Upadłość konsumencka jest sformalizowanym uznaniem niewypłacalności osoby fizycznej. Nie jest rozwiązaniem łatwym, ale w niektórych wypadkach jedynym rozsądnym. Co warto o niej wiedzieć i czy warto ją ogłosić?
- Co to jest upadłość konsumencka?
- Czy zmieniły się zasady upadłości konsumenckiej w 2022 roku?
- Jak ogłosić upadłość konsumencką?
- Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
- Kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej?
- Jakie są warunki upadłości konsumenckiej?
- Jak przygotować wniosek o upadłość konsumencką?
- Gdzie złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
- W jakich przypadkach sąd może oddalić wniosek o upadłość konsumencką?
- Jakie są koszty upadłości konsumenckiej?
- Ile trzeba czekać na ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
- Kto dowie się o mojej upadłości konsumenckiej?
- Jakie są konsekwencje upadłości konsumenckiej?
- Czy mam szansę na kredyt po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
- Czy warto ogłaszać upadłość konsumencką?
- Warto wiedzieć
W pierwszej połowie 2022 upadłość konsumencką ogłosiło ponad 7000 osób. Uwolniły się one od zadłużenia, ale też zgodziły na ograniczoną egzekucję komorniczą i program spłat przynajmniej części zadłużenia.
Co to jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka, inaczej bankructwo konsumenckie, to stan oficjalnej niewypłacalności osoby fizycznej. Oznacza, że osoba nie jest w stanie uregulować swojego dotychczasowego zadłużenia poza harmonogramem spłat. Nie mogą być wobec niej prowadzone postępowania komornicze w związku z poprzednimi długami, a zakończeniu określonych przez sąd spłat, ktoś taki uwalnia się od dotychczasowych długów.
Konsument, który ogłosił upadłość ma w praktyce zerową zdolność kredytową, ale może zacząć od czystego konta, co przy wysokim zadłużeniu ma duże znaczenie.
Czy zmieniły się zasady upadłości konsumenckiej w 2022 roku?
Przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej ostatni raz przeszły większą zmianę w 2020 roku, kiedy to poprawiła się wyraźnie pozycja dłużnika. W 2022 nie było zmian w prawie upadłościowym osób fizycznych i cały proces działa podobnie jak w latach poprzednich.
Jak ogłosić upadłość konsumencką?
Żeby ogłosić upadłość konsumencką trzeba złożyć o nią wniosek w sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania i uzyskać orzeczenie sądu upadłościowego o upadłości konsumenckiej.
W trakcie postępowania sądowego, sąd oceni czy:
- osoba występująca o ogłoszenie upadłości faktycznie jest niewypłacalna,
- czy ma ona prawo ogłosić niewypłacalność,
- w jakiej wysokości osoba ogłaszająca upadłość konsumencką będzie dokonywać spłat i przez jaki okres.
Jeśli sąd wyda orzeczenie o upadłości konsumenckiej, będzie ona miała miejsce w dniu decyzji sądowej.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wymaga od dłużnika przekazania sądowi właściwych informacji na temat:
- wierzycieli – osoba wnioskująca o upadłość powinna wskazać wszystkie podmioty (osoby fizyczne, firmy, banki, instytucje publiczne), którym jest winna pieniądze. Zatajenie wierzycieli może być przyczyną odmowy uznania upadłości,
- składników majątku – należy wymienić posiadane nieruchomości, oszczędności, udziały w firmach, papiery wartościowe, cenne przedmioty (inne niż przeznaczone do użytku osobistego) i prawa majątkowe. Ukrycie majątku w tej sytuacji będzie traktowane jako przestępstwo – celowe działanie na szkodę wierzyciela.
- wysokości dochodów lub ich braku – ma to znaczenie w kontekście harmonogramu spłat.
Ogłosić upadłość konsumencką można w postępowaniu przed sądem gospodarczym. Składając wniosek należy wyszczególnić swoje długi, składniki majątku i dochody. Pozostałe informacje sprawdzi już sąd.
Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencką, czyli bankructwo osobiste, może ogłosić osoba fizyczna, której majątek i dochody nie wystarczają na spłatę zobowiązań.
W praktyce dotyczy to więc osób bardzo mocno zadłużonych, które nie mają szansy poradzić sobie z długami za pomocą standardowych rozwiązań takich jak:
Potencjalnie upadłość konsumencka może być ogłoszona w imieniu osoby niepełnoletniej lub ubezwłasnowolnionej, jeśli są niewypłacalne.
Przykład:
Pani Celina została ubezwłasnowolniona z powodu uzależnienia od hazardu. W momencie, gdy jej opiekun prawny przejął kontrolę nad finansami, miała 200 000 zł długu, a jej majątek możliwy do spieniężenia wynosił 130 000 zł. Opiekun prawny zdecydował o wniesienie w imieniu Pani Celiny wniosku o upadłość konsumencką, by ochronić ja przed egzekucją komorniczą, a także zapobiec zaciąganiu przez nią kredytów w najbliższej przyszłości.
Kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej?
Upadłości konsumenckiej nie mogą ogłosić przede wszystkim osoby prawne, takie jak spółki, organizacje, fundacje czy jednostki samorządu terytorialnego. Są dla nich przeznaczone odrębne procedury.
Nie mają też możliwości skorzystania z bankructwa osobistego osoby, które próbowały nadużyć tej instytucji, przede wszystkim:
- zataiły dochody lub składniki majątku,
- zataiły wierzycieli i wysokość zadłużenia,
- mają środki i dochody wystarczające na spłatę zadłużenia,
Ponadto upadłości konsumenckiej nie mogą ogłosić osoby, które prowadzą własną działalność gospodarczą lub są wspólnikami spółki – najpierw należy zamknąć firmę, dopiero ogłaszać upadłość.
Przykład:
Pan Darek zaciągnął znaczny kredyt jako osoba fizyczna, aby założyć firmę. Niestety znaczne podwyższenie kosztów sprawiło, że przedsiębiorstwo zamiast zysków zaczęło przynosić straty. Żeby ogłosić upadłość konsumencką, Pan Darek musi najpierw dokonać zamknięcia działalności gospodarczej, za której zobowiązania odpowiada, a dopiero później złożyć wniosek.
Jakie są warunki upadłości konsumenckiej?
Upadłość konsumencka nie jest bezwarunkowa w momencie ogłoszenia. Wcześniejsze długi osoby w upadłości zostaną anulowane tylko jeśli rzetelnie wywiązuje się ona z programu spłat ustalonego przez sąd. Prawdopodobnie będzie to oznaczać od 1 roku do 3 lat comiesięcznych spłat. Ich wysokość będzie dostosowana do możliwości płatniczych konsumenta i w niektórych wypadkach zostanie ograniczona do czysto symbolicznej kwoty.
Drugim warunkiem jest oczywiście dobrowolne poddanie się częściowej egzekucji. Dotychczasowy dłużnik nie może dysponować składnikami majątku przeznaczonymi na spłatę wierzytelności. Przede wszystkim nie może ich sprzedać, ukryć ani zniszczyć.
Przykład:
Pani Elwira ogłosiła upadłość konsumencką we wrześniu 2021. Sąd orzekł, że będzie ona przez 48 miesięcy spłacać po 520 zł. Pani Elwira dokonywała spłat przez 6 miesięcy, ale w kwietniu 2022 przestała spłacać zobowiązanie. W związku z tym jej upadłość konsumencka przestaje obowiązywać i wcześniejsi wierzyciele (jeśli nie zostali spłaceni) mogą rozpocząć przeciw niej nowe postępowania cywilne.
Po spieniężeniu początkowych składników majątku, osoba w upadłości może jednak nabywać nowe jego składniki i nie będą one objęte egzekucją, ani nie naruszają warunków upadłości.
Spełnienie obu warunków (dobrowolnej egzekucji i comiesięcznych spłat) pozwala uwolnić się od pozostałej części długu.
