Kredyt celowy to kredyt pozwalający sfinansować ściśle określony wydatek. Bank udziela kredytów celowych głównie na pokrycie wydatków, które przyczynią się do powiększenia majątku kredytobiorcy, a jednocześnie będą dobrym zabezpieczeniem spłaty.
- Co to jest kredyt celowy?
- Czym różni się kredyt celowy od konsumpcyjnego?
- Na co można uzyskać kredyt celowy?
- Jakie są warunki uzyskania kredytu celowego?
- Jakie są koszty kredytu celowego?
- Czy kredyt celowy jest tańszy od gotówkowego?
- Jak wygląda zabezpieczenie kredytu celowego?
- Kto może zaciągnąć kredyt celowy?
- Jakie są rodzaje kredytów celowych?
- Czy kredyt hipoteczny jest kredytem celowym?
- Kredyty celowe, a Fundusze Europejskie i pomoc państwowa
- Rozliczanie kredytów celowych
- Czy warto zaciągać kredyty celowe?
- Podsumowanie
Pod koniec 2021 roku zadłużenie Polaków z tytułu kredytów hipotecznych przekroczyło 500 miliardów zł. Warto jednak pamiętać, że kredyty mieszkaniowe to nie jedyne kredyty celowe.
Co to jest kredyt celowy?
Kredyt celowy to kredyt pozwalający sfinansować ściśle określony wydatek. Już sama umowa kredytu określa na co może wydać go kredytobiorca. Nie są to więc “pieniądze do dowolnego wykorzystania”, ale środki przeznaczone na z góry określony cel.
Mówimy o kredycie celowym zawsze gdy kredytobiorca musi wydać pożyczone od banku środki zgodnie z umową pomiędzy nim, a bankiem.
Czym różni się kredyt celowy od konsumpcyjnego?
Oczywiście główną różnicą pomiędzy kredytem celowym, a konsumpcyjnym jest konieczność przeznaczenia środków na z góry określone wydatki. Specyfika kredytu celowego wpływa także na kilka innych jego aspektów.
Biorąc kredyt celowy kredytobiorca ma ograniczoną kontrolę nad wydatkami. Bardzo często bank przelewa pieniądze bezpośrednio oferentowi dobra lub usługi, na zakup których kredyt jest zaciągany. Ogranicza to ryzyko roztrwonienia środków przez kredytobiorcę. Nawet jeśli bank rezygnuje z pełnej kontroli nad pożyczoną kwotą, to wymaga dokumentów potwierdzających zawarcie odpowiednich transakcji i wykorzystanie środków zgodnie z przeznaczeniem.
Kredyt celowy jest też przeważnie zabezpieczony właśnie na przedmiocie umowy. Jeśli kredytobiorca pożyczył pieniądze na zakup nieruchomości, zostanie na niej ustanowiona hipoteka. Gdy kupił samochód lub maszyny na kredyt, będą one zabezpieczeniem spłaty.
Dwie wspomniane wyżej różnice pomiędzy kredytem celowym, a gotówkowym/konsumpcyjnym sprawiają, że kredyt celowy jest z punktu widzenia banku znacznie bezpieczniejszy. Pozwala to często, choć nie zawsze zaoferować go kredytobiorcy na lepszych warunkach.
Na co można uzyskać kredyt celowy?
Kredyt celowy można uzyskać przede wszystkim na zakup przedmiotów, praw i nieruchomości zwiększających wartość majątku kredytobiorcy. Dobra takie stają się wówczas jednocześnie zabezpieczeniem spłaty kredytu.
Najczęściej kredyty celowe finansują:
- zakup nieruchomości,
- nabycie pojazdu,
- spłatę zobowiązań,
- inwestycje,
- remonty i renowacje,
- zakup praw niematerialnych,
- restrukturyzację przedsiębiorstw.
Mogą występować inne rodzaje kredytów celowych. Nie ma prawnych ograniczeń, które zabroniłyby bankowi udzielenia kredytu celowego np. na pokrycie kosztów leczenia czy sfinansowanie wyprawy dookoła świata. W praktyce jednak bank rzadko dostosowuje swoją ofertę do klienta indywidualnego, tworząc nowy produkt na jego potrzeby. Nietypowe potrzeby finansowe finansuje się raczej kredytami gotówkowymi ponieważ nie ma odpowiednich dla nich kredytów celowych.
Jakie są warunki uzyskania kredytu celowego?
Kredyt celowy może uzyskać osoba, firma lub organizacja, która posiada odpowiednią zdolność kredytową, by go spłacić. Nie jest to jednak jedyne wymaganie. Odpowiednio wysokie i stabilne dochody, oraz dobra historia kredytowa wystarczają, by uzyskać kredyt gotówkowy. Kredyt celowy jest jednak zaciągany na pokrycie konkretnego wydatku i bank chce mieć pewność, że pieniądze zostały wydane właściwie.
