Pewne zmiany do umowy kredytowej wymagają sporządzenia do niej aneksu. W dzisiejszej publikacji wyjaśnimy m.in.: co może zostać zmienione za pomocą aneksu do umowy kredytu, kiedy jest to możliwe oraz jakie mogą być konsekwencje braku podpisania tego dokumentu.
- Czym jest aneks do umowy kredytu?
- W jakich sytuacjach można dokonać zmian w umowie kredytowej?
- Które elementy umowy kredytowej mogą być zmienione aneksem?
- Jakich zmian może dotyczyć aneks do umowy kredytu hipotecznego?
- Jak wygląda wnioskowanie o aneks do umowy kredytu hipotecznego w Alior Bank S.A.?
- Jak wygląda wnioskowanie o aneks do umowy kredytu hipotecznego w mBank Hipoteczny S.A.?
- Jak wygląda wnioskowanie o aneks do umowy kredytu hipotecznego w banku ING Bank Śląski S.A.?
- Jakich zmian może dotyczyć aneks do umowy kredytu gotówkowego?
- Co powinien zawierać wniosek o aneks do umowy kredytu?
- Ile kosztuje aneks zmieniający umowę kredytową?
- Warto wiedzieć
Aneks do umowy kredytowej często może okazać się dobrym rozwiązaniem, szczególnie w sytuacji dynamicznej zmiany okoliczności po stronie kredytobiorcy. O tym, dlaczego warto jest przeanalizować takie rozwiązanie i co możemy dzięki aneksowaniu umowy zmienić – o tym wszystkim w dalszej części poradnika.
Czym jest aneks do umowy kredytu?
Aneks do umowy kredytu to nic innego jak dokument formalno-prawny, który zmienia warunki dotychczasowego kredytu. W dalszej części publikacji przybliżymy co dokładnie może zostać zmienione, jak są ryzyka i możliwe konsekwencje prawne z tym związane.
W jakich sytuacjach można dokonać zmian w umowie kredytowej?
Warto jest wskazać, że takie okoliczności czy sytuacje mogą być bardzo różne. Do najczęstszych przyczyn/sytuacji, w których kredytobiorcy decydują się na dokonanie zmian w umowie kredytowej są m.in.:
- zmiany w domowym budżecie wywołane zmianą lub utratą dotychczasowej pracy (zmiana płynności finansowej domowych finansów oraz wysokie oprocentowanie kredytu);
- zmiany wywołane sytuacją gospodarczą/ekonomiczną w kraju (które mają szczególny wpływ na umowy kredytu hipotecznego – ze względu na zmiany wskaźnika WIBOR, co bezpośrednio wpływa na zmianę sposobu naliczania oprocentowania kredytu). Zmiana wysokości oprocentowania często niekorzystnie wpływa na budżet kredytobiorcy;
- zdarza się, że banki występują do swoich klientów, aby dokonali zmiany waluty kredytu;
- zdarza się również, że kredytobiorca zdecyduje się na zmianę w długości spłaty kredytu (okres kredytowania może zostać zmieniony za zgodą banku);
- często banki oferują w obecnej sytuacji zmiany w zakresie oprocentowania kredytu (stałe oprocentowanie, które jest coraz częściej proponowane przez sektor bankowy – szczególnie przez banki konkurencyjne do tego, w którym kredytobiorca posiada już kredyt).
Które elementy umowy kredytowej mogą być zmienione aneksem?
W tym miejscu należy wyjaśnić, że nie sposób jest wymienić elementów umowy kredytowej, które mogą zostać zmienione poprzez podpisanie aneksu do umowy, gdyż nie jest to katalog zamknięty.
W przestrzeni publicznej wielokrotnie możemy spotkać się z próbą określenia konkretnych postanowień umowy kredytowej, które mogą zostać zmienione bez wskazywania jednocześnie, że nie są to wyłączne elementy możliwe do zmiany, a sama procedura wprowadzenia nawet tych opisywanych zmian, wcale nie jest łatwa i często wręcz niemożliwa do wykonania (co może być mylące dla czytelnika).