Przykład:
Pan Franciszek spłacał określone przez sąd raty zgodnie z harmonogramem przez rok. Znaczne podwyżki czynszu i kosztów życia sprawiły, że dotychczasowa kwota 600 zł/miesiąc stała się dla niego bardzo dużym obciążeniem. Pan Franciszek wystąpił do sądu o anulowanie pozostałej części spłat, ze względu na brak możliwości płatniczych. Sąd zdecydował o obniżeniu wysokości wpłat do symbolicznych 100 zł/miesiąc. Upadłość konsumencka Pana Franciszka wciąż jest skuteczna, a po zakończeniu spłat jego zadłużenie zostanie anulowane.
Jak przygotować wniosek o upadłość konsumencką?
Wzór wniosku o upadłość konsumencką można pobrać ze strony rządowej – jest taki same bez względu na sąd, w którym się go składa. Dla ułatwienia wniosek ten umieściliśmy także tutaj [Pobierz wniosek >>>]
Wypełnienie wniosku jest stosunkowo proste, jeśli osoba wypełniająca dysponuje wszystkimi informacjami. Można zrobić to osobiście lub powierzyć pełnomocnikowi (radca prawny, adwokat).
We wniosku należy zamieścić:
- Swoje dane osobowe.
- Dane sądu, do którego kierowany jest wniosek.
- Listę wierzycieli, wraz z wysokością zadłużenia.
- Listę składników majątku.
- Oświadczenie o osiąganych dochodach lub ich braku.
Można też załączyć do wniosku o upadłość konsumencką dowody potwierdzające przekazane informacje.
Gdzie złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
Wniosek o upadłość konsumencką należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla swojego miejsca zamieszkania. Adresatem wniosku będzie Wydział Gospodarczy Sądu Rejonowego, a dokładniej tak zwany Sąd Upadłościowy. Wniosek możesz złożyć bezpośrednio w sądzie lub za pośrednictwem poczty.
Przykład:
Pani Beata uznała, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest jedynym wyjściem z jej sytuacji. Mieszka i jest zameldowana w Warszawie, w dzielnicy Tarchomin. Właściwy dla niej będzie:
Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie, ul. Terespolska 15A, 03-813 Warszawa.
Zamiast iść do sądu, pani Beata może wydrukować wniosek pobrany przez internet, wypełnić go i wysłać listem poleconym na adres sądu.
W jakich przypadkach sąd może oddalić wniosek o upadłość konsumencką?
Oddalenie wniosku o upadłość konsumencką będzie wynikało przeważnie z nieprzemyślanych działań osoby chcącej ogłosić upadłość. Przyczynami oddalenia wniosku o upadłość konsumencką mogą być na przykład:
- Działanie na szkodę wierzyciela – osoba, która celowo i bezprawnie utrudniała wierzycielom odzyskanie należnych im środków, nie może liczyć na ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Przykładowo sprzedawała części swego majątku i ukrywała przychody już będąc zadłużona.
- Długi mają charakter karnoskarbowy – jeśli zadłużenie osoby występującej o upadłość konsumencką wynika z: grzywien, kar pieniężnych i odszkodowań, które powinna ona zapłacić; upadłość konsumencka nie chroni przed postępowaniem komorniczym. Podobnie jest w przypadku długów podatkowych.
- Nie minęło jeszcze 10 lat od ogłoszenia poprzedniej upadłości konsumenckiej – termin jest określony z ustawy i zawsze jest przyczyną oddalenia wniosku. Osoby, które ogłosiły upadłość konsumencką mniej niż 10 lat przed złożeniem wniosku, tracą jedynie czas składając go w tym terminie.
- Majątek dłużnika nie wystarczy nawet na pokrycie kosztów procesowych – sądy rzadko odrzucają wniosek z tego powodu, ale mają prawo to zrobić.
- Wypłacalność – jeśli dochody i majątek dłużnika wystarczają na spłatę wszystkich jego zobowiązań, sąd oddali wniosek o upadłość.
W praktyce więc sąd oddali wniosek o upadłość konsumencką zarówno, gdy majątek dłużnika jest zbyt niski, jak i zbyt wysoki. Pozostałe przypadki to raczej próby uniknięcia nadużycia mechanizmu upadłości konsumenckiej przez dłużnika.