Do warunków uzyskania kredytu celowego mogą należeć:
- Udokumentowanie zakupu – kredytobiorca musi przedstawić dokumenty potwierdzające, że dokona konkretnego zakupu, za konkretną kwotę. Może to być np. umowa kupna-sprzedaży samochodu, umowa deweloperska, kontrakt zakupu przedsiębiorstwa.
- Wskazanie beneficjenta – znaczna część kredytów celowych nie jest przelewana na konto kredytobiorcy, ale bezpośrednio do sprzedającego. Dlatego jego dane muszą pojawić się w umowie kredytu.
- Biznes plan, wyliczenie kosztów – w przypadku kredytów celowych inwestycyjnych konieczne jest przedstawienie na co środki zostaną wydane, nawet jeśli umowy nie zostały jeszcze zawarte.
- Umowy z wierzycielami – będą istotne zwłaszcza w przypadku kredytów celowych zaciągniętych na spłatę zobowiązań. Zasady dostarczania dokumentacji tego typu będą się różnić w zależności od konkretnego kredytu konsolidacyjnego.
Jakie są koszty kredytu celowego?
Podstawowe koszty każdego kredytu to prowizja banku i odsetki od kredytu. W wypadku kredytów celowych są to oczywiście główne koszty, ale niekoniecznie jedyne.
Kredyt celowy może być tańszy od kredytu gotówkowego, ale wymaga spełnienia dodatkowych warunków wstępnych. Mogą one oznaczać dodatkowe koszty po stronie kredytobiorcy, takie jak:
- koszt przygotowania biznesplanu,
- operat szacunkowy lub wycena przedmiotu umowy,
- ubezpieczenie przedmiotu umowy (nieruchomości, samochodu),
- prowizja za przygotowanie oferty kredytowej.
Zawierając umowę kredytu celowego zawsze warto sprawdzić jakie dodatkowe koszty trzeba będzie ponieść.
Czy kredyt celowy jest tańszy od gotówkowego?
Kredyt celowy stosunkowo często oferowany jest na lepszych warunkach niż standardowy kredyt gotówkowy. Wynika to z lepszego zabezpieczenia kredytu gotówkowego, a więc i mniejszego ryzyka po stronie banku.
Niektóre rodzaje kredytów celowych są zdecydowanie tańsze niż kredyt gotówkowy. Dobrym przykładem jest kredyt mieszkaniowy, czy niektóre kredyty inwestycyjne.
Inne korzystają z dofinansowania z środków UE lub krajowych i dzięki temu mogą być oferowane kredytobiorcom bez prowizji.
Koszty kredytów celowych zależą jednak od realiów rynkowych i może się zdarzyć, że np. kredyt samochodowy wcale nie jest tańszy od gotówkowego, a trzeba spełnić więcej wymagań, by go uzyskać.
Jak wygląda zabezpieczenie kredytu celowego?
Najczęściej zabezpieczeniem spłaty kredytu celowego jest przedmiot lub prawo, na których nabycie kredyt został zaciągnięty. Wyjątkiem będą tu kredyty zaciągnięte na spłatę innych zobowiązań lub kredyty dofinansowane z środków europejskich.
Zabezpieczeniem kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości, jest założona na niej hipoteka. Zastaw może być ustanowiony na samochodzie, maszynie, sprzęcie elektronicznym, a nawet na prawach niematerialnych.
Oprócz tego w większości umów kredytów celowych kredytobiorca odpowiada swoim majątkiem (osobistym lub firmowym) za zobowiązanie.
Kto może zaciągnąć kredyt celowy?
Różne rodzaje kredytów celowych przeznaczone są dla odrębnych grup odbiorców. Mogą to być zarówno osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcy, spółki, organizacje czy nawet jednostki samorządu terytorialnego.
Przykładowo kredyt na założenie instalacji fotowoltaicznej może zaciągnąć właściciel, dzierżawca wieczysty lub długoletni najemca nieruchomości.
Jakie są rodzaje kredytów celowych?
Kredyty celowe to bardzo szeroka kategoria, w której mieści się większa część kredytów hipotecznych czy inwestycyjnych.
Popularne rodzaje kredytów celowych to m.in.:
Kredyt celowy na samochód – tak zwany kredyt samochodowy. Jest popularnym produktem bankowym oferowanym zarówno przez tradycyjne banki komercyjne, jak i wyspecjalizowane banki należące do koncernów samochodowych. Pozwala pokryć koszty zakupu samochodu osobowego, ciężarowego, a niekiedy także pojazdów specjalnych i motocykli.
Kredyt celowy inwestycyjny – duża część kredytów celowych to kredyty udzielane przedsiębiorcom na sfinansowanie potrzeb inwestycyjnych – zakup maszyn, pojazdów, nieruchomości. Przedmiotem kredytu inwestycyjnego mogą być też prawa niematerialne (licencje, prawa do ekranizacji itp) oraz całe projekty restrukturyzacyjne.
