiej nie możemy swobodnie zarządzać własnym majątkiem. To oznacza, że nie możemy m.in. wziąć sprzętu na raty lub kredytu bez zgody sądu.
Co więcej, praktyka banków wskazuje na to, że po ogłoszeniu upadłości bardzo ciężko o kredyt. — Konsekwencje ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie kończą się wraz ze spłatą wszystkich wierzycieli. Przy staraniu się o kredyt, np. na mieszkanie, banki korzystają z danych Biura Informacji Kredytowej (BIK).
Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej fakt ten zostaje odnotowany w BIK, a historia kredytowa będzie widniała w bazach danych przez kolejne 10 lat, co w większości przypadków będzie oznaczało odmowę udzielenia kredytu — tłumaczy Katarzyna Dmowska z ANG Spółdzielni.
Starając się o kredyt hipoteczny musisz wiedzę, że bank sprawdzi Twoją zdolność kredytową i tam będzie informacja o Twoich zobowiązaniach.
Jak uniknąć upadłości konsumenckiej?
Radzimy przede wszystkim roztropnie podejmować decyzje o zaciąganiu zobowiązań. Być może to oczywistość, ale rozsądne zarządzanie własnymi pieniędzmi pozwala uniknąć upadłości. Czasem wystarczy dwa razy zastanowić się, czy potrzebujemy kolejnych rat, aby oszczędzić sobie i rodzinie stresów oraz konieczności ogłaszania bankructwa.
Kredyt po upadłości – o czym jeszcze pamiętać?
Przed podjęciem decyzji kredytowej – czy to o kredyt gotówkowy, czy kredyt hipoteczny – pamiętaj, że zobowiązujesz się do spłaty zobowiązań.
Pamiętaj, że podczas procesu upadłościowego nie możesz swobodnie zarządzać własnym majątkiem. Wtedy zaciągnięcie jakiegokolwiek kredytu będzie praktycznie niemożliwe. Będziesz mógł wziąć kredyt tylko wtedy, kiedy sąd wyrazi zgodę na zaciągnięcie zobowiązania.
Źródła:
- Polacy nie lubią długów, ale ich zaległości rosną (krd.pl)
- Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej – wyszukiwarka firm po NIP, Regon, KRS, adresy firm, marketingowa baza danych firm (coig.com.pl)
Warto wiedzieć
- Upadłość konsumencka a kredyt – Upadłość może ogłosić osoba fizyczna, która faktycznie jest niewypłacalna i nie ma możliwości w żaden sposób spłacić swoich długów.
- Długi karnoskarbowe i podatkowe nie mogą zostać anulowane.
- Ogłaszając upadłość musisz zgodzić się na ograniczoną egzekucją komorniczą i stworzenie planu spłat. Raty najczęściej nie będą pokrywać całości zadłużenia.
- Jeśli będziesz spłacać regularnie raty ustanowione podczas egzekucji komorniczej, na skutek orzeczenia sądu pozostała część zadłużenia zostanie anulowana.
- Ukrywanie innych nieopłaconych zobowiązań, długów, składników majątku lub dochodów uniemożliwia ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Kiedy można wziąć kredyt po upadłości konsumenckiej?
Upadły jest automatycznie wykreślany z Krajowego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, więc zaraz po zakończeniu procedury upadłościowej możesz wnioskować o kredyt. Jednak trzeba pamiętać o tym, że ostateczną decyzję o udzieleniu kredytu podejmuje bank.
Czego nie można po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Podczas procesu upadłościowego nie możesz swobodnie dysponować swoim majątkiem.
Czy upadłość zwalnia z długów?
Sąd upadłościowy podczas postępowania upadłościowego może Cię zwolnić z istniejących zobowiązań, ale nie musi robić tego w całości. Procent umorzenia długów zależy od Twojej sytuacji finansowej. Pamiętaj, że niektóre rodzaje długów nie mogą być anulowane, np. alimenty, grzywny lub zobowiązania z tytułu rent i odszkodowań.
Jak usunąć z BIK informacje o upadłości konsumenckiej?
Informacje tego typu możesz usunąć z bazy BIK dopiero po 5 latach. W tym celu musisz złożyć stosowny wniosek o wycofanie zgody na przetwarzanie danych osobowych.
Co się dzieje z długami po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Długi mogą zostać umorzone w całości tylko w wyjątkowych okolicznościach – sąd zdecyduje, że jesteś w bardzo trudnej sytuacji finansowej i nawet przygotowanie harmonogramu spłaty długu nie przyniesie efektu. Zwykle po ogłoszeniu upadłości spłacasz część długów, ale rozłożonych na niższe raty.
Jakie są konsekwencje upadłości konsumenckiej?
Upadłość konsumencka ma na celu umożliwienie osobom zadłużonym spłaty swoich długów w sposób uregulowany i bezpieczny dla nich i ich wierzycieli. Konsekwencje upadłości konsumenckiej mogą obejmować m.in. likwidację niektórych długów, ale także wpis do rejestru dłużników oraz ograniczenia w zdolności kredytowej.
Niestety nie widzę szansy na dostanie kredytu po upadlosci. Nie wiem tylko, czy przystapienie np.do programu mieszkanie 45 plus i ew. Połączenie z programem bez wkładu własnego + zdolność kredytowa może coś pomóc w tej sprawie…
Upadłość ogłoszona w 2018, spłata ustalona na 3 lata, 4 miesiące po spłacie bank sam zadzwonił z ofertą pożyczki, niewielkiej 5000, ale jednak. Stałe dochody, budżetówka
A można wiedzieć jaki bank? Pozdrawiam
Proszę o informację czy udzielił Pani bank tej pożyczki? Bi oferowanie a później udzielenie to całkiem inna bajka mi banki oferowali pożyczki nawet w trakcie upadłości konsumenckiej….
Ponad 3 lata temu zakończyłem upadłość konsumencką (franki).
Dziś dobrze zarabiam które banki udzielają kredytu?
ps. Praktycznie jestem najbardziej wiarygodnym klientem ponieważ wg polskiego prawa drugi raz nie można ogłosić upadłości.
Mam tak samo
Próbowałem w ING, regulamin ING zabrania udzielania kredytów osobom po upadłości. Dane w BIK będą widoczne przez 10 lat, a po kolejnych 2 latach zostaną wymazane (w praktyce 12 lat) Problem nasz jest zgłoszony w ministerstwie, ale kiedy ta patowa sytuacja prawnie zostanie rozwiązana tego nie wiem. Póki co jesteśmy wykluczeni z systemu, poza tym niedawny wywiad z bankierem i jego wypowiedź wskazywała na to że nigdy nie zgodzą się na to gdyż wszyscy zostaliśmy wegług niego zaszeregowani jako tzw „słupy”
Bardzo to smutne. Zwłaszcza, kiedy długi nie były do końca naszą winą. Człowiek chce zacząć żyć uczciwie. Wrócić do „systemu” ale jak widać nie jest to do końca możliwe…
oczywiście że można drugi raz ogłosić upadłość…i trzeci i czwarty jak dożyjemy. Jeden wniosek może być złożony raz na 10 lat.
upadłość24
Oczywiści, że tak
Dokładnie podobnie odpisałem
Można po 10 latach