W przypadku błędów formalnych, np. źle wypełnionego wniosku, sąd nie oddala wniosku. Zamiast tego wzywa do jego uzupełnienia.
Jakie są koszty upadłości konsumenckiej?
Koszty ogłoszenia upadłości konsumenckiej to przeważnie kilka tysięcy zł. W 2022 większość postępowań zamyka się w kwocie od 3000 do 5000 zł. Oczywiście zdarzają się wyjątki. Najbardziej skomplikowane sprawy będą kosztować po kilkanaście tysięcy zł i ciągnąć się ponad 6 miesięcy, ale raczej z winy osoby wnioskującej niż sądu.
W praktyce jednak osoba występująca o upadłość konsumencką nie musi mieć takiej kwoty ani tym bardziej jej wpłacić. Koszty procesowe wliczane są do długu konsumenta i spłacane w pierwszej kolejności ze spieniężonych elementów jego majątku oraz comiesięcznych spłat.
Przykład:
Pani Ilona osiąga bardzo niskie dochody i nie ma oszczędności. Decyduje się złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Korzysta z pomocy prawnika, który w momencie przyjęcia sprawy nie pobiera za nią wynagrodzenia (takie są metody działania jego kancelarii). Zadłużenie Pani Ilony sięgało 200 000 zł, a koszty procesu wyniosły 5000 zł. Jej możliwy do spieniężenia majątek wynosił jedynie 30 000 zł. Po orzeczeniu niewypłacalności, z tych 30 000 w pierwszej kolejności płacone są koszty procesu, więc prawnik otrzymuje swoje wynagrodzenie. Dopiero pozostałe 25 000 zł trafia do wierzycieli.
W przypadkach, gdy zadłużenie osoby występującej o upadłość znacznie przekracza wartość jej majątku podlegającego egzekucji, koszty upadłości konsumenckiej są więc zerowe.
Nie ma konieczności dokonywania wpłaty kosztów postępowania przed jego przeprowadzeniem. W praktyce jedyny przypadek, gdy koszty te trzeba na prawdę ponieść, to odrzucenie wniosku przez sąd.
Przykład:
Pan Janusz postanowił ogłosić upadłość konsumencką i w tym celu wynajął prawnika. Podczas postępowania okazało się, że Pan Janusz zataił składniki majątku i zaniżył wysokość osiąganych z gospodarstwa rolnego dochodów. Sąd oddalił wniosek o upadłość, a Pan Janusz został z dodatkowym długiem – kosztami procesu i obsługi prawnej. Nie polecamy.
Ile trzeba czekać na ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
Upadłość konsumencka liczy się od dnia decyzji sądowej. Mimo iż postępowania sądowe w zakresie upadłości konsumenckiej są wyjątkowo sprawne, to jednak trwają przeważnie koło 2 do 4 miesięcy. W porównaniu z 12-18 miesiącami typowych postępowań cywilnych to całkiem niezły wynik.
Składając wniosek trzeba więc poczekać na ogłoszenie upadłości konsumenckiej te kilka miesięcy. Najszybciej działają sądy w mniejszych miejscowościach, gdzie obłożenie sprawami nie jest tak duże. Z najdłuższymi terminami trzeba liczyć się w Warszawie.
Warto pamiętać o tym, że samo złożenie wniosku nie pozwala “z urzędu” zamknąć rozpoczętych już wobec dłużnika postępowań komorniczych. Sąd może jednak zdecydować o połączeniu spraw.
Kiedy upadłość konsumencka zostanie ogłoszona, rozpoczęte wcześniej postępowania komornicze nie mogą być kontynuowane. Poinformowanie komornika o złożeniu wniosku o upadłość konsumencką może ułatwić współpracę.
Kto dowie się o mojej upadłości konsumenckiej?
Z urzędu każda upadłość konsumencka wpisywana jest do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych oraz ogłaszana w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Każdy zainteresowany może sprawdzić tam kto i kiedy ogłosił bankructwo osobiste.