Przeciwnie – zakres możliwych elementów do zmiany stanowi katalog otwarty, co oznacza, że w dużym uproszczeniu możemy wskazać, że w zasadzie wszelkie elementy mogą zostać nim zmienione (naturalnie pod warunkiem, że odnoszą się do praw i obowiązków stron umowy kredytowej oraz gdy strony wyraziły na to zgodę. Odnośnie braku zgody na podpisanie aneksu do umowy kredytowej i możliwych prawnych konsekwencjach będzie szerzej w dalszej części publikacji).
Warto jest przypomnieć, że aneks nie będzie wymagany w sytuacji, gdy postanowienia, które mają zostać zmienione w pierwotnej umowie kredytowej nie odnoszą się do praw i obowiązków stron tej umowy.
Za stanowiskiem Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2015 r. sygn. akt: II CSK 597/14 należy wskazać, że „skoro umowa jest aktem zawierającym uzgodnione przez strony zapisy regulujące ich prawa i obowiązki, to trzeba przyjąć, że zawarte w niej zapisy niepodlegające uzgodnieniom stron, tj. nieodnoszące się do treści stosunku prawnego nie mają wpływu na kształtowanie ich pozycji. Innymi słowy, elementy umowy, które nie odnoszą się do ich praw i obowiązków nie muszą podlegać wymaganiom przewidzianym dla zmiany umowy.”.
Warto jest jednak wymienić najczęstsze elementy umowy kredytowej, które mogą być zmienione aneksem do umowy kredytowej (zaznaczając jednocześnie, że nie są to wyłączne elementy, które mogą zostać zmienione i nie zawsze możliwe jest wprowadzenie tych zmian, gdyż ostatecznie wymaga to zgody obu stron umowy kredytowej):
- podwyższenie kwoty kredytu;
- zmiana sposobu spłaty zadłużenia;
- zmiana systemu spłaty rat;
- zmiana terminu spłaty rat udzielonego kredytu;
- ewentualne przystąpienie nowego kredytobiorcy do udzielonego wcześniej kredytu;
- zmiana sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu;
- zmiana długości okresu kredytowania (dość często występująca okoliczność wpływająca na zmiany parametru jakim jest okres kredytowania);
- odroczenie kosztów obsługi kredytu;
- zmiana danych osobowych kredytobiorcy;
- zmiana adresu zamieszkania/zameldowania kredytobiorcy.
Elementem inicjującym procedurę aneksu do udzielonego już kredytu jest wypełnienie wniosku o aneks do umowy kredytowej, który najczęściej ma formę gotowego formularza do wypełnienia i złożenia w danym banku (wniosek klienta dostępny jest na stronach internetowych danego banku).
Zdarza się również, że w umowie kredytowej jest wprost określone co podlega zmianie w formie aneksu – dlatego zawsze warto jest wcześniej sprawdzić postanowienia umowne w konkretnej umowie kredytu. Wszystkie kwestie, które odnoszą się do praw i obowiązków stron umowy kredytu wymagają podpisania aneksu zmieniającego warunki kredytu.
Jakich zmian może dotyczyć aneks do umowy kredytu hipotecznego?
Zmiana warunków kredytu hipotecznego obejmować może takie elementy jak np.:
- podwyższenie kwoty kredytu hipotecznego;
- zmiana sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu;
- zmiana długości okresu kredytowania (zmiana okresu spłaty);
- zmiana danych osobowych kredytobiorcy;
- zmiana adresu zamieszkania/zameldowania kredytobiorcy.
Najczęściej występującymi okolicznościami powodującymi podpisanie aneksu są kwestie oparte na zmianie warunków spłaty zadłużenia, okresu spłaty oraz zmiany warunków umowy w odniesieniu do danych osobowych kredytobiorcy lub adresu zameldowania.