Kredyt konsolidacyjny – kredyt zaciągany w celu spłaty innych zobowiązań. Spłata kontrolowana jest przez bank, a sam kredytobiorca przeważnie nie otrzymuje dostępu do przelewanych środków. Zamiast tego są one przelewane bezpośrednio jego wierzycielom.
Kredyt na fotowoltaikę i OZE – instalacje oparte na odnawialnej energii można finansować kredytami celowymi i jest to popularny sposób w całej Unii Europejskiej. Niektóre kredyty celowe na zakup fotowoltaiki mogą być dofinansowane z funduszy UE i dzięki temu bardzo tanie.
Kredyt na zakup mienia znacznej wartości – okazjonalnie banki finansują zakupy nie związane z inwestycjami, nieruchomościami czy pojazdami. Potencjalnie mogą udzielić kredytu na zakup każdej rzeczy czy prawa, na których da się ustanowić zabezpieczenie.
Czy kredyt hipoteczny jest kredytem celowym?
Kredyt hipoteczny zaciągany w celu zakupu nieruchomości (np. kredyt mieszkaniowy) jest idealnym przykładem kredytu celowego.
- Zaciąga się go, żeby nabyć konkretną nieruchomość;
- Przedmiot zakupu staje się zabezpieczeniem spłaty kredytu;
- Bank kontroluje wydatki np. wypłacając deweloperowi kolejne transze kredytu;
- Ma realnie niższe koszty niż kredyty gotówkowe na tę samą kwotę;
- Pozwala podnieść wartość majątku kredytobiorcy.
Kredyty mieszkaniowe są więc jak najbardziej kredytami celowymi. Ponieważ jednak w polskim systemie prawnym doczekały się odrębnego ustawodawstwa, warto wydzielić je jako osobną kategorię kredytów.
Kiedy piszemy o kredytach celowych często pomijamy kredyt hipoteczne, ponieważ dotyczą ich odrębne opracowania i artykuły.
Kredyty celowe, a Fundusze Europejskie i pomoc państwowa
Pomoc Funduszy Europejskich często przybiera formę kredytów celowych. Są one udzielane na preferencyjnych warunkach, niekiedy wręcz bez kosztów po stronie kredytobiorcy. Przeważnie ich zabezpieczeniem nie jest też majątek kredytobiorcy. Banki otrzymują gwarancję spłaty ze strony wyspecjalizowanych instytucji, takich jak np. Bank Gospodarstwa Krajowego.
Rozliczanie kredytów celowych
Kredyty celowe, w przeciwieństwie do gotówkowych, wymagają przedstawienia dowodów, że środki zostały użyte zgodnie z przeznaczeniem. Nie ma to szczególnego znaczenia w sytuacji gdy środki trafiają jednorazowo do sprzedawcy/wierzyciela, któremu chce zapłacić kredytobiorca. Przykładowo, w przypadku zakupu mieszkania na kredyt na rynku wtórnym, sprzedający od razu otrzymuje całą kwotę, więc jest ona od razu rozliczona. W przypadku kredytów celowych przeznaczanych na inwestycje, instalacje OZE, remonty i modernizacje bank może jednak żądać przedstawienia faktur za poniesione wydatki.
Jeśli wystąpią nieprawidłowości, bank ma prawo zażądać zwrotu całości kredytu na raz.
Czy warto zaciągać kredyty celowe?
Kredyty celowe mogą być bardziej atrakcyjną finansowo opcją niż pożyczki i kredyty gotówkowe. Mając konkretny cel do zrealizowania (kupno samochodu, domu, inwestycję w firmę) warto poszukać najpierw kredytów celowych ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowanych z funduszy europejskich.
Podsumowanie
Kredyt celowe są rozwiązaniem znacznie bardziej precyzyjnym od kredytów gotówkowych. Można je przeznaczyć jedynie na z góry określone cele, ale są mniej ryzykowne dla banku i często tańsze dla kredytobiorcy. Stanowią większą część kredytów w Polsce pod względem kwoty zadłużenia. Należą do nich popularne produkty finansowe takie jak kredyty: samochodowe, mieszkaniowe i inwestycyjne.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
W którym banku wziąć kredyt celowy?
W tym, który zaoferuje najlepsze warunki. Polecamy naszą porównywarkę.
Czy możliwe jest zaciągnięcie kredytu celowego na spłatę innych zobowiązań?
Tak. Kredyty konsolidacyjne też są celowe.
Czy kredyty celowe mogą być konsolidowane?
Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań.
Czy tylko banki udzielają kredytów celowych?
Tylko banki i SKOKi mają prawo udzielać kredytów. Inne firmy mogą udzielić pożyczki celowej.
Czy kredyt odnawialny może być kredytem celowym?
Teoretycznie może, ale w praktyce zachowanie kontroli banku nad wydatkami będzie bardzo trudne.
Czym jest kredyt celowy?
Kredyt celowy oznacza, że uzyskane środki można przeznaczyć na ściśle określony cel. Świetnym przykładem zobowiązania celowego jest kredyt hipoteczny, który można przeznaczyć na kupno lub budowę wskazanej w umowie nieruchomości.