Oczywiście poinformowani zostaną też dotychczasowi wierzyciele osoby, która ogłosiła upadłość konsumencką. Powszechne bazy dłużników takie jak BIK i KRD również zaciągają dane o upadłościach konsumenckich i mogą je przechowywać nawet 10 lat po ogłoszeniu.
Można więc założyć, że dowie się każdy, kto będzie chciał się dowiedzieć. Na pewno będą o niej wiedzieć banki i firmy pożyczkowe. Zdecydowanie należy to do ich działalności, by posiadać takie informacje.
Jakie są konsekwencje upadłości konsumenckiej?
Konsekwencje ogłoszenia bankructwa osobistego obejmują zarówno samego dłużnika, jak i w pewnym sensie jego wierzycieli.
Dotychczasowy dłużnik poddaje się dobrowolnej (choć ograniczonej) egzekucji komorniczej – elementy majątku osoby ogłaszającej upadłość konsumencką są spieniężane w celu pokrycia przynajmniej części długu.
Ktoś taki może zachować składniki majątku potrzebne mu do pracy i mieszkania, oraz rzeczy osobiste. Nie może jednak zachować np. akcji przedsiębiorstw, samochodu czy cennych dzieł sztuki.
Osoba ogłaszająca upadłość zobowiązuje się do spłat zgodnie z harmonogramem – zgodnie z decyzją sądu dotychczasowy dłużnik może być zobowiązany do comiesięcznych spłat na poczet wcześniejszych długów. Kwota spłaty uzależniona jest od możliwości płatniczych osoby, która ogłosiła upadłość.
Maksymalny okres spłaty wynosi 36 miesięcy, ale sąd może zdecydować o krótszym okresie spłat. Wszystkie strony postępowania zdają sobie sprawę, że spłaty te prawdopodobnie nie spowodują uregulowania całego zadłużenia, ale ich dokonanie wystarczy by uwolnić się od pozostałej części długu.
Dotychczasowi wierzyciele nie mogą dochodzić swoich dotychczasowych wierzytelności – poza kwotami wynikającymi z harmonogramu spłat i sprzedaży składników majątku byłego dłużnika, jego poprzedni wierzyciele nie mogą już od niego niczego wymagać.
Dodatkowymi konsekwencjami ogłoszenia upadłości konsumenckiej, są brak możliwości zaciągania kredytów przez dotychczasowego dłużnika i naliczania odsetek przez dotychczasowych wierzycieli.
Przykład:
Pan Antoni wpadł w spiralę zadłużenia, zaciągając coraz to nowe kredyty, pożyczki i chwilówki. Jego zadłużenie sięgnęło 250 000 zł, podczas gdy jedynym majątkiem były samochód, meble i kolekcja zabytkowej broni. Pan Antoni pracuje jako sprzedawca w sklepie z militariami i zarabia 3500 zł netto/ miesięcznie. Mieszkanie wynajmuje.
Po ogłoszeniu niewypłacalności:
- jego kolekcja broni i samochód zostaną spieniężone, (np. za 25 000 zł),
- on sam zostanie zobowiązany do miesięcznych spłat w wysokości np. 800 zł (ponieważ musi mu zostać kwota wystarczająca na życie i wynajem mieszkania),
- pożyczkodawcy otrzymają te 25 000 zł (minus koszty procesu) i te 800 zł miesięcznie, przez okres maksymalnie 3 lat,
- pożyczkodawcy nie będą mogli dochodzić reszty zadłużenia, mimo iż spłaty na pewno nie wystarczą na pokrycie jego całości,
- po wykonaniu planu spłat, pan Antoni będzie mieć czyste konto, ale jeszcze przez 10 lat w rejestrach dłużników będzie widoczna informacja o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.
Już po ogłoszeniu niewypłacalności osoba, która ją ogłosiła, może pracować nad odbudowaniem swojego majątku. Jeśli osiągnie większe dochody i uzyska nowe składniki majątku, będzie to z pewnością z korzyścią dla niej. Uprzedni wierzyciele nie będą już mogli dochodzić swoich wierzytelności, ponieważ z mocy prawa zostaną one anulowane.