Należy jeszcze raz podkreślić, że są to wybrane elementy, które mogą zostać zmienione i często może się zdarzyć, że wprowadzenie tych zmian wcale nie będzie procedurą łatwą i skuteczną.
Kredyt hipoteczny charakteryzuje się długofalowym zobowiązaniem, dlatego też warto jest należycie sprawdzić swoje zdolność kredytową (również samodzielnie ocenić skalę zobowiązania w odniesieniu do najbliższych lat).
Przy samodzielnym wyliczaniu zdolności kredytowej należy brać pod uwagę różnego rodzaju elementy – np.: posiadanie innych instrumentów finansowych o charakterze zobowiązaniowym, planowanie nowych inwestycji, które będą wymagały zewnętrznego wsparcia w zakresie finansowania (kredytowania), aktualne oraz potencjalne zarobki w przyszłości etc.
Jak wygląda wnioskowanie o aneks do umowy kredytu hipotecznego w Alior Bank S.A.?
Procedurę wnioskowania w Alior Bank S.A. rozpoczyna świadoma decyzja kredytobiorcy, który po całościowym przeanalizowaniu swojej sytuacji ekonomicznej, podejmuje decyzję odnośnie wystąpienia do banku w zakresie aneksu do umowy.
Następnie należy wypełnić wniosek na formularzu, określając w nim m.in.: zakres zmian, cel dokonania zmiany (uzasadnienie), umowę kredytu, którego dotyczy. Po podpisaniu wniosku należy go przekazać do banku i oczekiwać na odpowiedź banku. Procedura wnioskowania jest prosta i intuicyjna – szczególnie ze względu na czytelny formularz.
Wniosek o aneks do umowy kredytu hipotecznego w Alior Bank S.A. dostępny jest na oficjalnej stronie internetowej banku (stan prawny na dzień 12.10.2023 r.).
Jak wygląda wnioskowanie o aneks do umowy kredytu hipotecznego w mBank Hipoteczny S.A.?
Kredytobiorca pobiera ze strony mBank Hipoteczny S.A. formularz, który uzupełnia o takie informacje jak m.in.: oznaczenie umowy kredytowej, zakres zmian, cel zmiany. Proces wnioskowania jest prosty i czytelny, gdyż odbywa się na intuicyjnym formularzu. Następnie należy przekazać podpisany wniosek do banku i oczekiwać na decyzję.
Wniosek o aneks do umowy kredytu hipotecznego w mBank Hipoteczny S.A. dostępny jest na oficjalnej stronie internetowej banku (stan prawny na dzień 12.10.2023 r.).
Jak wygląda wnioskowanie o aneks do umowy kredytu hipotecznego w banku ING Bank Śląski S.A.?
Kredytobiorca pobiera ze strony ING Bank Śląski S.A. formularz, który uzupełnia o takie informacje jak m.in.: oznaczenie umowy kredytowej, zakres zmian, cel zmiany, oznaczenie nieruchomości. Formularz jest łatwy w uzupełnieniu i dobrze wyjaśniony. Następnie wypełniony i podpisany wniosek należy przekazać do banku i oczekiwać na jego decyzję.
Wniosek o aneks do umowy kredytu hipotecznego w ING Bank Śląski S.A. dostępny jest na oficjalnej stronie internetowej banku (stan prawny na dzień 12.10.2023 r.).
Jakich zmian może dotyczyć aneks do umowy kredytu gotówkowego?
Również w przypadku kredytu gotówkowego nie jest możliwe enumeratywne wymienienie zmian, które mogą zostać wprowadzone aneksem do tej umowy. Zmiany mogą obejmować m.in.:
- harmonogram płatności;
- długość spłaty kredytu;
- wysokość rat kredytu;
- dane osobowe kredytobiorcy.
Co powinien zawierać wniosek o aneks do umowy kredytu?
Wniosek o zawarcie aneksu do umowy kredytu wymaga uzupełnienia formularza, który wcześniej przygotowany jest przez bank. Bank udostępnia wzór formularza na stronie internetowej swojego banku.