Czy mam szansę na kredyt po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej oznacza przyznanie się do niewypłacalności. Jest oczywiste, że dla banku, a nawet firmy pożyczkowej oznacza to czerwone światło. Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej osoba, która ją ogłosiła uwalnia się od dotychczasowych długów (poza ustalonymi spłatami), ale praktycznie nie może zaciągać kolejnych.
Wpis o upadłości konsumenckiej będzie widniał w bazach dłużników przez 5-10 lat i w tym czasie prawdopodobieństwo otrzymania kredytu jest raczej zerowe. Bank miałby prawo takiego kredytu udzielić, ale nie zrobi tego.
Masz szanse na kredyt, ale dopiero 5 lat po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Oczywiście tak czy inaczej warto pracować nad poprawieniem zdolności kredytowej, przede wszystkim przez osiąganie wyższych i stabilnych dochodów. Może następny kredyt nie będzie w ogóle potrzebny.
Największa trudność dotyczy zaciągania kredytów hipotecznych na zakup mieszkania/domu. Nawet po kilku latach od ogłoszenia niewypłacalności i mając solidne dochody, ciężko będzie zaciągnąć takie zobowiązanie. Warto ewentualnie skontaktować się z doradcą kredytowym, ale nie należy oczekiwać cudów.
Firmy pożyczkowe czasami udzielają pożyczek osobom, które ogłosiły bankructwo konsumenckie kilka lat wcześniej, ale takie oferty należą do wyjątków i są przeważnie bardzo drogie.
Jeśli raz długi doprowadziły Cię do bankructwa, najlepiej zrobisz unikając ich zaciągania. Skup się na budowie oszczędności, a kredyty przestaną być problemem.
Czy warto ogłaszać upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencka jest raczej “ostatnią deską ratunku” niż rozwiązaniem, które warto rozważać mając inną możliwość wyjścia z długów. Gdy wiesz, że nie masz możliwości spłacenia zadłużenia – tak, wtedy nie tylko warto ogłosić upadłość konsumencką, ale wręcz należy to zrobić.
Warto wiedzieć
- Upadłość konsumencką może ogłosić tylko osoba fizyczna, która faktycznie jest niewypłacalna.
- Długi karnoskarbowe i podatkowe nie mogą zostać anulowane.
- Ogłaszając upadłość konsumencką trzeba zgodzić się na ograniczoną egzekucją komorniczą i plan spłat. Nie muszą one pokryć całości zadłużenia.
- Po dokonaniu spłat według orzeczenia sądu pozostała część zadłużenia zostaje anulowana.
- Ukrywanie długów, składników majątku albo dochodów uniemożliwia ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Jakie są minusy ogłoszenia upadłości konsumenckiej?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się z utratą zdolności kredytowej na 5 lat, a także z dobrowolnym poddaniem się egzekucji komorniczej w ograniczonym zakresie.
Z czym wiąże się upadłość konsumencka?
Ze wstrzymaniem innych postępowań komorniczych i egzekucyjnych. Z koniecznością wypełnienia harmonogramu spłat. Z brakiem zdolności kredytowej.
Czy opłaca się ogłosić upadłość konsumencką?
Jeśli zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości, dłużnikowi opłaca się ją ogłosić.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby ogłosić upadłość konsumencką?
Być niewypłacalnym, ale mieć majątek wystarczający na spłatę kosztów procesu. Prawidłowo wypełnić wniosek.
Co lepsze komornik czy upadłość?
Jeśli zachodzą przesłanki upadłości konsumenckiej, zawsze lepszym wyjściem będzie wnioskowanie o nią. Większość postępowań komorniczych dotyczy jednak osób, które są wypłacalne i nie mogą ogłosić upadłości.
Co się dzieje z długami po ogłoszeniu upadłości?
Jeśli osoba w upadłości konsumenckiej dokona spłat zgodnie z harmonogramem, zostają anulowane.
Kto płaci za upadłość konsumencką?
W teorii osoba składająca wniosek, w praktyce najczęściej wierzyciele.