Wniosek o aneks do umowy kredytu musi być przede wszystkim rzetelnie i czytelnie wypełniony. Informacje przedstawione we wniosku muszą być zgodne ze stanem faktycznym. Do elementów, które powinien zawierać wniosek o aneks do umowy kredytu zaliczamy m.in.:
- precyzyjne określenie żądania do banku (wskazanie, czego dotyczyć ma zmiana warunków umowy kredytowej);
- dokładne określenie umowy kredytowej, której dotyczy wniosek;
- dokładne określenie nieruchomości (w odniesieniu do umowy kredytu hipotecznego aneks do umowy musi obejmować konkretną nieruchomość, dlatego tak ważne jest precyzyjne przekazanie informacji na temat tej nieruchomości. Szczególnie przy kredycie hipotecznym bank zwraca na to wyjątkową uwagę);
- szczególnie w przypadku kredytów hipotecznych (ale również w odniesieniu do innych umów kredytowych) istotne jest, aby złożyć oświadczenia o prawdziwości przekazywanych informacji we wniosku;
- nieodzownym elementem jest również złożenie podpisu pod wnioskiem i jego należyte nadanie do banku.
Precyzyjne określenie celu podpisania aneksu – na tę okoliczność zwracają uwagę wszystkie banki, które były objęte przedmiotową analizą przed publikacją (stan prawny na dzień 12.10.2023 r.). Taka procedura odbywa się bez inicjatywy banku, dlatego to od kredytobiorcy wymaga się przekazania wszelkich wymaganych informacji wraz z uzasadnieniem przyczyn zmiany warunków umowy.
Ile kosztuje aneks zmieniający umowę kredytową?
Opłata za aneks wynika zawsze z tabeli opłat danego banku. Nie ma jednej stałej opłaty (są zarówno aneksy bezpłatne oraz odpłatne). W praktyce należy wskazać, że przeciętnie aneks w banku kosztuje od około 100,00 złotych do 300,00 złotych.
Warto wiedzieć
- Aneks do umowy kredytowej to nie jest nowa umowa kredytowa. Okoliczność zawarcia aneksu nie oznacza podpisania nowej umowy (jest to tylko zmiana dotychczasowej umowy, która w dalszym ciągu jest ważna, jednakże w zmienionej formie – jeżeli dojdzie do podpisania aneksu).
- Kredytobiorca powinien samodzielnie wystąpić do banku w sytuacji, gdy jego sytuacja ekonomiczna ulega zmianie (niekorzystnej zmianie), w celu wypracowania nowego modelu spłaty rat. Bank dokona wówczas analizy aktualnych możliwości finansowych klienta oraz powinien zaproponować rozwiązanie, które będzie skutkowało terminową spłatą zobowiązania w dłuższej perspektywie czasowej. Okoliczności, które mogą wypłynąć na niezbędność wystąpienia do banku z wnioskiem o zmianę warunków umowy kredytowej to m.in.: utrata zatrudnienia, brak płynności finansowej domowego budżetu, zbyt wysoka rata kredytu, ciężka choroba kredytobiorcy, zmienne oprocentowanie kredytów etc.).
- Wprowadzenie zmian do umowy kredytowej wymaga obustronnej zgody i podpisania aneksu do umowy przez każdą ze stron – zarówno bank oraz kredytobiorcę lub kredytobiorców. Na dynamicznie zmieniającym się rynku finansowym w zakresie kredytów, aneksy do takich umów występują coraz częściej. Działanie takie je w pełni legalne – prawo bankowe nie stoi na przeszkodzie do zawierania aneksów do umów kredytowych.
- Podpisując umowę kredytową warto jest pamiętać o tym, że nasza sytuacja finansowa lub generalna sytuacja gospodarcza może ulec zmianie i będzie konieczne zmienienie warunków zawartej wcześniej umowy kredytowej.
- Aneks do umowy kredytowej to często dobre rozwiązanie, które umożliwia realną zmianę warunków spłaty kredytu w celu jego ostatecznej spłaty, nie zaś wszczęcia procedury egzekucyjnej np. przejęcia nieruchomości przez bank w przypadku braku spłaty kredytu hipotecznego. Aby sprawdzić koszt sporządzenia aneksu warto jest wcześniej odszukać stosowną pozycję w tabeli opłat banku lub skontaktować się bezpośrednio z bankiem.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Co, jeśli nie podpisze aneksu do umowy kredytowej?
Nikt nie może nas zmusić do podpisania aneksu do umowy kredytowej. Warto jest jednak pamiętać, że w wybranych sytuacjach (okoliczności te zależą od różnego rodzaju czynników taki jak np.: rodzaj umowy kredytowej, konkretne postanowienia umowy kredytowej, sytuacja ekonomiczna kredytobiorcy etc.), bank, który zaproponował nam podpisanie aneksu, a my nie przyjęliśmy tych warunków, może wezwać nas do spłaty zaciągniętego zobowiązania (w pewnych sytuacjach bank może nawet wypowiedzieć umowę kredytu). Warto jest wówczas renegocjować warunki i skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Inną sprawną jest odrzucenie podpisania aneksu związanego z popularnym ostatnimi czasy tematem likwidacji WIBORU (czy podpisać aneks WIBOR) – jednakże jest to temat na odrębną publikację.
Czy aneks do umowy kredytowej to nowa umowa?
W przestrzeni publicznej często mylnie wskazuje się, że aneks do umowy kredytu może być traktowany jako nowa umowa. Nic bardziej mylnego – aneks do umowy to zmiana warunków umowy kredytowej, która została zawarta pierwotnie. Zatem jest to czynność zmieniająca warunki kredytowania, nie zaś podpisanie nowej umowy kredytu. Oczywiście może zdarzyć się, że aneksem do umowy kredytu podnosimy wysokość kredytu, jednakże w dalszym ciągu jest to ta sama umowa, która uległa zmianie w postaci podpisania aneksu.
Czy można cofnąć aneks do umowy?
Regulacje prawne odnoszące się do aneksu są takie same jak te, które odnoszą się do umowy pierwotnej – zatem należy jednoznacznie wskazać, że nie można cofnąć zarówno umowy pierwotnej oraz aneksu do tej umowy. W przestrzeni prawnej nie funkcjonuje taka instytucja jak cofnięcie aneksu. Możliwe jest uznanie jego za nieważny, jednakże jest to zupełnie inna okoliczność.
Kiedy aneks do umowy kredytu jest nieważny?
W tym miejscu możemy wymienić kilka sytuacji, w których aneks do umowy kredytu jest nieważny (nie jest to katalog zamknięty). Należą do nich m.in.: a) brak podpisu przez którąkolwiek ze stron pod aneksem, b) zawarcie w aneksie postanowień, które są niedozwolone – tzw. postanowienia abuzywne/klauzule abuzywne), c) kiedy do jego podpisania doszło w okolicznościach, które stanowią wadę oświadczenia woli w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego (np. błąd, groźba etc.).
Kto sporządza aneks do umowy kredytu?
Zasadą jest, że to bank sporządza aneks do umowy kredytu. Zakres aneksu określony jest na podstawie wniosku, który wcześniej jest złożony przez kredytobiorcę do banku w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie aneksu. Po analizie wniosku bank albo podejmuje decyzje o wyrażeniu zgody na zmianę lub podejmuje decyzje odmowną. W przypadku zgody niezbędna jest wizyta w oddziale danego banku i fizyczne podpisanie aneksu w placówce banku. Bank aneksy do umów sporządza na podstawie własnych wzorów dokumentów i w oparciu o zaakceptowane wnioski kredytobiorcy lub własne, jeżeli to bank jest stroną inicjującą – zmiana umowy kredytowej z tzw. inicjatywy banku.
